در یادداشت‌های قبل، دلایل شکست احتمالی ژنو 2 را ذکر کردیم[1]، دلایلی که تا حدود زیادی نیز باعث شکست نشست ژنو 2 شد.

عمده‌ی اختلاف بین دولت سوریه و مخالفان، بر سر نحوه‌ی اجرای ژنو 1 است. دولت سوریه بیشتر بر روی بندی از بیانیه‌ی ژنو 1 متمرکز شده که صراحتاً از مبارزه با تروریسم و گروه‌های تروریست نام برده شده است. اما مخالفان از همان ابتدا تلاش خود را معطوف به بند دولت انتقالی و در نهایت برکناری بشار اسد و عدم کاندیداتوری او در انتخابات 6 ماه آینده‌ی سوریه کرده بودند. در این باره نکاتی چند وجود دارد که ذکر آن‌ها خالی از لطف نیست:

1- به نظر می‌رسد شرکت مخالفان در ژنو 2 تحت فشار آمریکا و غرب بوده است، زیرا که مخالفان با توجه به پیشرفت‌های میدانی ارتش، خود به دست برتر دولت در این نشست واقف بودند. پس گذاشتن پیش‌شرط عدم حضور ایران در ژنو 2 و همچنین عدم حضور بشار اسد در انتخابات 2014، فقط و فقط بهانه‌ای جهت پوشاندن این نقطه ضعف بوده است.

2- با توجه به همین نقطه ضعف مخالفان در تحولات میدانی، عربستان بر آن شده تا به مخالفین سلاح‌های پیشرفته‌ی ضد تانک بدهد.[2] آل سعود که اعلام کرده بود تروریست‌هایی که در دیگر کشورها به فعالیت‌های تروریستی می‌پردازند، محاکمه خواهند شد، ثابت کرد که اعتقادی به تروریسم در سوریه ندارد. ریاض، اصولاً داعش و النصره و جبهة الاسلامیة و… را تروریست نمی‌داند.

3- به نظر می‌رسد کشورهای غربی و عربی به فشار خود به روسیه و جمهوری اسلامی و حزب الله بیفزایند. اخبار مربوط به درخواست اسپانیا[3] و اخضر ابراهیمی[4] و همچنین اظهارات مقامات آمریکا مبنی بر تمایل روسیه به پیاده‌سازی ژنو 1، از این دسته اخبار است.[5]

4- استعفای وزیر دفاع دولت به اصطلاح ائتلاف مخالفان (آقای اسعد مصطفی)، خبری است که به رویکرد جدید عربی- غربی در قبال بحران بی‌ارتباط نیست.[6] به نظر می‌رسد نظام سوریه روزهای سختی را در پیش رو داشته باشد؛ روزهای همراه با فشار غربی- عربی مبنی بر پذیرفتن دولت انتقالی. در غیر این صورت باید شاهد سلاح‌های پیشرفته‌ی عربستان و آمریکا در سوریه باشیم.

5- کشورهای قطر و ترکیه به ظاهر در قبال بحران سوریه تغییر موضع داده‌اند. ملاقات امیر قطر با مقامات ترکیه از جمله ملاقات‌هایی است که در روند بحران سوریه تأثیرگذار است. طبق گفته‌های آقای داوود اوغلو، «سوریه برای همه سوری‌ها»، ایده‌ای نزدیک به ایده‌ی جمهوری اسلامی است که در صورت تحقق، سوره به سمت ثبات و آرامش پیش می‌رود، چیزی که به مذاق عربستان و رژیم صهیونیستی، خیلی خوش‌آیند نیست.

اندیشکده راهبردی تبیین