در این که حوادث کنونی سیاست بین الملل، به هم ارتباط دارد شکی نیست. ولی کمتر کسی فکر می‌کرد که حوادث اوکراین روزی به حوادث سوریه مرتبط شود. شاید سه ماه پیش که بحران سیاسی در اوکراین شروع شد، کسی فکر این را هم نمی‌کرد که روزی رئیس جمهور آمریکا تلویحاً این مطلب را اعلام کند.

رئیس جمهور آمریکا با تشبیه سیاست‌های روسیه در قبال بحران سوریه و اوکراین به شطرنج‌های سیاسی دوران جنگ سرد، ولادیمیر پوتین را به حمایت از رهبران این دو کشور و ایستادگی در مقابل رأی مردم سوریه و اوکراین متهم کرد.
به گزارش ایرنا، باراک اوباما رییس جمهور آمریکا طی دیدار خود از مکزیک در گفتگو با خبرنگاران، بحران‌های سوریه و اوکراین را ناشی از نیاز مردم این کشورها به آزادی بیان و برگزاری اجتماعات صلح‌آمیز دانست و گفت مردم این دو کشور می‌خواهند به آراء و نظراتشان احترام گذاشته شود. وی افزود: «اما به نظر می‌رسد که رئیس جمهور پوتین نگاه و نظر متفاوتی در خصوص بسیاری از این موضوعات دارد و این نکته کاملاً مشهود است.»

اوباما اظهار داشت آمریکا به این مسائل به عنوان یک بازی شطرنج دوران جنگ سرد در رقابت با روسیه نگاه نمی‌کند.[1] کما اینکه همزمان اوباما درباره‌ی جدایی‌طلبان میانمار موضع مشابهی در برابر چین گرفت و وزارت خارجه‌ی چین با انتشار بیانیه‌ای دیدار دیروز دو طرف را قویاً محکوم کرد.

هم‌زمان نشریه‌ی «گلوبال تایمز»، ارگان خبری حزب حاکم چین نوشت که این دیدار می‌تواند خطری برای ملاقات سران دو کشور در نشست امنیت هسته‌ای ماه آینده در هلند باشد.[2]

این نوع اظهار نظرها  از طرف اوباما به نوعی گروکشی سیاسی برای تسویه حساب سیاسی در سوریه تلقی می‌شود. گروکشی سیاسی که به عقب‌نشینی مواضع روسیه و چین در قبال بحران سوریه منجر خواهد شد.

از سوی دیگر ظاهراً قرار است امروز طرحی مبنی بر رساندن کمک‌های بشردوستانه به سوریه در شورای امنیت سازمان ملل بررسی شود؛ طرحی که قبلاً با مخالفت روسیه و چین مواجه شده بود اما خبرها حاکی از آن است که این طرح امروز در نشست شورای امنیت سازمان ملل بدون مخالفت روسیه و چین تصویب خواهد شد.

طبق این گزارش، بعد از کش و قوسی دو هفته‌ای که در این باره بین اعضای شورای امنیت سازمان ملل شکل گرفته بود، در نهایت، امروز شورای امنیت موفق خواهد شد تا پیش‌نویس قطعنامه‌ی پیشنهادی از سوی کشورهای عربی و غربی را برای ارسال کمک‌های بشردوستانه به ملت سوریه تصویب کند.

منابع خبری- از نیویورک- در این باره اعلام کردند: روسیه و چین بعد از اصلاح چند بند از بخش‌های این قطعنامه سرانجام به این نتیجه رسیدند که حین رأی‌گیری برای تصویب این قطعنامه از حق وتو استفاده نکنند. گفتنی است پیش‌نویس این قطعنامه را اردن، استرالیا و لوکزامبورگ تهیه کرده بودند و روسیه به دلیل برخی ملاحظات بخش‌هایی از آن را اصلاح کرد، اما به متن اصلی آن دست نبرد.[3]

کنار گذاشتن این اخبار با اخبار هفته‌ی قبل سوریه مبنی بر برکناری بندر بن سلطان از پرونده‌ی سوریه و سپردن این پرونده به شخص بن نایف[4] و همچنین رساندن سلاح‌های پیشرفته از طریق عربستان به سوریه[5] جالب توجه است.

به نظر می‌رسد جبهه‌ی غربی- عربی در حال تغییر راهبرد خود در قبال بحران سوریه است. این تغییر راهبرد بعد از شکست ژنو 2 و در راستای فشار بیشتر بر بشار اسد و در نهایت زمینه‌سازی برای سقوط وی است.

روزنامه‌ی آمریکایی «لس‌آنجلس تایمز» در این باره به نقل از یکی از مقامات ارشد کاخ سفید اعلام کرد که «باراک اوباما» رئیس جمهور آمریکا در حال بررسی طیف گسترده‌ای از ابزارها و گزینه‌های سیاسی برای افزایش فشار به «بشار اسد» رئیس‌جمهور سوریه است.

در همین راستا روزنامه‌ی «وال‌استریت ژورنال» از تصمیم عربستان برای افزایش کمک‌ها به مخالفان سوری خبر داده است. به نوشته‌ی این روزنامه، دیپلمات‌های غربی و عربی می‌گویند ریاض که از ثمربخشی مذاکرات صلح سوریه ناامید شده، قصد دارد مخالفان را به تسلیحاتی پیچیده‌تر از جمله دوش‌پرتاب‌های قادر به هدف قرار دادن جنگنده‌ها تجهیز کند.[6]

در تحولات میدانی سوریه تنها مجرا برای تروریست‌ها، مرز درعا (مرز سوریه و اردن) است، جایی که دولت اردن اخیراً تحرکات بسیاری را برای آموزش تروریست‌ها انجام می‌دهد.

به نظر می‌رسد بهار امسال با توجه به پشت سر گذاشتن زمستان سخت سوریه و همچنین در پیش بودن انتخابات سوریه (در 6 ماه آینده) بسیار تعیین‌کننده باشد.

باید منتظر بود و دید اوباما و ملک عبدالله در صفحه‌ی شطرنج خود چه حرکتی را برای مات کردن مردم سوریه در نظر می‌گیرند؟!

اندیشکده راهبردی تبیین