روز دوشنبه 12 آبان ماه مصادف با تاسوعای حسینی یک‌بار دیگر خبر حمله به شیعیان نیجریه در رسانه‌ها منتشر گردید. در این حمله که در «ایالت یوبی» در شمال شرق این کشور به وقوع پیوست در حدود 108 نفر از شیعیان مظلوم این کشور غرب آفریقا به خاک و خون کشیده شدند. در مراسم روز قدس امسال نیز، نیروهای امنیتی نیجریه به صفوف راهپیمایان حمله کردند که در اثر آن تعداد زیادی از شیعیان شهید و مجروح و همچنین سه تن از فرزندان «شیخ ابراهیم زکزاکی» رهبر شیعیان این کشور به درجه رفیع شهادت نائل گردیدند. فارغ از تعداد شهدا و همچنین شکل اجرایی ترورها، شاید بتوان نقطه تفاوت دو حمله مذکور به شیعیان در دو مقطع اخیر را در این موضوع جستجو نمود که حمله روز قدس به‌صورت آشکار توسط نیروهای ارتش و امنیتی هدایت گردیده است، اما در حمله روز تاسوعا خبری از نیروهای ارتش در میان نبوده و در خبرگزاری‌ها عاملین حمله را به نیروهای افراطی و تکفیری «بوکوحرام» نسبت می‌دهند.
قبل از اینکه به ابهام موردنظر پاسخ دهیم لازم است چند نکته در خصوص وضعیت فعلی نیجریه مورد واکاوی قرار گیرد.
1. انتخابات ریاست جمهوری نیجریه
در چند ماه آینده، کشور بزرگ غرب آفریقا با جمعیتی در حدود 160 میلیون نفر شاهد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود. در انتخابات پیش رو، آقای «گودلاک جاناتان» رییس جمهور فعلی کشور نیز کاندیدا گردیده که این موضوع علی‌رغم قانون نانوشته‌ای می‌باشد که در حزب حاکم این کشور در چند دوره اخیر انتخابات ریاست جمهوری اجرایی گردیده است. در قانون مذکور با توجه به اینکه نیجریه از دو مذهب مسیحی و مسلمان تشکیل شده در هر دوره چهارساله یک کاندیدا از مسلمانان و چهار سال بعد کاندیدای دیگری از مسیحیان در انتخابات از «حزب حاکم PDP» در انتخابات حاضر می‌شوند.
رییس جمهور قبلی نیجریه «عمر یارادوا» مسلمان بوده که به علت بیماری نتوانست دوره چهارساله ریاست جمهوری خود را به اتمام رسانده و در سال 2010 میلادی از دنیا رفت. به دنبال این واقعه گودلاک جاناتان که در آن مقطع معاون رییس جمهور بود بر طبق قانون اساسی وظیفه کفیل ریاست جمهوری را بر عهده گرفت تا در انتخابات سال 2011 میلادی خود وی که کاندیدا از طرف حزب حاکم شده بود، برنده انتخابات شود.
با توجه به قانونی که شرح آن گذشت، در انتخابات 2015 میلادی می‌بایست نوبت به یک فرد مسلمان می‌رسید تا از طرف حزب حاکم در انتخابات کاندید شود که جاناتان این قاعده را نفی نموده و خود وی مجدداً خواهان کاندیداتوری در انتخابات شده است. این موضوع در چند ماه گذشته اختلافات بسیاری را در میان سیاسیون کشور به وجود آورده است و سبب انشقاق در میان حزب حاکم و ایجاد حزب دیگری به نام «APC» گردیده که مقامات مسلمان در رأس اجرایی این حزب می‌باشند.
2. تحرکات گروه افراطی بوکوحرام
گروه افراطی بوکوحرام که به القاعده غرب آفریقا مشهور است یک گروه شبه‌نظامی با رویکردهای به‌ظاهر اسلامی است که در سال 2002 میلادی توسط فردی به نام «محمد یوسف» بنیان نهاده شد. وی در سال 2009 میلادی در درگیری با نیروهای امنیتی نیجریه کشته شد که در این حملات در حدود 800 تا 1000 نفر از نیروهای بوکوحرام نیز کشته شدند. پس از یک وقفه کوتاه یک‌ساله در نوع عملیات‌های این گروه، از سال 2010 روند حرکتی بوکوحرام تغییر نموده و وارد فاز درگیری مسلحانه با دولت نیجریه گردید.
در تفکر جدید دیگر تنها مراکز امنیتی و پلیس آماج حملات نبوده، بلکه ترور مسئولان دولتی، سیاستمداران، عالمان مسلمان و مسیحی و رهبران مذهبی نیز مورد توجه قرار گرفت. گروه بوکوحرام همچنین در اوایل سال جاری در حدود 276 دختر دانش‌آموز دختر را ربوده که موجی از انزجار نسبت به این گروه و اسلام‌هراسی را در فضای بین‌الملل سبب گردیده است. حملات گروه بوکوحرام تماماً در ایالت‌های شمالی مسلمان‌نشین نیجریه به‌خصوص مناطق شمال شرقی این کشور به وقوع پیوسته و حتی یک مورد حمله از این گروه به مناطق نفتی جنوب نیجریه در این سال‌ها گزارش نگردیده است.
3. افزایش حضور نیروهای امنیتی آمریکا و رژیم صهیونیستی
در چند سال اخیر به دنبال رونمایی از گروه افراطی بوکوحرام، نقش نیروهای امنیتی امریکا و رژیم صهیونیستی در نیجریه پررنگ‌تر از قبل گردیده است. مطابق اعلام مشاور امنیت ملی نیجریه در دو سال گذشته(2013و2014) دولت سرمایه‌گذاری خود را بر روی افزایش توان نیروهای امنیتی از لحاظ آموزش، خریداری تجهیزات و همکاری با مشاورین خارجی متمرکز نموده است. ژنرال «کارتر هام» فرمانده نیروهای مرکزی آمریکا در آفریقا (آفریکوم) در سخنانی اظهار می‌دارد: «همکاری‌های دو کشور روزبه‌روز به علت افزایش تحرکات گروه بوکوحرام مستحکم‌تر و گسترده‌تر خواهد شد». همچنین مستشاران نظامی موساد نیز به‌صورت جدی در رده‌های مختلف امنیتی این کشور حضور داشته و نقش مشاوره‌ای جدی در سیستم تصمیم‌گیری امنیتی نیجریه دارند.
با توجه به مواردی که به‌صورت اجمالی در بالا بدان اشاره گردید حال به سراغ سؤال اصلی می‌رویم و اینکه چرا در حمله روز قدس شاهد رویارویی مستقیم دولت با شیعیان بوده اما در حمله روز تاسوعا حمله به گروه تکفیری بوکوحرام نسبت داده شده است. مشاوران صهیونیست دولت غرب‌گرای نیجریه در پی آن هستند که جهت مهیا نمودن فضای عمومی کشور در راستای کاندیداتوری جاناتان مسیحی در انتخابات اقداماتی را انجام دهند که از موارد مهم آن ایجاد چهره‌ای خشن از مسلمانان و همچنین ایجاد درگیری‌های مستمر در مناطق مسلمان‌نشین این کشور می‌باشد.
در این خصوص اخباری مبنی بر هدایت فکری گروه بوکوحرام توسط برخی فرمانداران نیجریه و همچنین لابی‌های مسیحی این کشور نیز منتشر گردیده است؛ بنابراین گروه بوکوحرام ابزاری مناسب در تأمین منافع جریان حاکم مسیحی در این کشور در این خصوص می‌باشد. کما اینکه شاهد آن می‌باشیم که گروه بوکوحرام تمامی فعالیت‌های خود را در مناطق اسلامی نیجریه متمرکز نموده و مناطق جنوبی مسیحی‌نشین در آرامش کامل به سر می‌برند.
یکی دیگر از خدعه‌های این جریان جهت ایجاد فضایی ناآرام در مناطق مسلمان‌نشین، مطرح نمودن گروه شیعی «حرکت اسلامی» به‌عنوان گروهی تروریستی می‌باشد. دولت با طراحی حملات روز قدس، در پی آن بود که حرکت اسلامی را وارد رویارویی مستقیم با خود نماید که در این راه و تحریک نمودن شیعیان حتی سه فرزند شیخ زکزاکی را نیز به شهادت رساند که این موضوع با تدبیر به‌موقع شیخ ناکام ماند. شیخ در سخنرانی خود بعد از حملات از هرگونه طراحی جهت اجرای عملیات انتقام‌گونه خودداری و اعلام نمود که شکایت خود را از این واقعه در مجامع حقوقی بین‌الملل پیگیری خواهد نمود.
دولت که خود را در اجرای خواسته‌اش ناکام می‌دید دوباره به نقشه دیگری متوسل گردیده و آن‌هم نشان دادن گروه بوکوحرام به‌عنوان عامل حمله به شیعیان می‌باشد. دولت با این طراحی قصد دارد تا دو جریان شیعی و به‌ظاهر اسلام‌گرای بوکوحرام را با هم درگیر نموده که هدف نهایی آن نشان دادن چهره‌ای خشن از مسلمانان، ناآرام نمودن مناطق شمالی مسلمان‌نشین، وارد نمودن شیعیان در درگیری با گروه تکفیری بوکوحرام و به راه انداختن جنگ فرقه‌ای و در ادامه مسیر با ورود مجدد نیروهای امنیتی به‌صورت غیرمستقیم به صحنه، ترور شیخ زکزاکی و از بین بردن کامل حرکت اسلامی شیعی می‌باشد.
نکته مهم اینکه حمله روز قدس در «زاریا» منطقه اصلی فعالیت‌های گروه حرکت اسلامی انجام گرفت، درصورتی‌که در روز تاسوعا منطقه زاریا، کانو و… یعنی مناطق اصلی تجمع شیعیان آرام بوده و حملات در منطقه شمال شرق نیجریه، ایالت یوبی که ازجمله مراکز اصلی فعالیت‌های گروه بوکوحرام است برنامه‌ریزی و اجرا گردیده است.
جمع‌بندی
حرکت اسلامی نیجریه و رهبر باتدبیر آن، به نظر می‌رسد که به‌درستی متوجه این نقشه دشمن شده‌اند و در اظهارات خود بعد از حملات، مجدداً نوک انتقادات خود را متوجه دولت نیجریه نموده‌اند. شیخ زکزاکی دولت نیجریه را در رأس این اقدامات دانسته و آن را چهره‌ای خون‌آشام معرفی می‌نماید که از قتل و کشتار مسلمانان ابایی ندارد؛ بنابراین در حمله اخیر بازهم دولت نیجریه مسئول اصلی کشتار شیعیان مظلوم این کشور بوده و اعلام اینکه تکفیری‌ها و گروه بوکوحرام در رأس این جریان‌ها، حمله به شیعیان را برنامه‌ریزی و اجرا نموده‌اند پوششی برای مخفی نمودن منویات اصلی دولت مسیحی این کشور در راه رسیدن به هدف شوم خود یعنی جلوگیری از رسیدن مسلمانان به رأس هرم قدرت و حاکمیت این کشور می‌باشد.
