اندیشکده راهبردی تبیین– هدف عالی قیام سیدالشهدا(ع) در سال 61 هجری قمری برای حفظ اسلام بوده است. اگر حفظ اسلام را [صرفاً] به معنی «عمل کردن [قاطبه‌ی مردم به اسلام» یا «برقراری [آنی] حکومت اسلامی» تعریف کنیم، در این صورت باید گفت که قیام امام حسین(ع) به این اهداف نرسیده است؛ زیرا با این قیام نه عمل به اسلام محقق و نه حکومت اسلامی برقرار شد. در واقع منظور صحیح از حفظ اسلام، حفظ «امکان انتقال و ابلاغ حقیقت دین به آیندگان» است. یعنی آیندگان بتوانند از دین واقعی خبردار شوند. امام حسین(ع) خطر از بین رفتن دین و از بین رفتن امکان انتقال پیام دین به نسل‌های آینده را احساس کردند و به همین دلیل خود را فدا نمودند. به عبارت دیگر امام(ع) خود را فدا نمود تا امکان رسیدن پیام دین به آیندگان باقی بماند. لذا ماهیت حماسۀ عاشورا «پیام‌رسانی» است.[1]

امروز با گذشته 1376 سال از روز عاشورا، کارکرد‌های رسانه ای این نهضت همچنان اثربخشی معنوی و فرهنگی عظیم و گسترده ای دارد.

از سوی دیگر، دشمنان فرهنگی اسلام، خصوصاً رسانه‌های منتسب به استکبار، با هراس از کارکردها و اثربخشی‌های نهضت عاشورا، در صدد حذف یا انحراف این نهضت هستند. رسانه‌های بیگانه از جهات گوناگون، قابل رقابت با تأثیرات نهضت سیدالشهدا(ع) نبوده و از این رو از اثربخشی رسانه‌های مرتبط با این نهضت(از منبر و مداحی تا رسانه‌های نوین) هراس دارند.به طور خلاصه به سرخط برخی از این موارد که موجب هراس دشمنان فرهنگی اسلام میشود عبارتند از:

• اثبات علمی و عملی این نکته که اساساً «حق و باطل» وجود دارد و باید حق را یاری نمود و با باطل مبارزه کرد و توجه دادن مخاطبین به این مطلب؛

• دمیدن روحیه مقاومت و جهاد در مخاطبین رسانه‌های عاشورایی، و نفوذ ناپذیری فرهنگی آنها در مقابل تهاجم فرهنگی دشمن؛

• اتصال رسانه‌های مرتبط با نهضت سیدالشهدا(ع) با تأثیر ولایت معنوی امام حسین(ع) بر آحاد مردم به ویژه جوانان و خنثی شدن نقشه‌های ابتذال و انحراف اخلاقی آنها؛

• فراتر بودن محتوای رسانه‌های عاشورایی از صرف یک آداب و رسوم سنتی و تناسب آن با نیاز‌ها و مسائل روز(همچون مفاهیم «مبارزه با ظلم» و «دفاع از مظلوم»)؛

• ارائه کهن‌الگوهای نهضت عاشورا در رسانه‌های مرتبط با نهضت سیدالشهدا(ع) و نقش تربیتی این الگوها در هویت مخاطبین؛ قابل رقابت نبودن اسطوره‌های پوشالی هالیوود و… از جهت ماندگاری و اثربخشی؛

• افول ناپذیری و رشد پیام‌های حماسه کربلا، در مقایسه با تنزل تدریجی پیام‌های تمدن غرب؛

• همراهی عاطفه و تعقل در پیام رسانه‌های عاشورایی و ناتوانی فرهنگ غرب در ارائه مفاهیم و موضوعات این چنینی؛

• قدمت و ابتناء بر واقعیت پیام‌های عاشورایی، در مقایسه با نداشتن پشتوانه تاریخی و غیر واقعی بودن پیام‌های فرهنگ غرب.

علاوه بر جغرافیای ایران، در سطح جهان اسلام، ابلاغ صحیح پیام عاشورا موجب آثار بی نظیری همچون وحدت مسلمانان علیه استکبار میشود و در سطح جهانی نیز پیام این نهضت موجب جذب و بیداری فطرت انسان‌های آزاده شده میگردد. طبیعی است که هیچ یک از آثار فرهنگی نهضت سیدالشهدا(ع)-چه در سطح کشور، چه در سطح جهان اسلام، چه در سطح جهانی-، مطلوب نظام استکبار نبوده و به همین دلیل، رسانه‌های معاند فرهنگ اسلامی همواره و خصوصاً در ایام محرم و صفر در پی خنثی سازی یا کم رنگ کردن تأثیرات رسانه‌های مرتبط با نهضت عاشورا هستند.

شگردهای رسانه‌های نظام سلطه و شبکه همکار آن، در بازتاب نهضت عاشورا

رسانه‌های معاند فرهنگ اسلامی، بنا بر اهداف و برنامه‌های خود، راهبردها و شگردهای گوناگونی در مواجهه با نظام پیام رسانی نهضت عاشورا اتخاذ کرده و در قالب نقش‌های متفاوت بازی می کنند. در این نوشتار، ضمن رعایت اختصار، رویکردها و شگردهای این رسانه‌ها مورد بررسی قرار می‌‌گیرد.

به طور کلی شگردهای رسانه ای در ضدیت نهضت سیدالشهدا(ع)، به لحاظ پیچیدگی در دو سطح قابل طبقه بندی هستند. در سطح اول که از منظر پیچیدگی، ساده تر از سطح دوم است، رسانه‌ها به طور «مستقیم» به ضدیت با اصل نهضت عاشورا، عزاداری اهل بیت(ع) و فرهنگ عاشورایی می‌‌پردازند و از بیان مخالفت خود ابایی ندارند.

در سطح دوم، رسانه‌ها پیچیده تر عمل کرده و به جای ضدیت مستقیم با نهضت عاشورا و عزاداری اهل بیت(ع)، تا حدودی با جریان عاشورا و عزاداران همراه شده و طوری وانمود می‌کنند که ظاهراً  به طور اجمالی عزاداری را قبول دارند، و ضمن جلب اعتماد مخاطبین، به طور غیر مستقیم اهداف مغرضانه‌ی خود را دنبال می‌‌کنند.

سطح اول (نسبتاً ساده)

• سکوت و بایکوت یا استفاده از «ضد خبر»

در این راه‌کنش(تکنیک)، اخبار مرتبط با سیل مشتاقان اهل بیت(ع) و جمعیت وسیع عزاداران حسینی(ع) خصوصاً استقبال جوانان نادیده گرفته می‌‌شود و یا اینکه با مطرح نمودن یک خبر جنجالی، سعی می‌‌شود عظمت پیام عزاداران حسینی(ع) تحت الشعاع قرار بگیرد. نمونه بارز این راه‌کنش(تکنیک)، در عدم بازتاب اجتماع میلیونی پیاده روی اربعین در عمده‌ی رسانه‌های بین المللی و حتی برخی رسانه‌های داخلی و شبکه‌ی همکار غرب قابل مشاهده است.

همچنین در بازتاب حضور گسترده مردم سراسر ایران در عاشورای 1395، چنین راه‌کنش(تکنیک)ی استفاده شده بود و شبکه‌هایی همچون بی بی سی فارسی، تنها به چند گزارش از حواشی عزاداری‌ها اشاره کردند و حضور گستردگی حضور مردم، نمایش داده نشد.

• شبهه افکنی و زیر سوال بردن اصل یا برخی مسائل نهضت حسینی(ع)، تحریف تاریخ و…

در این شیوه که بیشتر توسط شبکه‌های ماهواره‌های وهابی همچون «وصال» و «کلمه»، و برنامه‌های کارشناس محور استفاده می‌‌شود، مسائلی از قبیل تنزل علل و انگیزه امام(ع) از قیام، به جنگ قبیله ای بر سر خلافت و گرفتن قدرت مطرح می‌‌گردد.

نمونه این مسئله، تفسیر پیام قیام عاشورا به درس تعامل سازنده و مذاکره با دشمن است که در سال 93 با اهداف سیاسی مطرح شد و در ایام محرم 1395 نیز مجدداً بیان گردید. این در حالیست که مقام معظم رهبری در مهرماه 1394 با اشاره به این نوع تفسیرها و تحریف ها فرمودند: «امیرالمؤمنین(ع) که با زبیر یا امام حسین(ع) که با ابن‌سعد حرف میزند، او را نصیحت میکند؛ بحث مذاکره‌ی به معنای امروزی نیست؛ مذاکره‌ی امروزی یعنی معامله، یعنی یک چیزی بده، یک چیزی بگیر. امیرالمؤمنین(ع) با زبیر معامله میکرد که یک چیزی بده، یک چیزی بگیر؟ امام حسین(ع) با ابن‌سعد معامله میکرد که یک چیزی بده یا یک چیزی بگیر؟ [هدف‌] این بود؟ تاریخ را این‌جور میفهمید؟ زندگی ائمّه(ع) را این‌جور تحلیل میکنید؟ امام حسین(ع) رفت نهیب زد، نصیحت کرد، گفت از خدا بترس؛ امیرالمؤمنین(ع) زبیر را نصیحت کرد، خاطره‌ی زمان پیغمبر(ص) را یادش آورد، و گفت از خدا بترس؛ اتّفاقاً اثر هم کرد، زبیر خودش را از جنگ کنار کشید. امروز مذاکره به این معنا نیست؛ برای اینکه ما با آمریکا که شیطان بزرگ است، باید مذاکره کنیم یک عدّه‌ای واقعاً با نگاه سهل‌اندیشانه و عوامانه و بدون فهمِ حقیقتِ حال مثال می‌آورند و در روزنامه مینویسند، در سایت مینویسند و در سخنرانی میگویند که چرا امیرالمؤمنین(ع) با زبیر مذاکره کرد، شما با آمریکا مذاکره نمیکنید؟ یعنی این‌قدر اشتباه در فهم مسئله [وجود دارد]. این که حالا به این معنا مذاکره نبود…»[2]

نمونه تلویزیونی این تحریفات، سریال «الاسباط» یا «حسن(ع) و حسین(ع) و معاویه»، محصول سال 2010 است که از ماجرای شورش مردم علیه خلیفه سوم تا بعد از واقعه کربلا را روایت می‌کند. این سریال توسط شبکه‌های ماهواره ای از جمله شبکه فارسی زبان وهابی مانند «کلمه» پخش شد و نکاتی همچون تبرئه يزيدبن معاويه از قتل امام حسين(ع) را به مخاطبان القا می‌‌کرد. این مجموعه به زبان‌های ترکی، انگلیسی، اردو، مالایی، فرانسه و فارسی دوبله شد.[3]

• بهانه قرار دادن عاشورا و عزاداری‌ها برای ایجاد اختلاف مذهبی بین شیعه و سنی؛ مطرح نمودن بحث «اهانت به سایر مذاهب» در عزاداری‌های شیعیان

در این شگرد، فیلم‌ها و کلیپ‌هایی از مجالس عزاداری همراه با لعن صحابه محترم در نزد اهل سنت، منتشر و در مواقع حساس بازنشر می‌شود و یا در یک برنامه کارشناس‎محور، کارشناس برنامه در خصوص نظرات شیعه در مورد برخی صحابه، صحبت می‌کند. از آنجا که برخی از صاحبه مورد لعن در مجالس، نظر اهل سنت محترم هستند، انتشار این مطالب موجب آزردگی و ناراحتی اهل سنت و حقد و کینه نسبت به تمام شیعیان می‌‌شود. این نکته قابل ذکر است توهین به مقدسات سایر مذاهب مطابق فتوای بسیار از مراجع، جایز نیست. حجه‌الاسلام فلاح زاده عضو دفتر استفتائات مقام معظم رهبری در پاسخ به سؤالی درباره نظر آیت‌الله خامنه‌ای درباره‌ی برگزاری مراسم لعن، می گویند: حضرت آقا بارها فرموده‌اند که به مقدسات سایر مذاهب توهین نکنید. بنابراین باید از این کار پرهیز کرد و نکته‌ی جالب توجه اینجا است که برخی می‌گویند در مجالس خصوصی اشکالی ندارد که لعن بگوییم؛ در حالی که حضرت آقا قید نزدند که مجلس عمومی باشد یا خصوصی، بلکه به طور کلی فرموده‌اند که به مقدسات سایر مسلمانان یعنی سایر فِرَق اسلامی توهین نکنید.»[4]

به عنوان نمونه، سایت یاهو در توضیح مجموعه عکسی که در روز عاشورا سال 1395 درباره این روز منتشر کرد، ضمن نمایش تصاویری بعضاً موهن، واقعه کربلا را “یکی از نقاط عطف اختلاف شیعه و سنی” بر‌‌شمرد.[5](تصویر زیر)

همچنین در گزارشی از مراسم قمه زنی در عراق که در صفحه ویدئوی رویترز قرار داده شده بود، جمله ای مشابه سایت یاهو، درباره عاشورا آمده است: «و این لحظه تاریخی بود که شکاف بین شیعه و سنی را به وجود آورد…»[6]

غیر از مواردی که ظاهراً توسط رسانه‌های خارجی منتشر می‌‌شود، برخی رسانه‌ها و شبکه‌های ماهواره ای همچون «امام حسین(ع)1و 2و 3»، «أبا الفضل العباس» و…که خود را شیعه می‌‌خوانند و در واقع به تعبیر مقام معظم رهبری «شیعه انگلیسی» هستند نیز باعث ایجاد اختلاف در بین مسلمانان می‌‌شوند. مقام معظم رهبری در این باره می‌‌فرمایند:

«اینکه شما می‌بینید رادیوها یا تلویزیون‌هایی در دنیای اسلام به وجود می‌آید که کار آنها این است که به‌عنوان شیعه و به نام شیعه، به بزرگان مورد اعتقاد بقیّه‌ی فِرق اسلامی بدگویی کنند، این معلوم است که بودجه‌اش بودجه‌ی خزانه‌داری انگلیس است؛ این بودجه‌اش بودجه‌ی انگلیس [است‌]، این شیعه‌ی انگلیسی است.»[7] «امروز، هم در بین اهل سنّت، هم در بین شیعه، دستهایی در کار است برای اینکه اینها را از هم جدا کند؛ همه‌ی این دستها هم اگر جستجو کردید، میرسد به مراکز جاسوسی و اطّلاعاتی دشمنان اسلام؛ نه دشمنان ایران، نه دشمنان شیعه فقط؛ دشمنان اسلام. آن تشیّعی که ارتباط به ام‌آی‌شش انگلیس داشته باشد، آن تسنّنی که مزدور سی‌آی‌ای آمریکا باشد، نه آن شیعه است، نه آن سنّی است؛ هر دو ضدّ اسلامند.»[8]

• نمایش برخی عزاداری‌های غلط و استفاده از آن به عنوان بهانه ای برای اسلام‌هراسی(شیعه‌هراسی) و متوحش جلوه دادن مسلمانان(شیعیان)

شاید بتوان گفت این شگرد پرکاربردترین شیوه‌ی تحریف رسانه ای در نمایش عاشورا و عزاداری‌ها باشد و در اکثر ویدئو‌های منتشر شده از سوی رسانه های نظام سلطه و شبکه همکار آن، عاشورا  با استفاده از تصاویر موهن و عزاداران خون آلود نمایش داده می‌شود. در این روش که نمونه بارز آن در مسئله «قمه زنی» قابل مشاهده است، با انتشار تصاویر افراد خون آلود و قمه به‌دست و حتی تصویر پدرانی که کودکان خرد سال خود را خون‌آلود می‌کنند، بهانه ای برای وارونه جلوه دادن ماهیت عزاداری ایجاد می کنند. این نکته قابل توجه است که قمه زنی عملی نادرست و طبق فتوای اکثر مراجع[9] موجب وهن مذهب و حرام است، اما غرض رسانه‌هایی که این عمل را منتشر می‌‌کنند و مقاصد شوم آنها نباید از نظر پنهان بماند. چه اینکه بعید است چنین رسانه‌هایی مراسم «روز مصائب مسیح» که در آن برخی مسیحیان به خودزنی و خودآلودکردن خود می‌‌پردازند را مورد انتقاد قرار دهند.

برجسته‌سازی رفتارهای نامناسب در عزاداری‌های حسینی همچنون قمه‌زنی در دستور کار جریان رسانه‌ای سلفی-تکفیری قرار دارد. در اینجا آنچه اهمیت دارد، انتقال این پیام به جامعه اهل سنت است که شیعیان تعلقی به اسلام و مسلمانان ندارند و مذهب آنان بدعت‌آمیز است. همچنان که تلاش‌های بسیاری نیز با صرف هزینه‌های مالی فراوان در راستای تحریف قیام عاشورا و کفرآمیز بودن زیارت عاشورا توسط جریان سلفی- تکفیری صورت می‌پذیرد.[10]

گزارش ایندیپندنت با عنوان «عاشورا، مقدس ترین روز تقویم شیعه…» که حاوی مجموعه عکس‌هایی از قمه‌زنی در برخی شهر‌های لبنان و غرب آسیا(به تعبیر این وبگاه: خاورمیانه) بوده و تصویری متوحش از شیعیان نشان می‌‌دهد، نمونه ای از کاربرد این شگرد است.

نمونه دیگر، مستند شبکه سی ان ان است که توسط خبرنگار این شبکه آروا دیمون، از مراسم عزاداری در جنوب لبنان ساخته شده و چهره‌های خون آلود از عزاداران و صحنه‌هایی از قمه زدن پدر بر سر فرزند جوان و نوجوان خود و… را پخش می‌‌کند.[11]

گزارشی از The Sun در عاشورای سال جاری نیز نمونه ای دیگر است که با تیتر «کودکان مسلمان آماده می‌‌شوند تا سرهای خود را در مراسم وحشیانه خون‌ریزی اسلامی بشکافند…» منتشر شد و در آن، تصاویر متعددی از کودکان با چهره‌های خونین درج شده است.[12](تصویر زیر)

نمونه‌ی دیگر گزارش Daily Mail با عنوان “برش سر یک پسربچه، چشم‌های از حدقه بیرون زده و شلاق دسته جمعی”   که در روز بعد از عاشورای سال 1395 منتشر شد و مانند گزارش‌های قبل، حاوی تصاویر موهن از عزاداران آغشته به خون بود.

این نکته در مورد ارائه تصویر متوحش از شیعه قابل توجه است که طبق آمار سایت گوگل، هر ساله در ایام محرم جستجوی واژه «Ashura» به طور معناداری افزایش پیدا می کند و این افزایش، در ایام محرم سال 1395، با رشد قابل توجهی به بیشترین میزان خود رسیده است.[13] اما کسانی که با جستجوی این کلید واژه به دنبال شناخت نهضت سیدالشهدا(ع) و فرهنگ عاشورا هستند، با تصاویر قمه زنی و بدن‌های خون آلود مواجه می‌‌شوند که این تصویر به هیچ وجه با تصویر واقعی شیعه تطابق نداشته و موجب تنفر کاذب مخاطبین می‌شود.

غیر از رسانه‌های بیگانه، شبکه‌های منتسب به جریان شیعه انگلیسی نیز با پخش تصاویر مربوط به قمه زنی، به ایجاد تصویر متوحش از شیعه، دامن می‌‌زنند. در این خصوص، آیت الله اراکی دبیر مجمع جهانی تقریب مذاهب با اشاره به تلاش فرقه تشیع انگلیسی برای ترویج قمه‌زنی، بیان می‌کنند: «قمه‌زنی را آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها بسیار ترویج می‌‌کنند و هرکتابی درباره شیعه بنویسند علامت و نماد شیعه‌گرایی را قمه‌زنی قرار می‌‌دهند، حتی در کتاب دینی رسمی خود که در مدارس آنها برای دبیرستانی‌ها بیان می‌‌شود، در بخش تشیع تمام عکس‌ها را افراد قمه‌زن قرار می‌دهند.»[14] در همین رابطه، شبکه ماهواره ای «امام حسین(ع)1» منتسب به فرقه شیعه انگلیسی، در یکی از برنامه های خود به بیان تاریخچه قمه زنی و ذکر نظرات علماء غیرمخالف با قمه زنی پرداخته و در یک جمع بندی، قمه زنی را حتی در صورت ضرر به بدن، جایز و ممدوح برمیشمرد.[15] این جریان درصدد است با گسترش کمّیِ ابعاد رسانه‌ای و تبلیغاتی خویش، خود را به عنوان جریان اصلی تشیع معرفی نموده و از این طریق حاکمیت مذهبی را در دنیای تشیع کسب نماید، آن‌گونه که سیاست‌گزاری‌های مذهبی شیعه، خصوصاً در عرصه تبلیغ مذهبی و سیاست تعامل با جهان اسلام، تنها از سوی این جریان به شیعیان ابلاغ شود.[16]

• برجسته ساختن حاشیه‌ها برای دیده نشدن متن؛ انتشار شایعه و اخبار کذب از حواشی مراسم‌های عزاداری

در این روش که امروزه با استفاده از فضای مجازی، شدت و وسعت بیشتری گرفته است، به طور مثال خبری کذب و یا تحریف شده درباره هزینه‌های مراسم، مبلغ اهدایی به مداح و سخنران، هزینه سیستم صوتی، مصمومیت برخی عزاداران با غذای نذری و… در ابعاد گسترده منتشر می‌‌شود. این کار با درگیر نمودن اذهان عمومی و تخریب شخصیت دست اندر کاران، موجب مشغله‌ی ذهنی و کدورت عزاداران و شرکت کنندگان در مراسم عزاداری، نسبت به مجلس اهل بیت(ع) و برگزارکنندگان آن می‌‌شود.

نمونه عینی این روش، در ایام محرم سال جاری، انتشار چک‌هایی با اسامی مداحان معروف است که فضای حقوق‌های نجومی را تداعی کرد و بعضاً با کلید واژه «مداحان نجومی» مورد استفاده قرار گرفت. در همین زمینه کانال تلگرامی بی بی سی فارسی یک کلیپ کوتاه با عنوان «چک‌های میلیونی بانک شهر در وجه بعضی مداحان؛ این چک‌ها را که کشیده و که وصول کرده‌است؟» در این باره منتشر کرد. این در حالیست که مداحان مذکور، بارها این مسائل را تکذیب کرده اند و حتی اسامی مندرج در این چک‌ها با نام‌های شناسنامه ای برخی از این مداحان مغایرت داشت. قابل توجه است که تخریب افرادی همچون مداحان و سخنرانان، در بین برخی از مردم به مخدوش شدن تصور آنها از اصل عزاداری و فرهنگ عاشورا منجر می‌شود و هدف رسانه‌های معاند، رسیدن از تخریب یک شخص، به تخریب اصل و کل مجموعه عزاداری‌ها است.

نمونه دیگر از پر رنگ کردن حواشی عزاداری‌ها، در گزارش اخیر شبکه بی بی سی از «برگزاری مراسم عزاداری عاشورا در مناطق مختلف جهان» دیده می‌شود که در لابلای گزارش، به مواردی همچون برجسته ساختن مسئله آسیب به محیط زیست و تلفات سازی برای عزاداران پرداخته است. گزارشگر با نشان دادن مراسم خیمه سوزان در تهران می‌گوید: «و اینجا در هوای آلوده تهران[عزاداری] از جنس آتش و یک دود آلاینده است!» و در ادامه با نشان دادن تصاویری از اغتشاشات سال 88، می‌‌گوید: «عزاداری در میدان ارگ تهران، سه نفر را زخمی کرد…»، «تلفات ایرانیان در هر دو مراسم چهارشنبه‌سوری و عاشورا در ایران بالاست!»[17]

نمونه‌ی دیگر از به کارگیری این راه‌کنش(تکنیک)، پیام کانال تلگرامی بی بی سی فارسی است که با درج عکسی از خودرو‌های لوکس و گران قیمتی که شعار “یا حسین(ع)” را روی خود داشتند، از مخاطبین سوال می‌‌کند که «به نظر شما ظاهر عزاداران محرم و شکل عزاداری در ایران تغییر کرده؟ تصاویرتان را با هشتگ #محرم بفرستید»[18]که این پیشنهاد نیز نوعی توجه دادن به حواشی عزاداری ها و ایجاد مشغله ذهنی در مخاطبان است.

مواردی مانند سوژه قرار دادن حواشی دیدار فوتبال ایران و کره در شب عاشورا و یا حواشی عزاداری شهر تورنتوی کانادا نیز جزء نمونه‌های دیگری از این شگرد رسانه ای در عاشورای سال 1395 بودند.

• خرافاتی و غیر عقلانی جلوه دادن عزاداری

این روش که جزء شگردهای قدیمی رسانه ها به حساب می‌آید، سعی در متناقض نشان دادن نظر عقل و احساس در عزاداری ها می‌شود به طوری که عزاداری و مراسم عزا، به عنوان یک امر غیر عقلانی جلوه داده می‌شود در صورتی که سیره علماء و دانشمندان مسلمان، اهمیت دادن به موضوع عزاداری اهل بیت(ع) بوده و هست. به عنوان نمونه ای از این شگرد، در مقاله سایت بی بی سی فارسی، ضمن ایجاد دو قطبی سنت گرایان/ روشنفکران دینی، با بر شمردن نظرات افراد گوناگون همچون مهندس بازگان، دکتر شریعتی، جلال آل احمد، عبدالکریم سروش و حتی شهید مطهری تحت عنوان «روشنفکران دینی»، به این مسئله می‌‌پردازد که عزاداری یک امر غیر معقول است: «نحله دوم، یعنی روشنفکران دینی، گرچه درک و صورت‌بندی‌های متکثر و بعضا متضادی از پیام واقعه عاشورا ارائه می‌دهند، اما متفقاً آئینهای سوگواری را زایدات، خرافات، عرضیات و انحرافاتی میدانند که این پیام مرکزی را تحریف می‌کند و دستکم به تاخیر می‌اندازد.»[19]

* ادامه دارد….

سید محمدعلی شریعت‌زاده/پژوهشگر اندیشکده راهبردی تبیین