اندیشکده شورای آتلانتیک یادداشتی را با عنوان «اقتصاد راکد ایران در پسابرجام»، به قلم «مهرناز صمیمی» منتشر کرده است. این یادداشت با اشاره به یک تیتر خبرگزاری دولتی ایسنا شروع شده که می‌گوید «بیکاری واقعی در برخی شهرهای ایران به 80 درصد می‌رسد.»
بنابراین گزارش، مقامات آمریکایی اظهار می‌دارند که هر آنچه بر اساس برجام لازم بوده را انجام داده‌اند تا تحریم‌های ایران در برابر محدودسازی برنامه هسته‌ای، تسهیل شوند. اما با وجود رفع تحریم‌های ثانویه که مانع سرمایه‌گذاری خارجی در اقتصاد ایران می‌شد و همچنین احیای سطح صادرات نفت ایران به دوران پیش از تحریم، بیشتر ایرانی‌ها منفعت محسوسی نمی‌بینند.
به جز برخی استثنائات نظیر فروش هواپیماهای مسافربری آمریکایی به ایران، ایرانی‌ها همچنان در تعامل مستقیم با آمریکا دچار محدودیت هستند. هنوز برای ایرانیان غیرممکن است که برای بستگانشان در آمریکا پول بفرستند و برای ایرانی – آمریکایی‌ها هم میسر نیست که وجوهشان را مستقیما به ایران بفرستند.
آمریکا وقتی می‌خواست خسارت تسلیحاتی را که در دوران شاه سابق خریداری شدند اما هرگز تحویل نگردیدند به ایران بدهد، مجبور شد تا میلیون‌ها دلار را به یورو تبدیل کرده و به‌صورت نقد به ایران بدهد.
بر اساس اعلام صندوق بین‌المللی پول، رشد کلان اقتصاد ایران در سال جاری به بیش از 4 درصد می‌رسد اما صاحبان کسب و کارهای کوچکی که با نویسنده شورای آتلانتیک در تماس بوده‌اند، گفته‌اند که اگر هم فروش آنها افزایش داشته، ناچیز بوده است.
«آرمان»، کسی که پدرش برای حدود 50 سال در بازار بزرگ تهران کسب و کار داشته است می‌گوید که حتی برای پرداخت اجاره مغازه و سایر هزینه‌های ضروری در مضیقه است. او واردکننده کالاهای مصرفی است و همچنین تامین‌کننده بخش ساخت و ساز هم هست. به گفته آرمان، طی چند ماه گذشته مردم حتی برای خرید شیر آب و فلاش تانک توالت نیز تردید دارند. آنها سعی می‌کنند آنچه را که دارند تا آنجا که می‌توانند استفاده کنند و امیدوارند که اجناس به شکل معجزه‌آسایی ارزان شوند.
بر اساس گزارش فوق، تهرانی‌هایی که می‌خواهند اجناس خود را به فروش برسانند، در برابر قیمت‌های کم مقاومت می‌کنند و خریداران نیز امیدوار هستند قیمت‌ها کاهش پیدا کنند بنابراین صبر می کنند. ساخت و سازهای جدید متوقف شده‌اند و بسیاری از پروژه‌های جاری نیز متوقف شده یا به کندی پیش می‌روند. بخش‌های تولیدی ایران نیز در رکود به‌سر می‌برند.
کارخانجات و معامله‌کنندگان خودرو هم با مشکلات مشابهی مواجه‌اند. در حالی که تورم تک‌رقمی شده است، هنوز در حدود 8 درصد است. خریداران خرید خود را برای دست یافتن به قیمت‌های پایین‌تر به تعویق می‌اندازند اما در همین حال برخی خودروهای تولید داخل ایران گران‌تر شده‌اند و این در حالی است که عرضه کاهش یافته و تقاضا کم است.
نویسنده افزوده است: بیشتر ایرانیان کوچه و بازار از حصول برجام هیجان‌زده شده بودند و شدیدا امیدوار بودند که تاثیر مثبتی داشته باشد، اما آن انتظارات هنوز به سرانجام نرسیده‌اند. برخی می‌گویند که اجرای برجام راه را برای شروع سرمایه‌گذاری شرکت‌های اروپایی در اقتصاد ایران باز کرده است اما برخی دیگر از جمله برخی کارشناسان اقتصادی بر این باورند که مردم ایران در خصوص آنچه باید از دوران پسابرجام انتظار داشته باشند به‌خوبی مورد اطلاع‌رسانی قرار نگرفتند. آنها به اشتباه تصور می‌کردند که برجام به همه سختی‌های اقتصادی پایان می‌دهد. این افراد خواستار آن شده‌اند که رسانه‌های ایرانی تصویری واقعی از وضعیت اقتصادی کشور ترسیم نمایند که در آن تصویر، پیشرفت در برخی بخش‌ها به شکل دردناکی برای مدت زمان طولانی کند است. آنها همچنین بر این باورند که برجام مشکلات بزرگ اقتصاد ایران از جمله «بیکاری» را حل نخواهد کرد.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: بسیاری از اقتصاددانان باور دارند که مشکلات ایران از جمله تورم و بیکاری، تنها به‌وسیله تحریم‌ها به وجود نیامدند بلکه ریشه در سوءمدیریت دولت دارند. برخی بر این باورند که اقتصاد ایران همچنان به‌شدت بیمار است و به‌شدت نیازمند سیاست‌گذاری صحیح در پسابرجام است. خوش‌بین‌ها می‌گویند که زمان و صبر بیشتری نیاز است تا بهبود دیده شود اما بدبین‌ها بر این باورند که هر خیری که از برجام حاصل‌شدنی بود، حاصل شده است.
***
• این مطلب، صرفاً جهت اطلاعِ مخاطبان، نخبگان، اساتید، دانشجویان، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران بازنشر یافته و الزاماً منعکس‌کننده‌ی مواضع و دیدگاه‌های اندیشکده راهبردی تبیین نیست.
• منبع: خبرگزاری فارس
