با وجود شادی حاصل از توافق تاریخی، روابط ایران و اروپا همچنان پر‌تنش باقی خواهد ماند؛ زیرا با وجود غلبه بر مسئله هسته‌ای تعدادی از موارد تنش‌زای دیگر باقی می‌ماند؛ مسائلی مثل رویکرد ایران نسبت به درگیری اسرائیل – فلسطین، وضعیت حقوق بشر ایران و حمایت ایران از گروه‌های تروریستی. تنها شروع مجدد تجارت دوطرفه می‌تواند انگیزه‌ای برای روابط مثبت‌تر در آینده باشد.

کار سخت در مسئله هسته‌ای از روزی آغاز می‌شود که مجلس ایران و کنگره آمریکا توافق را تایید می‌کنند. جدای از اینکه محتوای توافق چه است، موفقیت نهایی به اجرای موثر توافق در 10 یا 15 سال آینده وابسته است. از آنجایی که بین مذاکره ‌کنندگان حداقل سطح اعتماد ایجاد شده است، اوضاع داخلی و شرایط منطقه‌ای در حدی متزلزل است که بتواند پیشرفت کار را به بن بست بکشاند.

اتحادیه اروپا به عنوان میانجی‌گر مذاکرات و مسئول کمیته مشترکی که بر اجرای توافق و عدم تخطی طرفین از مفاد توافق نظارت می‌کند مطرح است. این بدین معناست که کمیته سیاست خارجی اتحادیه اروپا باید سازوکار اجرای این مسائل را ایجاد کند. همینطور اتحادیه اروپا باید به طور کلی سیاست‌هایش در قبال ایران را گسترده‌تر کند ولی در این راستا باید با آمریکا همکاری کند تا مدل اتحاد فرا‌ آتلانتیکی که در سال‌های اخیر بسیار موفق بوده است حفظ شود. در نخستین گام فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سفر اخیر خود به تهران قول همکاری برای ایجاد چارچوب امنیتی جدیدی برای منطقه خلیج فارس را داد، که تحقق آن نیازمند موافقت آمریکا است. نفوذ اروپا در خاورمیانه کم است و به همین دلیل است که حفظ اتحاد فرا آتلانتیکی برای مذاکره با ایران ضروری است.

توافق هسته‌ای نه راه حلی برای فرقه‌گرایی خاورمیانه است و نه تغییری در اصول آمریکا‌ستیزی و اسرائیل‌ستیزی سیاست خارجی ایران ایجاد می‌کند؛ ولی می‌تواند خطوط ارتباطی جدیدی بین ایران و غرب ایجاد کند تا در مورد دیگر مسائل مهم خاورمیانه به بحث بنشینند.

در حالی که از سرگیری روابط ایران و اروپا برای بسیاری از اروپایی‌ها جذابیت زیادی دارد، تاثیرات واقعی توافق ممکن است خیلی آهسته‌تر از آنچه پیش‌بینی می‌شود، محقق گردد.

***

گروه رصد