جان بینر رییس جمهوری‌خواه مجلس نمایندگان آمریکا:

رییس جمهوری خواه مجلس نمایندگان آمریکا توافق هسته‌ای با ایران را محکوم کرد. وی در بیانیه‌ای در وب سایت خود در واکنش به این توافق گفت: مردم آمریکا و هم‌پیمانان ما روی باراک اوباما برای آن‌که به قولش پایبند باشد حساب باز کرده بودند، اما به جای آن رییس جمهور کشور ما اهداف خودش را رها کرده است. توافق او در قالب برداشته شدن تحریم‌ها، میلیاردها دلار به ایران پول می‌دهد و همچنین زمان و مکان لازم را نیز برای ایران فراهم می‌کند تا به آستانه گریز هسته‌ای برای تولید بمب اتمی دست پیدا کند و همه این کارها بدون هیچ گونه تقلبی انجام دهد. وی خاطرنشان کرد:‌ توافق هسته‌ای با ایران به جای آنکه جهان را به مکانی کم‌خطرتر تبدیل کند ایران را که بزرگترین حامی تروریسم است از طریق با ثبات کردن و مشروع ساختن حکومتش جسورتر خواهد ساخت.

پایگاه اینترنتی شبکه تلویزیونی فاکس نیوز نیز در گزارشی نوشت : جان بینر رئیس مجلس نمایندگان آمریکا می گوید کاملا روشن است که اکثریت مجلس نمایندگان و مجلس سنا مخالف توافق هسته ای ایران هستند. این پایگاه اینترنتی افزود: جان بینر در کنفرانس خبری هفتگی خود گفت: روشن است که ،دست کم، اکثریت مجلس نمایندگان و مجلس سنا مخالف این توافق هستند اما اینکه شمار مخالفان چقدر باشد باید منتظر ماند و دید.

چاک شومر عضو ارشد دموکرات سنای آمریکا گفت: «حمایت یا مخالفت از این توافق کار ساده‌ای نیست و من در نظر دارم پیش از هر گونه تصمیم‌گیری هوشمندانه، به‌دقت مفاد آن را بررسی کنم.»

اسکات واکر نامزد جمهوریخواه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا:

این توافق «یکی از بدترین شکست های دیپلماتیک آمریکا» است. «واکر» از رهبران کنگره و نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری خواست با آن مخالفت کنند. «واکر» گفت: به منظور اطمینان از امنیت آمریکا و متحدان این کشور، رئیس جمهور آینده باید مخالفان برنامه هسته ای در سطح داخلی و بین المللی را بازگرداند و در عین حال با کمک متحدان خود، جلوی نفوذ ایران را در خاورمیانه بگیرد. ما به رئیس جمهوری نیاز داریم که توافقنامه بد با ایران را یک روزه از بین ببرد. من تحریم های اقتصادی فلج کننده ای را بر ایران اعمال می کنم و متحدان خود را متقاعد خواهم ساخت که همین کار را انجام دهند.

ریک پری، نامزد انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا و فرماندار سابق تگزاس:

این توافق را یکی از مخرب ترین تصمیمات سیاست خارجی در طول عمر خود خواند.” او همچنین مدعی شد که یکی از اولین اقداماتش به عنوان رئیس جمهور جدید آمریکا لغو این توافقنامه و جزئیات آن خواهد بود. پری گفت: من پس از ریاست جمهوری، دستور بررسی پایبندی ایران به این توافق را خواهم داد و اطمینان حاصل خواهم کرد که تحریم های تسلیحاتی و به طور خاص موشک های بالستیک همچنان پابرجا هستند.

تام کاتن سناتور جمهوریخواه آمریکایی در واکنش به توافق هسته ای ایران و قدرت های جهانی، ادعا کرد که این توافق یک اشتباه خطرناک است و مسیر هسته ای شدن ایران را هموار خواهد کرد. «هر نماينده يا سناتوری که به اين توافق رای (مثبت) دهد سرنوشت سياسی‌اش را به دست آيت‌الله‌ها سپرده است… چرا که اگر ايران ظرف يکسال، پنج سال يا ۱۰ سال به سلاح اتمی دست پيدا کند، مردم آمريکا دنبال اين خواهند رفت که چه کسانی از اين توافق حمايت کردند که باعث دستيابی آنها (ايرانی‌ها) به سلاح هسته‌ای شد»

استيو ايزرائيل، نماينده دمکرات نيويورک در مجلس نمايندگان آمريکا : «من از همان ابتدا نسبت به مذاکرات تردید داشتم و هنوز هم نسبت به ايرانی‌ها شکاک هستم. در جريان رای‌گيری در مورد اين توافق، وظيفه خود دانسته که خط به خط، پاراگراف به پاراگراف آن را بررسی کرده تا مطمئن شوم نگرانی‌هايی که وجود دارد، رفع شده باشد».

میچ مک کانل رهبر اکثریت سنا در واکنش به توافق هسته ای ایران و قدرت های جهانی، تصریح کرد: به نظر می رسد آخرین شانس برای از کار انداختن برنامه اتمی ایران را از دست داده ایم و این مساله به چالشی برای رئیس جمهور بعدی آمریکا تبدیل خواهد شد که فارغ از اینکه از کدام حزب باشد، با این مساله مقابله کند. سنا در شرایط کنونی نمی تواند قضاوت نهایی خود در خصوص توافقنامه را اعلام کند و نمایندگان باید در خصوص این توافق، بحث و تبادل نظر کنند. البته آمریکایی ها حق دارند که عمیقا نگران باشند. با توجه به چیزهایی که تاکنون می دانیم، به نظر می رسد دموکرات ها و جمهوریخواهان حق دارند که نسبت به مسیر این مذاکرات عمیقا نگران باشند. به نظر می رسد ایران در این مذاکرات پیروز شده است.

مارکو روبیو نامزد جمهوریخواه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا:

رئیس جمهور بعدی باید ما را به موقعیت مستحکم آمریکا در جهان بازگرداند و تحریم ها را بار دیگر علیه ایران اعمال کند تا این کشور واقعا بلندپروازی های اتمی خود را متوقف کرده و دیگر به دنبال تهدید امنیت بین المللی نباشد. روبیو یکی از وزنه های سیاسی در میان پانزده نامزد حزب جمهوریخواه برای تصاحب کاخ سفید ، در هر حال اذعان کرد که کنگره ممکن است در تلاش خود برای بر هم زدن توافق با ایران به علت قدرت وتوی اوباما شکست بخورد.

در بیانیه «روبیو» ادعا شده است: شکست رئیس جمهور آمریکا در کسب حمایت کنگره، به ایران و جهان اثبات خواهد کرد که این قرارداد «باراک اوباما» است؛ نه یک توافقنامه با پشتیبانی دائمی از سوی آمریکا. رئیس جمهور بعدی ما را موضع قدرت قبلی باز خواهد گرداند و دوباره تحریم ها را بر ایران اعمال کرد تا زمانی که این کشور به طور کامل برنامه هسته ای خود را کنار گذارد.

باب کورکر رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا و یکی از جمهوریخواهانی که حرف اول را در کنگره در خصوص ایران می زند  اذعان کرد که رئیس جمهور جدید آمریکا اگر بخواهد توافق هسته ای با ایران را نابود کند ، فضای چندانی برای مانور نخواهد داشت.

آمریکا تا زمانی که دولت جدیدی در اوایل سال 2017 بر مسند قدرت بیاید ، بخش اعظمی از اهرم فشار را با گذشت زمان از دست خواهد داد زیرا تحریم هایی که موجب شده بود ایران را به پای میز مذاکره با غربیها بکشاند ،‌تا آن زمان از دست رفته و برچیده شده است. «رئیس جمهور جدید آمریکا می تواند فرایند بر هم زدن این توافقنامه را آغاز کند ولی آنچه که تا آن زمان اتفاق افتاده است این است که فرایند تحریم های بین المللی بر ضد ایران تا آن زمان برچیده شده است.»‌

وی نیز در بیانیه‌ای گفت: من می‌خواهم توافق را به طور دقیق بخوانم و آن را به طور کامل درک کنم اما از موضع تردید عمیق درخصوص اینکه این توافق عملا هدف جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را عملی می‌سازد کار خود را آغاز می‌کنم.

وی خاطرنشان کرد: کنگره در روزهای آینده باید این توافق را مورد موشکافی قرار دهد و به این پاسخ برسد که آیا اجرای این توافق ارزش برچیدن نظام تحریم‌هایی که ما با زحمت فراوان آن را ساختیم و ایجاد آن بیش از یک دهه طول کشید را دارد یا خیر؟

جب بوش نامزد جمهوریخواه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ آمریکا:

توافقنامه با ایران را خطرناک خواند و اعلام کرد این توافق یک معاهده بین المللی نیست بنابراین هر رئیس جمهور جدید آمریکا که اکثریت کنگره را در اختیار داشته باشد می تواند یا با اعمال تحریمهای جدید بر ضد ایران یا احیای تحریم های قبلی این توافقنامه را لغو کند. جب بوش فرماندار سابق فلوریدا که در بسیاری از نظرسنجی های جمهوریخواهان برای کسب نامزدی انتخابات آتی در صدر قرار دارد، توافق با ایران را خطرناک و کوته بینانه توصیف کرد. یک توافق جامع باید قابلیت ایران برای ساخت سلاح هسته ای را کاملا متوقف کند، نه اینکه آن را به تاخیر اندازد. این توافق، «دیپلماسی» نیست، «مماشات» است. با این همه وی درباره اینکه اگر رئیس جمهور شود در جهت بر هم زدن توافق گام بر خواهد داشت یا نه سخنی نگفت.

لیندسی گراهام سناتور جمهوریخواه کارولینای جنوبی هم گفت توافق ایران در واقع به مثابه صدور حکم اعدام برای اسرائیل خواهد بود در حالیکه مایک هوکابی فرماندار سابق ارکانزاس نیز اعلام کرد وی همه گزینه ها از جمله توسل به اقدام نظامی را برای سرنگونی رهبران ایران ، اگر تهران اسرائیل را در معرض تهدید قرار دهد ،‌ روی میز خواهد داشت. گراهام با تکرار سخنان و مواضع نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی مدعی شد: باراک اوباما و جان کری نسبت به اوضاع کلی خاورمیانه بی‌تجربه و کودکانه عمل کرده‌اند! وی افزود: توافق هسته‌ای خاورمیانه را به یک سطح جدید خواهد برد. هر سناتوری به این توافق رای مثبت بدهد به رقابت تسلیحاتی در خاورمیانه رای داده است. وی تاکيد کرد: «با اين توافق، مطمئن باشيد که کشورهای عربی به سوی اتمی شدن پيش خواهند رفت. شما اسرائيل را در وضعيت وخيمی قرار داده‌ايد. اگر از اين توافق عقب‌نشينی نکنيد، اين حکم مرگ برای اسرائيل است. شما ملت ما را در معرض خطر قرار داده‌ايد».

سناتور باب منندز رئیس سابق کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در گفتگو با شبکه تلویزیونی سی بی اس نیوز آمریکا گفت:« توافق هسته ای به ایران به عنوان کشوری مشروعیت می بخشد که در آستانه هسته ای شدن قرار داشته باشد. این توافق سبب پایان یافتن برنامه هسته ای ایران نمی شود بلکه برنامه هسته ای ایران حفظ می شود. این توافق، سبب نمی شود بازرسی ها به صورت همه جایی و همه زمانی باشد که همه ما درباره آن صحبت می کردیم. این توافق درعین حال سبب برداشته شدن تحریمهای تسلیحات متعارف تا پنج سال دیگر و فناوری های موشکی تا هشت سال دیگر و شاید هم زودتر از آن می شود. این مسائل، مشکل ساز هستند زیرا ایران بزرگترین حامی تروریسم در جهان و بی تردید در منطقه است. بنابراین، اگر به ایران اجازه داده شود دسترسی بیشتری به تسلیحات متعارف داشته باشد، کار ایران برای دامن زدن به ناآرامی در منطقه راحت تر خواهد شد و این مسئله با عواقب جدی همراه خواهد شد. اینها برخی نکات نگران کننده ای هستند که باید به آنها توجه داشت. باید منتظر ماند و دید که آیا این بهترین نسخه از بدترین توافقی است که می توانستند به آن دست پیدا کنند.»

تد يوهو، نماينده جمهوريخواه ايالت فلوريدا نیز گفت: «مثال (اين توافق) مانند اين شده که به يک تمساح دندان‌های بيشتری بدهند و فکر کنند حالا ديگر اين تمساح با ما مهربان خواهد بود».

باربارا باکسر، نماينده دمکرات ايالت کاليفرنيا گفت: «اگر اين توافق همين باشد که دولت آمريکا می‌گويد، يک دستاورد بزرگ و تاريخی ديپلماتيک خواهد بود».

رند پال نامزد جمهوریخواه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶آمریکاخود را از بقیه جمهوری‌خواهان جدا کرده و در حمایت از همکاری با ایران موضع‌گیری نموده است: “به نظر من باید تحریم‌ها را حفظ کرد، اما باز نگه داشتن در (مذاکره) و ادامه گفتگوها بهتر از جنگ است.”

کارلی فیورینا

«کارلی فیورینا»، دیگر نامزد انتخاباتی آمریکا و مدیر اجرایی سابق شرکت فن آوری اطلاعات «هیولت پاکارد» نیز با ابراز نگرانی از این توافق، با حضور در برنامه «امروز صبح» شبکه CBS آمریکا مدعی شد: دلایلی برای سوء ظن به این توافق وجود دارد.

فیورینا گفت: من هرگز درباره مذاکره هسته ای ایران صحبتی نداشته ام اما من درباره بسیاری از قراردادهای پر مخاطره مذاکره کرده ام، و می دانم که قوانینی وجود دارد که در این میان رعایت نشده است. اگر شما می خواهید توافق خوبی داشته باشید، باید از برخی چیزها عبور کنید.

ریک سانتوروم

«ریک سانتوروم» سیاستمدار حزب جمهوری‌خواه آمریکا نیز در مصاحبه با شبکه «سی ان ان» در صبح روز سه شنبه مدعی شد که این یک توافق فاجعه بار بود که  به ایرانیان در سطح بین المللی مشروعیت داد.

سانتوروم گفت: من تحریم ها را بازخواهم گرداند. من می خواهم اعمال فشار بر ایران همچنان ادامه یابد.

مایک هوکابی

«مایک هوکابی» فرماندار سابق ایالت آرکانزاس و یکی از برنامه سازان پیشین شبکۀ تلویزیونی « فاکس نیوز» نیز در پیامی در توییتر با بیان مخالفت خود با این توافق، گفت که او اگر در چنین موقعیتی بود، استفاده از اقدام نظامی در منطقه را رد نمی کرد.

در توییتر هاکبی ادعا شده است: «شرم بر اوباما که با ایرانی که تهدید کرده اسراییل را از نقشه محو می کند، توافق کرده است. اگر من رئیس جمهور آمریکا شوم، همیشه در کنار اسرائیل خواهم بود و برای مقابله با ایران همه گزینه ها از جمله گزینه نظامی را روی میز قرار خواهم داد.

کریس کریستی

«کریس کریستی» فرماندار ایالت نیوجرسی نیز در بیانیه ای مدعی شد که اوباما «یک بازی خطرناک را علیه امنیت ملی آمریکا» به راه انداخته و ادعا کرد که این توافق به ایران هسته ای و سپس خاورمیانه هسته ای منجر خواهد شد.

«کریستی» گفت: این توافق اسرائیل را تهدید می کند. من از جمهوری خواهان و دموکرات های کنگره می خواهم با رای منفی به این توافق، مانع حق وتوی اوباما شوند.

برنی ساندرز

«برنی ساندرز» سناتور ایالت ورمونت در سنای آمریکا به «باراک اوباما» و «جان کری» رئیس جمهور و وزیر خارجه آمریکا تبریک گفت.

«ساندرز» در بیانیه ای گفت: این یک پیروزی برای دیپلماسی است و می تواند آمریکا را از وارد شدن به جنگ بی پایان دیگری در خاورمیانه دور نگاه دارد.

بابی جیندال

«بابی جیندال» فرماندار ایالت لوئیزیانا با انتشار بیانیه ای به طور خاص «کلینتون» را خطاب قرارداد و از وی خواست مخالفت خود را با این توافق اعلام کند.

«جیندال» گفت: «کلینتون» وزیر امور خارجه سابق باید با این قرارداد مخالفت کند. در حالی که کلینتون به عنوان معمار سیاست خارجی اوباما شناخته می شود، می تواند با مخالفت با توافق ایران بهترین کار را انجام دهد.

تد کروز

«تد کروز» سناتور آمریکا از ایالت تگزاس از سال 2013 نیز از این توافق انتقاد کرد و آن را «مشروعیت بخشیدن» به برنامه هسته ای ایران خواند. او از آمریکایی ها خواست تا مخالفت خود را با این قرار داد با گوش مقامات منتخب خود برسانند.

کروز مدعی شد: با توجه به معیارهای ضعیف طرح مشترک اقدام، این یک توافقنامه بد است و یک خیانت اساسی به امنیت آمریکا و نزدیک ترین متحدان ما و در درجه اول اسرائیل محسوب می شود.

بن کارسون

«بن کارسون» جراح بازنشسته آمریکایی و نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز مدعی شد که این توافق یک اشتباه تاریخی با عواقب بالقوه کشنده است.

کارسون ادعا کرد: بدون بازرسی ها، دست نیافتن به گذشته هسته ای ایران، از بین نبردن ذخایر اورانیوم ایران و در عین حال لغو تحریم های این کشور،این توافق نه تنها توافقی خوب نیست بلکه یک فاجعه است.[1]

اد رویس رییس جمهوری خواه کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا نیز عنوان کرد که توافق هسته‌ای با ایران با اقناعی دشوار در کنگره روبرو خواهد شد. وی در بیانیه‌ای خاطرنشان کرد: در حالی که دولت آمریکا اطمینان فراوان خود را به خبر توافق امروز ابراز کرده، توافق‌های موقت سابق را پس از بررسی‌های کنگره حفظ نشده‌اند. این نماینده جمهوری خواه وعده داد تا با دموکرات‌ها در کمیته تحت امرش برای توافق هسته‌ای با ایران که وی آن را یکی از قابل ملاحظه‌ترین توافق‌ها در دهه‌های اخیر خواند همکاری کنند.

سناتور هری رید رهبر دموکراتها در سنا خواهان بررسی عمیق و هوشیارانه توافقی با این گستردگی گردید.

کریس کونز، سناتور دموکرات گفت: اگر این توافق به رژیم ایران اجازه می‌دهد در عرض چندین سال چرخه کامل غنی‌سازی اورانیوم را در اختیار داشته باشد و نتوانیم از دستیابی آن به بمب اتم جلوگیری کنیم، باعث نگرانی جدی است.

او گفت: وظیفه من به‌عنوان یک سناتور بررسی مستقل و با جزئیات این توافق می‌باشد.

دايان فاين اشتاين سناتور دموکرات در مصاحبه با شبکه سي بي اس تصريح کرد: اين يک فرصت براي ماست.

سناتور ارشد کميته اطلاعات سناي آمريکا گفت: به احتمال زياد و فارغ از اينکه ما چه کاري انجام دهيم، اين کشورها (متحدان آمريکا که در توافق هسته اي نقش داشتند) تحريم ها را لغو خواهند کرد. فاين اشتاين در ادامه افزود: ما يک دولت ميانه رو و منتخب در ايران داريم که خواستار ايجاد يک تغيير است. ما مشاهده خواهيم کرد که آيا اين توافق براي ايجاد تغيير کافي خواهد بود يا نه. وی با تکرار برخی مواضع بی‌اساس مدعی شد که توافق با ایران همچنین باعث عدم دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای می‌شود.

جان مک کین سناتور جمهوری خواه ایالت آریزونا در گفتگویی تفصیلی با دیلی سیگنال ضمن محکوم کردن توافق هسته ای با ایران گفت:« نقص های زیادی در توافق با ایران وجود دارد اما نمی دانم آیا رای گیری در مجلس سنا برای رد وتوی رئیس جمهور صورت می گیرد یا خیر.»؟

لایز میستزال رئیس برنامه امنیت ملی در اندیشکده مرکز مطالعاتی سیاست دو حزبی در واشنگتن به رویترز گفت اما تنها منحل اعلام کردن این توافقنامه یک استراتژی با ریسک و خطرپذیری بسیار بالا خواهد بود. وی افزود این روند موجب خواهد شد ایران مسیر خود را برای دستیابی به سلاح هسته ای سرعت ببخشد و ممکن است این کار را طی حدود یکسال انجام دهد خیلی سریعتر از آنکه اعمال تحریم های جدید بتواند تاثیری در مهار این روند داشته باشد و به خصوص در این صورت آمریکا هیچ گزینه ای نخواهد داشت مگر آنکه برای متوقف ساختن این روند به حمله نظامی متوسل شود.

میستزال تاکید کرد :‌«‌یک سناریوی بسیار محتمل این خواهد بود ک اگر مچ ایران در فریبکاری و تخلف از مفاد توافقنامه گرفته شود یا نخواهد به تعهدات خود عمل کند ، روند یک پرونده جدید بر ضد این کشور آغاز شود.»‌

بروس جنتلسون تحلیلگر علوم سیاسی در دانشگاه دوک و یکی از مشاوران سابق اوباما در وزارت امور خارجه آمریکا :رئیس جمهور جدید آمریکا در صورت هر گونه اقدام شتاب زده در بر هم زدن توافق هسته ای با ایران ،‌ ممکن است جایگاه آمریکا را در عرصه بین المللی مخدوش سازد.

وی افزود: «این توافقنامه ای است که فقط بین ما و ایران امضا نشده است بلکه این توافقنامه با صدور قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل همراه خواهد بود و یکی از معدود مواردی است که ما موفق شده ایم طی این روزها با روسیه و چین در این زمینه همکاری و تعامل کنیم. یک رئیس جمهور باید به واقع درباره پیامدهای اقدامات خود بر روابط با بسیاری از کشورهای جهان خوب فکر کند.»‌

هیلاری کلینتون «هیلاری کلینتون» وزیر خارجه سابق آمریکا نیز در یک کنفرانس مطبوعاتی کوتاه در کپیتال هیل، این توافق را «یک گام مهم» خواند و ادعا کرد که آمریکا در حال حاضر باید در جهت جلوگیری از بیشتر از «اقدامات بد» ایران متمرکز شود.کلینتون مدعی شد: «من فکر می کنم که این یک گام مهم است که بر روی برنامه هسته ای ایران درب می گذارد و به ما امکان می دهد تا به نوبه خود و به همراه شرکای دیگر در منطقه بر جلوگیری از اقدامات بد ایران بیشتر متمرکز شویم. بنابراین من فکر می کنم ما باید به طور جدی به این مسئله بپردازیم و آن را به دقت ارزیابی کنیم. من بر اساس آنچه می دانم معتقدم که که در حال حاضر این یک گام مهم است».

«کلینتون» همچنین گفت که مسائلی وجود دارد که باید به آنها پرداخته شود و این توافق باید به شکل خستگی ناپذیری اجرایی شود.«کلینتون» به صراحت نگفت که آیا از اجرایی شدن این توافق استقبال می کند یا خیر. اما دموکرات های کنگره که صبح روز سه شنبه با او ملاقات داشتند، تاکید کردند که «کلینتون» به صراحت از آن حمایت کرده است.

دنیس راس یک مذاکره کننده پرسابقه خاورمیانه که در دوره نخست دولت اوباما ناظر سیاست گذاری ایران در کاخ سفید بود در یک پست الکترونیکی اعلام کرد که توافق هسته‌ای با ایران دارای نقاط قوت و نقاط ضعف آشکاری است. وی که اخیرا نامه‌ای به منظور ابراز نگرانی درباره توافق هسته‌ای با ایران نوشت در پست الکترونیکی خود گفت از جمله نقاط قوت توافق با ایران این است که ما قطعا 10 تا 15 سال زمان برای دور نگه داشتن سلاح هسته‌ای از ایران خریده‌ایم. با این حال نقاط ضعف اصلی این توافق شامل این هستند که ایران در سال پانزدهم یک کشور در آستانه هسته‌ای خواهد بود و شکاف میان ایران و سلاح هسته‌ای کوچک است.

دنیس راس در گفتگو با پایگاه اخبار دفاعی نیز اظهار داشت: برای اینکه یک گزینه قابل اعتنای نظامی داشته باشیم، کافی نیست که فقط بگوییم تمام گزینه ها روی میز است بلکه باید اقدامات صریح تری انجام دهیم. به نوشته پایگاه اینترنتی اخبار دفاعی منظور دنیس راس از به کار بردن واژه «صریح» انتقال و فروش بمب افکن های بی 52 به رژیم صهیونیستی است که می تواند ۳۰ هزار پوند مواد منفجره را با خود حمل کند. راس گفته است که بازدارندگی به سوالی بسیار مهم بعد از اجرایی شدن توافق هسته ای با ایران تبدیل خواهد شد. مشاور سابق اوباما در امور ایران تصریح کرده است: عمر این توافق ۱۵ ساله است و بعد از آن ایران به طور قانونی کشوری در آستانه هسته ای شدن تبدیل می شود؛ بنابراین قبل از آنکه این ۱۵ سال به پایان برسد، اسرائیل باید به این قابلیت دست یابد. وی پیشنهاد داده است که خلبانان صهیونیست می توانند برای آموزش به آمریکا بروند؛ همچنین حتی اگر توافقی برای انتقال بمب افکن های پیشرفته آمریکایی صورت نگیرد، بازهم تل آویو نیاز دارد تا تجهیزات نظامی خود را به روز کند.

دیل کیمبال، مدیر اجرائی مرکز کنترل تسلیحات، که یک نهاد خصوصی آمریکایی است می گوید: توافق و متن آن توضیح می دهد که چرا مذاکرات به درازا کشید، این توافق یکی از پیچیده ترین توافقات است و قوی تر از چیزی است که انتظار آن را داشتیم.

گری سیک دیپلمات باسابقه آمریکایی و مشاور 3 رئیس جمهور مختلف این کشور، اعلام کرد: رسیدن به توافق هسته‌ای با ایران می‌تواند به بهبود روابط آمریکا و روسیه کمک کند و همکاری‌های دو کشور را در مسیری سازنده پیش ببرد.

“گری سیک” درسه دوره مختلف مشاور ارشد “جرالد فورد” ، “جیمی کارتر ” و “رونالد ریگان” در امور ایران بود. وی نسبت به توافق هسته‌ای حاصل شده با ایران دیدگاهی مثبت دارد و در این باره گفت: اختلاف نظرات آمریکا و روسیه در ظاهر بسیار زیاد است و منافع آنها نسبت به یکدیگر متفاوت است؛ اما در مسئله مهمی مانند پرونده هسته‌ای ایران نشان دادند می‌توانند با یکدیگر همکاری خوب و نزدیکی داشته باشند.

وی در ادامه افزود: هر دو کشور نقش بسیار مهمی در به نتیجه رساندن توافق هسته‌ای ایران ایفا کردند. فکر می‌کنم بیشتر این موفقیت را مدیون روسیه هستیم زیرا اگر آنها اراده می‌کردند، می‌توانستند جلوی امضای توافقنامه را بگیرند؛ اما این کار را نکردند و نهایت همکاری را با آمریکا و دیگر کشورهای حاضر در مذاکرات داشتند.[2]

به دلیل اظهارات تفضیلی و اشارات و اعترافات مهم تیم کین این اظهارات در بخش پایانی این گزارش ارائه می گردد:

تیم کین سناتور دموکراتِ اهل ویرجینیا عضو کمیته روابط خارجی سنا:

مشکل، برنامه هسته ای ایران نیست، مشکل خود ایران است. و ما باید مراقب باشیم اقدامات ما برای حل مسئله هسته ای، دیگر ابعاد این مشکل را بدتر نکند.

حالا اجازه دهید من بر خود موضوع هسته ای متمرکز شوم. برنامه هسته ای ایران سه مسئله نگران کننده دارد، نخست سامانه های حل نظیر موشکهای بالستیک میان برد و دوربرد است که می توانند برای حمل وسیله هسته ای استفاده شوند، دوم، آنچیزی است که ما از آن با عنوان نظامی کردن یاد می کنیم؛ اینکه یک وسیله هسته ای را آنقدر کوچک کنیم که بتواند در دماغه یک موشک بالستیک جا بگیرد. نگرانی سوم، تولید مواد شکافت پذیر کافی برای ساخت عملی یک سلاح است. ما ترجیح داده ایم این قمار را با تلاش برای از بین بردن نگرانی سوم یعنی تولید مواد شکافت پذیر، دنبال کنیم.

در خصوص سامانه های حمل، گرچه شرمن مذاکره کننده ارشد ما زمانی گفت رسیدگی به این ها باید در دستورکار باشد، ایرانی ها از صحبت درباره آنها خودداری کردند و ما بر لزوم اینکار تاکید نکردیم.

ما جلسه های استماع زیادی برگزار کردیم تا برای چنین روزی آماده باشیم و در دو ماه اخیر حدود هشت جلسه استماع داشتیم. همچنین درباره مسائل مختلف، از جمله اینکه نظام خوب تحریم ها باید چه ویژگی هایی داشته باشد، اطلاعات کسب کردیم. اما در شصت روز آینده، جلسات استماع زیادی را در فاصله الان تا زمان تعطیلی نمایندگان کنگره برگزار خواهیم کرد. این احتمال وجود دارد که هنگام تعطیلات و در ایالات خودمان نیز کار را ادامه دهیم و دوباره برای جلسات استماع و گفتگو بیشتر به (واشنگتن) باز گردیم.

قطعاً نظر رأی دهندگان، مقامات دولتی و هم پیمانان آمریکا در سراسر دنیا را خواهیم شنید. در این مرحله کنگره می تواند تصمیم گیری و به یکی از این سه شکل اقدام کند: ما می توانیم، قطعنامه ای را برای تأیید توافق تصویب کنیم؛ چنین قطعنامه ای، اقدامات رئیس جمهور آمریکا را در ارتباط با تحریم های کنگره تأیید می کند. می توانیم مخالفت خود را ابراز کنیم: در این شرایط اگر تصمیم کنگره وتو نشود، یا اگر با تصویب اکثر نمایندگان کنگره، حق وتو ریاست جمهوری باطل شود، دیگر هر گونه لغو تحریم های کنگره مجاز نخواهد بود. سومین گزینه این است که اقدام نکنیم. خودداری از اقدام نیز نشانه موافقت با لغو تحریم های مرتبط با کنگره، تلقی خواهد شد. بنابراین، جلسات استماع زیادی برگزار خواهد شد تا اظهارات اشخاص زیادی را بشنویم، سپس نمایندگان در کمیته روابط خارجی و خود مجلس سنا تصمیم می گیرند که توافق را رد یا تأیید کنند.

سناتور دموکرات افزود مجلس نمایندگان نیز نقش مشابهی دارد و قانونگذاران گام های مشابهی برخواهند داشت. اگر این توافق، بر اساس تعاریف قانون اساسی آمریکا یک معاهده محسوب می شد، رأی گیری دو سوم سناتورها کافی بود و نیازی به رأی گیری در مجلس نمایندگان نداشت. اما این توافق، از نظر قانونی معاهده ای نیست که تنها به رأی گیری دو سوم سناتورها نیاز داشته باشد. البته این نکته خوبی است، زیرا کنار گذاشتن مجلس نمایندگان کار درستی نیست. مجلس نمایندگان نیز در شکل گیری تحریم های کنگره آمریکا که ایران را به پای میز مذاکره کشاند، نقش داشته است. بنابراین، هر دو مجلس نمایندگان و سنا آمریکا نظر خواهند داد.

تیم کین افزود گمان کنم نتیجه تصمیم گیری مجلس نمایندگان، با توجه به ساختار آن، از هم اکنون برای بسیاری قابل پیش بینی باشد؛ اصولاً مجلس نمایندگان تنها به رأی اکثریت نیاز دارد تا چنین لایحه ای را تصویب کند. بسیاری از نمایندگان مجلس نیز مخالفت خود را با توافق اعلام کرده اند. بنابراین، احتمال صدور قطعنامه مخالفت با توافق در مجلس نمایندگان بیشتر است. اما در سنا، درخواست من از همکاران برای ایجاد دوره شصت روزه بررسی توافق، بدون علت نبوده است. لزومی ندارد که نمایندگان فوراً مخالفت یا هواداری خود را از توافق اعلام کنند، بلکه ابتدا باید آن را بررسی کنند، سؤالات دشوار را بپرسند و بعد تصمیم بگیرند آیا توافق به نفع امنیت ملی آمریکا خواهد بود یا خیر.

واقعاً مهم است که زمان لازم را به بررسی اختصاص دهیم و تصمیم درست را اتخاذ کنیم. علت اینکه، لایحه بررسی توافق را نوشتیم، این بود که صادقانه بگویم، کنگره به شکل مخرب وارد بحث مذاکرات شده بود. فرضاً کنگره در بحبوحه مذاکرات تهدید کرد تحریم های تازه ای وضع کند که حتی مقامات نظامی اسرائیل و آمریکا اعلام کردند اگر نمایندگان کنگره چنین اقدامی کنند، آنگاه ممکن است به جای اقدامات ایران، سوء نیت نمایندگان آمریکا منجر به برهم خوردن مذاکرات شود. مثال دیگر، نامه چهل و هفت سناتور آمریکا به رهبر معظم ایران بود. بسیاری مسائل دیگر نیز رخ داد که شایسته کنگره و عملکرد قانونی این نهاد نبود. بنابراین ما لایحه بررسی توافق را تنظیم کردیم؛ شصت روز واقعاً زمان زیادی نیست، اما برای بررسی جزئیات کافی خواهد بود.

بنابراین، آن دسته از همکاران که می گویند اجازه دهید ابتدا جزئیات را بررسی و سؤالات دشوار را بپرسیم و سپس نظر خود را اعلام کنیم، کار درست را انجام می دهند. به اعتقاد من، کسانی که فوراً قضاوت می کنند کارشان اشتباه است و به شما می گویم چرا: زمانیکه رئیس جمهور آمریکا در ماه نوامبر سال ۲۰۱۳ میلادی مذاکرات را آغاز کرد، بسیاری به قضاوت عجولانه روی آوردند و گفتند این یک اشتباه تاریخی است و ایرانی ها به همه خواسته خود رسیده اند. اما همین گروه بعداً به این نتیجه رسیدند که دوره توافقنامه موقت، از اوضاع قبلی به مراتب بهتر و تحولی مثبت بوده است.

اجازه دهید شرح دهم تا به اینجا چه نکات مثبتی در توافق می بینیم و چه بخش هایی از آن نیز برای من سؤالاتی ایجاد کرده است. نکته مثبت توافق، دیپلماسی بود. پیش از اینکه مذاکرات در ماه نوامبر سال ۲۰۱۳ میلادی آغاز شود، ایران حدود بیست هزار سانتریفیوژ در اختیار داشت. ایرانی ها بر اساس توافق نهایی قرار است دو سوم سانتریفیوژهایشان را از کار بیندازند و شمار آنها را به شش هزار سانتریفیوژ برسانند. آنها همچنین ده هزار کیلوگرم اورانیوم غنی شده در اختیار داشند که برای تولید چند سلاح هسته ای کافی بود، اما اکنون آنها بر اساس توافق، سطح غنی سازی را پایین آورده و ذخایر اورانیوم غنی شده را از ده هزار به سیصد کیلوگرم کاهش خواهند داد. بنابراین، ایرانی ها نود و هفت درصد از ذخایر اورانیوم غنی شده خود را کنار گذاشته اند.

ایرانی ها همچنین کار ادامه ساخت رئاکتور پلوتونیوم در اراک را متوقف کردند و اکنون قرار است استفاده از آن را کنار بگذارند. نهایتاً ایران در گذشته به جامعه بین المللی اجازه هیچ گونه بازرسی را که مشخص کند ایرانی چه فعالیت هایی می کند، نمی داد. اما بر اساس توافق، ایران با بازرسی ها به مدت ده، پانزده، بیست و پنج سال و حتی در برخی موارد طبق پروتکل الحاقی، بازرسی های دائمی، موافقت کرده است.

بنابراین اگر اوضاع را پیش از آغاز دیپلماسی با بعد از دستیابی به توافق مقایسه کنید، متوجه خواهید شد که دولت آمریکا به تغییرات چشمگیری دست یافته است. حتی منتقدان نیز به این موضوع اذعان دارند، زیرا منتقدانی که دو سال و نیم پیش می گفتند ایران تا تبدیل شدن به کشوری در آستانه هسته ای شدن، چند ماه فاصله دارد، اکنون از آن گله دارند که ایران ممکن است بعد از پانزده سال به سلاح هسته ای برسد. حتی انتقاد آنها نشان می دهد که توافق، اوضاع گذشته را کاملاً تغییر داده است. به همین علت است که رئیس جمهور تا این اندازه برای توافق اهمیت قائل است، زیرا توافق مد نظر او به این اهداف رسیده است و کسی نتوانسته است طرح دیگری پیشنهاد دهد که همین امتیازات را به همراه داشته باشد.

اما آن سوی دیگر سکه که باعث شده است ما دوره ای به بررسی توافق اختصاص دهیم: در اینجا همه چیز به آن بستگی دارد که آیا نظام راستی آزمایی و بازرسی ها به ما امکان تشخیص آن را می دهد که ایران به تعهدات خود پایبند باشد یا اینکه ایرانی ها تقلب می کنند و قصد دارند به سمت گریز هسته ای حرکت کنند. البته تلاش برای تقلب و مخفی نگه داشتن مسائل مرتبط با برنامه هسته ای از جامعه بین المللی در ایران سابقه دارد. بنابراین، محور اصلی تلاش ها در بررسی شصت روزه کنگره این است که تشخیص دهیم آیا نظام بازرسی ها برای پی بردن به تقلب یا تلاش احتمالی (ایران) برای گریز هسته ای، کافی است یا خیر.

ما هم‌اکنون در حال بررسی متن این توافقنامه هستیم تا ببینیم با آنچه به صورت شفاهی (در کنفرانس خبری مشترک ظریف و موگرینی در وین) مطرح شد، همخوانی دارد یا خیر. مثلاً سامانه بازرسی، به بازرسان آژانس اجازه‌ی بازرسی از هر سایتی را می‌دهد، اما نه بلافاصله، بلکه با زمان انتظارِ 24 روزه. این مسئله، با تجزیه و تحلیل‌های فراوانی مواجه خواهد شد.

این سناتور آمریکایی افزود: شما از رهبر معظم ایران شنیدید که چند هفته پیش گفت: آنان به هیچ‌وجه حق ورود به تأسیسات نظامی ایران را ندارند. اگر مذاکره‌کنندگان ایرانی بر این مسئله تأکید می‌کردند، توافق وین کاملاً ازهم فرو می‌پاشید و مذاکرات شکست می‌خورد، زیرا این مانعِ ادامه مذاکرات می‌شد.

بار دیگر می‌گویم که یک توافق خوب، اگر نظام بازرسیِ نیرومند و پویا نداشته باشد، باز هم به اندازه کافی خوب نخواهد بود و بخش عمده‌ی تمرکز تحقیقات ما روی همین موضوعِ پویایی نظام بازرسی‌ها خواهد بود.

از وی سوال شد به نظر شما آیا این امکان وجود دارد که آن دسته از اعضای کنگره که با این توافق مخالفند، پس از دیدن اسناد و مدارک و استماع سخنان رییس جمهور (اوباما) – که قطعاً یقین دارد این توافق، مانع دستیابی ایران به سلاح هسته ای می شود – و همچنین شنیدن سخنان مقامات دولتی و کارشناسان، در نهایت (نظرشان عوض شود) و به این توافق، رأی مثبت دهند؟

تیم کین پاسخ داد: من قطعاً امیدوارم که چنین شود، زیرا من اصلاً دوست ندارم که تصور کنم در رابطه با موضوعی به این اهمیت، افرادی باشند که به صورت نسنجیده و عجولانه و بدون خواندن متن این توافق، درباره آن قضاوت یا اظهار نظر کنند و سپس بگویند که ما به جزییات آن علاقه ای نداریم.

شما باید توجه داشته باشید که در آینده، آنچه ایران در نهایت می‌خواهد این است که تحریم‌های کنگرهِ آمریکا کاملاً از میان برداشته شود، نه این که صرفاً به تعویق بیافتد یا به حالت تعلیق درآید. برای لغو کامل تحریم‌ها، کنگره باید در هر دو مجلسِ سنا و مجلسِ نمایندگان آمریکا، به برچیدن کامل (لغو) قانون تحریم‌های ایران، رأی مثبت دهد. این احتمالاً تا چند سالِ دیگر در آینده اتفاق نخواهد افتاد و در خلال آن سال‌ها ما (در کنگره آمریکا) میزان پیروی ایران (از مفاد توافق جامع) را خواهیم آزمود. این دقیقاً مانند قیود و شروط دیگری در متن همین توافق است که براساس آن، ایران نیز مجبور نخواهد بود تا چند سال آتی برخی از تعهدات خود را عملی کند، زیرا به طور همزمان و در طول آن مدت، ایران نیز میزان پیروی گروه پنج بعلاوه در رابطه با (لغو) تحریم‌ها را خواهد سنجید.

گروه رصد