ری تکیه از اعضای ارشد شورای روابط خارجی آمریکا در جلسه استماع کنگره گفت دولت باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا پس از دو سال دیپلماسی فشرده سرانجام به توافقی با ایران دست یافته است که باعث می شود ایران همچنان در آستانه یک کشور هسته ای باقی بماند.
رای تکیه که کارشناس مطالعات خاورمیانه است در اظهاراتی در کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا درباره موافقتنامه هسته ای به دست آمده با ایران افزود طی چند هفته آینده بحث های گسترده ای درباره ماهیت این موافقتنامه ، رژیم راستی آزمایی آن و ساز و کار اجرای چنین موافقتنامه ای انجام خواهد شد. وی تصریح کرد واشنگتن سال 2013 دو امتیاز مهم داد که منجر به امتیازهای متوالی پس از آن شد.
برای اینکه بتوانیم یک موافقتنامه محکم تر داشته باشیم این دو اصل باید اصلاح شود.
نیازهای عملی : دولت اوباما سال 2009 درگیر این مسئله بود که ایران مستحق برخورداری از چه نوع برنامه هسته ای غیر نظامی است. دولت اوباما پس از بررسی های فراوان مسئله « نیازهای عملی » را برای مشخص شدن دامنه زیرساخت هسته ای ایران مطرح کرد. به عبارت ساده تر ، اورانیوم غنی سازی می شود تا از آن به منظور تولید میله های سوخت برای تامین سوخت رئاکتورهای برق استفاده شود.
با توجه به این واقعیت که ایران از ظرفیتی قابل اطمینان برای تولید میله های سوخت یا رئاکتورها برخوردار نیست ، تصمیم گرفته شده است این کشور از یک برنامه غنی سازی بسیار معمولی برخوردار باشد. دقیقا همین اصل مهم بود که دولت اوباما سال 2013 زمان آستانه هسته ای یک ساله برای ایران را رها کرد. بنابراین ایران می توانست ظرفیت غنی سازی گسترده خود را تا زمانی که این آستانه با تاخیر یک ساله روبرو است ، حفظ کند.
حتی این زمان یک ساله آستانه هسته ای نیز قطعی نیست و می تواند تحت تاثیر پیشرفت فناوری های ایران باشد.
همانطور که اوباما اخیرا اذعان کرد نگرانی مهم تری که در این زمینه وجود دارد این است که ایران در سال سیزدهم ، چهاردهم یا پانزدهم سانتریفوژهایی پیشرفته دارد که با استفاده از آنها می تواند اورانیوم را سریعتر غنی سازی کند و در آن صورت زمان آستانه هسته ای ایران تقریبا به صفر خواهد رسید. آستانه هسته ای صفر بدین معنی است که پی بردن به حرکت ایران در جهت ساخت بمب غیر ممکن خواهد بود.
اعتماد و اطمینان جامعه بین المللی : اصل دوم که در روند مذاکرات به حال خود رها شد نقطه ای است که ایران می تواند مجددا به جامعه ان پی تی ( پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای ) بازگردد.
ایران به عنوان یکی از کشورهای امضا کننده ان پی تی از حقوق و امتیازهایی برخوردار است. با این حال با توجه به پیشینه این کشور در زمینه مخفیکاری و فریبکاری باید موازنه ای بین حقوق این کشور و وظایف آن وجود داشته باشد. موضع آمریکا این بود که ایران زمانی که بتواند جامعه بین المللی را متقاعد کند برنامه هسته ای این کشور صرفا اهداف صلح آمیز را دنبال می کند ، قادر خواهد بود ظرفیت خود را گسترش دهد.
برای تحقق چنین چیزی ، آژانس بین المللی انرژی اتمی باید پایبندی ایران را به وظایف خود تایید کند و شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز اجازه دهد ایران مجددا به جامعه ان پی تی ملحق شود.
براساس موافقتنامه موجود ایران حق دارد پس از پایان دوره تعیین شده برای محدودیت ها مورد نظر ، برنامه هسته ای خود را در هر سطحی که بخواهد گسترش دهد.
چنین چیزی عملا به معنی تبدیل شدن ایران به کشوری شبیه ژاپن خواهد بود اما این موضوع را باید مد نظر داشت که ایران شبیه ژاپن نیست. ایران هرگز یک کشور دموکراتیک نیست و به هنجارهای بین المللی احترام نمی گذارد.
دولت اوباما در خلال مذاکرات محدودیت های به درد بخور را رها کرد.
زمانی که اصول مرتبط با نیازهای ملی و جلب اعتماد و اطمینان جامعه بین المللی کنار گذاشته شد ، دادن امتیازهای غیر منطقی محتمل می شود. ناگهان ایران متوجه شد که دیگر نیازی به برچیدن بخش اعظم زیرساخت غنی سازی خود ندارد.
تاسیسات غنی سازی زیرزمینی فردو و رئاکتور آب سنگین اراک تعطیل نشد و توسعه سانتریفوژهای پیشرفته ایران برای همیشه متوقف نشد. در حقیقت آمریکا به جای متوقف کردن فعالیت های هسته ای ایران ، در حال کنترل کردن آنهاست.
دومین جلسه استماع کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا برای بررسی «پیامدهای توافق هسته ای با ایران» برگزار گردید. در این جلسه استماع جوزف لیبرمن رئیس شورای موسسه دفاع از دموکراسی ها، ژنرال مایکل هایدن رئیس سابق آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و نیکلاس برنز استاد روابط بین الملل و دیپلماسی مرکز بلفر اظهارات خود را بیان کردند.
***
منبع: مونیتورینگ خبرگزاری صدا و سیما
