مهمترین واکنش به جمع‌بندی هسته‌ای در افغانستان، متعلق به رئیس جمهور این کشور بود. محمد اشرف‌غنی رئیس‌جمهور افغانستان با انتشار پیامی توافق هسته‌ای میان ایران و کشورهای 1+5 را تبریک گفت.
رئیس‌جمهور افغانستان در این پیام همچنین تأکید کرد که حکومت افغانستان از هر اقدامی که به برقراری و تقویت صلح و ثبات در منطقه و همچنان گسترش مناسبات سیاسی و اقتصادی کشورها شود، استقبال می‌کند.
همچنین صلاح‌الدین ربانی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی افغانستان، طی پیامی به محمدجواد ظریف، همتای ایرانی خود به مناسبت توافق به عمل آمده میان جمهوری اسلامی و کشورهای۱+۵ ، تبریک گفت.
صلاح‌الدین ربانی، توافق به دست آمده را دست‌آوردی بزرگ برای ملت ایران خواند و گفت: «جمهوری اسلامی افغانستان همواره از حل مسئله هسته‌ای ایران از طریق مذاکره و گفتگو حمایت کرده و آن را گامی در ایجاد صلح، ثبات، همکاری و همگرایی منطقه‌ای به ویژه در مبارزه با تروریزم و تهدیدات نوظهور دیگر میداند.»
وی بیان داشت: «لغو تحریم‌ها علیه ایران، باعث توسعه و گسترش هرچه بیشتر روابط تجاری منطقه‌ای به ویژه میان دو کشور برادر و مسلمان خواهد شد و پیامدهایی مثبت را برای کشورهای منطقه از جمله افغانستان در پی خواهد داشت.»
بازخورد رسانه‌های افغانستان به جمع‌بندی مذاکرات هسته‌ای نیز جالب توجه است.
روزنامه ماندگار:
– ایران که پیش از این به عنوان دشمن و رقیب سرسخت امریکا در منطقه شناخته می‌شد، پس از این می‌تواند به عنوان یک شریک و متحد واشنگتن در راستای مبارزه با تروریزم و تهدیدات دیگری که متوجه دو کشور است، عمل کند. در عین حال اختلاف میان ایران و امریکا بر سر مسایل دیگر از جمله اسراییل، به جای خود باقی خواهد ماند.
– توافق بر سر مسأله‌ی هسته‌ای ایران به عنوان حل یکی از مشکلات کلان دنیا، این امید را به مردم افغانستان می‌دهد که اگر سردمداران و سیاسیون افغانستان با حس وطن‌دوستی و تلاش‌های صادقانه، بخواهند کشورشان را به صلح ثبات برسانند، می‌توانند به این هدف دست یابند.
روزنامه هشت صبح:
در یادداشت خود با عنوان گفتگوها نتیجه داد به تحلیل مذاکرات پرداخت:
– با اعمال تحریم بر اقتصاد ایران، رونق تجارت در هرات و دیگر ولایات غربی افغانستان از بین رفت. اقتصاد جرمی در این ولایات بیشتر شد. قاچاق ارزهای خارجی به ایران، گسترش یافت و این امر مشکل‌های بسیاری برای مردم هرات و دیگر ولایات غربی کشور خلق کرد.
– علاوه بر این، آن عده از شهروندان افغانستان که در ایران مقیم‌اند، هزینه سنگینی از بابت تحریم ایران پرداختند. شهروندان افغانستان در ایران، اکثرا کارگرهای روزمزد هستند.
– توافق هسته‌ای ایران و غرب، سایه جنگ را از منطقه دور کرد. این خوشبختی کلان برای مردم منطقه است. بی‌ثباتی کشور پهناور و پرجمعیتی مثل ایران، اثرات خیلی بد برای کشورهای منطقه دارد.
– انتظار کابل این است که ایران و قدرت‌های جهانی، مشترکاً، افغانستان را در مبارزه با تهدیدات امنیتی و تروریسم یاری کنند. حالا که غرب و ایران به توافق هسته‌ای رسیده‌اند، تحقق این آرزو بیشتر از گذشته عملی به نظر می‌رسد.
این روزنامه در یادداشت دیگری با عنوان انزوای افغانستان در قضیه هسته‌ای ایران در یکشنبه 21 تیرماه، از انفعال افغانستان در پرونده هسته‌ای ایران انتقاد کرده بود که در جای خود جالب توجه است. خلاصه این یادداشت به شرح زیر است:
– برنامه‌ها و طرح‌های سیاسی منطقه‌ای افغانستان همواره مورد استقبال قدرت‌های غربی قرار می‌گیرد. این دولت‌ها می‌خواهند نظاره‌گر افغانستان فعال در عرصه داخلی و منطقه‌ای باشند. از طرف دیگر در میان همسایگان ایران، افغانستان بهترین روابط را با این کشور برقرار کرده و همگرایی‌های موجود میان دو طرف قویتر از واگرایی‌ها و نقاط اختلاف‌شان می‌باشد. این وضعیت افغانستان را در شرایط مناسب ایفای نقش پل ارتباطی میان قدرت‌های غربی و ایران قرار داده بود.
– افغانستان می‌توانست گام‌های اول ایجاد شرایط گفتگو میان دو جانب قضیه هسته‌ای ایران را بر دارد. محقق شدن این امر، امتیاز‌های متعددی نصیب افغانستان می‌کرد. از یک طرف قدرت‌های غربی به این امر ملتفت می‌شدند که بعد از همکاری‌های گسترده‌شان، افغانستان از توانایی‌های ابتدایی نقش فعال منطقه‌ای برخوردار گردیده است. این امر خوشنودی قدرت‌های غربی را در قبال می‌داشت و افغانستان می‌توانست با جرات بیشتر طالب سرمایه‌گذاری و حمایت‌های سیاسی اقتصادی قدرت‌های غربی در آینده این کشور گردد.
– از طرف دیگر مستفید شدن ایران از نقش سازنده افغانستان در قبال قضیه هسته‌ای این کشور، افغانستان را در جایگاه خاص دیدگاه‌های سیاست خارجی ایران قرار می‌داد. افغانستان صاحب کارت اعتباری در قبال حکومت و حاکمان ایران می‌شد. این کارت اعتباری می‌توانست در بر آورده شدن اهداف اقتصادی، سیاسی و تجارتی افغانستان مورد استفاده قرار گیرد.
روزنامه جامعه باز:
این روزنامه نیز در تحلیل جمع‌بندی مذاکرات هسته‌ای به نکات زیر اشاره داشت:
– برای ایران رسیدن به دستاورد مطلوب قبل از هر مسئله دیگری، پذیرش این کشور در جایگاه یک بازیگر مهم در تعاملات منطقه‌ای و به ویژه جهان اسلام است. تسلیم نشدن طرف مذاکره‌کننده ایران در جلسات نفسگیر و با حضور نمایندگان مقتدری مانند جان کری که از او در دنیای روابط بین‌المللی به عنوان وزیر خارجه جهان نام برده می‌شود، حاکی از اقتدار و قدرت روز‌افزون ایران است. پیامد این مذاکرات بیشتر تقویت اعتماد به نفس ایران در روابط جهانی و منطقه‌ای را فراهم ساخته و نقش این کشور را در تعاملات منطقه به ویژه خاور‌میانه بر‌جسته‌تر می‌سازد.
– موفقیت ایران در این مذاکرات زمینه‌ی برجسته‌شدن نقش و نفوذ این کشور در برابر مدعیان قدرت دیگری مانند عربستان سعودی و اسرائیل را نیز فراهم می‌سازد. واکنش‌های سریع و احساساتی نتین یاهو، نخست‌وزیر اسراییل، که این توافق را «اشتباه تاریخی» خواند و نیز تلاش‌های کشورهای حاشیه خلیج، شواهدی بر این گفته‌اند.
– در بعد داخلی، با توجه به وضعیت نا‌به‌سامان اقتصادی‌ـ‌امنیتی ایران، منفعت این مذاکرات بیشتر نصیب ایران شد تا ایالات متحده آمریکا. اقتصاد ایران به دنبال شدت‌یافتن تحریم‌های جامعه جهانی، دچار رکود و کسادت تهدید‌کننده‌ای شده بود.
– از آنجایی‌که تمامی این قدرت‌های درگیر در این بحران، در افغانستان نیز دارای اشتراکات، فرصت‌ها و چالش‌های مشترک‌اند، بازگشت روابط این قدرت‌ها به حالت عادی و کاربردی، بدون شک موجب شکل‌گیری فضای تعامل سازنده و در غایت به شکل‌گیری روحیه همکاری در منطقه خواهد شد. با توجه به موقعیت استراتژیک و پتانسیل جیواستراتژیک افغانستان و از سویی هم میزان بلند وابستگی این کشور به همکاری‌های این قدرت‌ها، رخداد دیروز به نفع افغانستان نیز تمام خواهد شد.
آزانس خبری پژواک:
این بنگاه خبری نیز به انتشار نظرات دو نفر از کارشناسان افغان می‌پردازد.
داوود مرادیان رئیس انستیتو مطالعات استراتژیک افغانستان:
– کاهش تنش‌ها و رقابت‌ها بین تهران و واشنگتن در افغانستان، از نتایج مثبت این تاثیر بر کشور ما می‌باشد و با این کار، یک دریچۀ امید باز خواهد شد که ایران و امریکا بجای رقابت روی مسئله افغانستان، با یکدیگر بیشتر همکاری کنند.
– با توجه به ظرفیت‌های اقتصادی ایران، لغو تحریم سبب بهبود اقتصاد این کشور خواهد شد و امکان همکاری اقتصادی میان ایران و افغانستان بیشتر خواهد گردید و در ماه‌ها و سال‌های آینده این فرصت به وجود خواهد آمد تا دو کشور بتوانند روابط اقتصادی بهتری داشته باشند.
فرامرز تمنا رئیس مرکز مطالعات استراتژیک وزارت امور خارجه:
– هرگونه تنش در منطقه می‌تواند باعث کاهش توجه بین‌المللی و همچنین کاهش توان ظرفیت افغانستان برای بازیابی به صلح و امنیت شود و از این لحاظ، یک بُعد مثبت توافق میان ایران و کشورهای ۵+۱، دستیابی به تنش‌زدایی در منطقه است؛ چون این یک سیاست مشترک است که ما با سایر کشورهای منطقه دنبال می‌کنیم.
– امیدواریم که توافق به دست آمده به دنبال بازگشت بهتر ایران به جامعه بین المللی باشد و ثمرۀ برداشتن تحریم‌های ایران به افغانستان هم برسد؛ بویژه رفاه به زندگی سه میلیون مهاجر که ما در ایران داریم برگردد و در قسمت تبادلات تجارتی افغانستان با ایران نیز تغییرات مثبت به وجود بیاید.
خبرگزاری صدای افغان (آوا):
در یادداشت خود با عنوان بهره افغانستان از توافق اتمی ایران نکات زیر را مدنظر قرار داده است:
– افغانستان کشور همسایه ایران است و یکی از پنج کشور مهمی است که در طول سال‌های سخت تحریم ایران، پذیرای بیشترین حجم صادرات و مبادلات تجاری میان دو کشور بوده است.
– این در حالی است که وضعیت دشوار اقتصادی تحمیل شده بر ایران به بهانه فعالیت‌های اتمی این کشور، بدون تردید، تبعات سختی برای روابط تجاری و اقتصادی دو کشور نیز در پی داشت و دو کشور، آنگونه که انتظار می‌رفت نمی‌توانستند به توسعه تجارت و ترانزیت و همکاری‌های اقتصادی دوجانبه بپردازند.
– اینک که دیپلمات‌های ایرانی با سختکوشی، ممارست، مجاهدت و تلاش همه‌جانبه دیپلماتیک توانسته‌اند یکی از پیچیده‌ترین مسایل دوران معاصر را به صورت صلح‌آمیز و بر بنیاد قاعده معروف برد- برد حل‌وفصل کنند، همزمان با آنکه می‌توانند از انرژي صلح‌آمیز هسته‌ای و این تکنولوژي حساس و استراتژيک برخوردار باشند، قادراند روابط سیاسی و اقتصادی و حتی نظامی خود را نیز با قدرت‌های منطقه و جهان، توسعه دهند و سیاست خارجی فعال، تاثیرگذار و تعاملی را ایجاد کنند و افغانستان نیز از فواید و تبعات مثبت و سازنده این رویداد، بهره‌مند خواهد شد.
– منطقه ما هم بدون شک از این پس، منطقه‌ای امن‌تر و عاری از فضای تهدید و زورگویی و جنگ خواهد بود؛ زیرا قدرت‌هایی که تا دیروز خواسته‌ها و مطالبات‌شان را با زبان و ادبیات جنگ، مطرح می‌کردند، اینک هم می‌توانند در چارچوب سندی که به امضا رسیده، نظارت‌هایی را بر برنامه اتمی ایران اعمال کنند و هم برای خود، برای ایران و برای کشورهای همسایه ایران مانند افغانستان، این فرصت را فراهم می‌کنند که در فضای تعامل و گفتگو و دیپلماسی، منطقه‌ای امن و مصون از تهدید و خطر ایجاد کنند و این برای کشور و مردم ما که بزرگترین قربانیان ادبیات زور، تهدید و جنگ‌افروزی بوده است بدون شک، بسیار سودآور و ثمربخش خواهد بود.
خبرگزاری جمهور:
در یادداشت خود با عنوان ایران، پیروز رقابت نفسگیر با غرب به قلم کمال‌الدین حامد نیز از نگاه دیگری به مذاکرات توجه داشته است:
– این یک موفقیت برای ایران نه بلکه برای تمام کشورهای اسلامی چون کشور ما بود و یک درس بود که می‌توان با تکیه بر منابع داخلی و مردم و حرکت فعال در بیرون بر بسیاری از موانع فایق آمد.
– ایران گذشته از کاستی‌ها و مشکلات بخصوص خودش، کمر در جهت حرکت مستقلانه بست و از تهدیدهای مبنی بر مرگ بخاطر گرسنگی نهراسید.
– ایران زیربار تهدید پرطمطراق قدرت‌های غربی نرفت و برای آماده نگهداشتن خود از هیچ تلاشی دریغ نورزید.
– ایران بر تفسیر ویژه از رابطه دین و سیاست إصرار کرد و تا اینجا به إثبات رساند که در تضاد بودن اسلام و سیاست پروپاگندای بی‌محتوایی است که صرف به خورد مستعمره‌های غربی داده می‌شود.
– آنچه که قدرت ایران را به نمایش گذاشت و توخالی بودن تبلیغات اجیران اسرائیلی در کشورهای منطقه را بارز ساخت، همان به رسمیت شناختن حق اتمی ایران بدون هیچ ضمانتی مبنی بر رعایت حق اسرائیل و دیگران بود…
– آنچه قرائت غربی‌ها را نسبت به ایران از دیگران متمایز می‌کند، عدم پذیرش نظام سیاسی توسط غرب بود که مبتنی بر اسلام می‌باشد و غرب همه خواستهای کشورهای دیگر را می‌پذیرد ولی آنچه را که قبول ندارد زیر سئوال بردن هژمونی غربی است که در قالب لیبرال دموکراسی سکولار تبارز یافته است و این نوع اقدام را نوعی بی‌ادبی در برابر خود تلقی می‌کند و روی همین ملحوظ است که غرب با رادیکالترین گروه‌ها و محافظه‌کارترین نحله‌ها کنار می‌آید ولی با اسلام سیاسی که سکولاریسم غربی را زیر سئوال ببرد جور نمی‌آید و برای شکست آن تلاش می‌کند و از لحاظ فکری مدل غربی را به عنوان پایان تاریخ تبلیغ می‌نماید.
