مقدمتاً باید گفت که آشنایی افعان‌ها با اندیشه‌ی وهابیت سابقه‌ای حدود یکصد ساله دارد و به سال 1912م برمی‌گردد که شیخ شارع از مدینه در عربستان سعودی به دره فرغانه در آسیای مرکزی رفت و به تبلیغ سلفیت وهابی در میان مردم محلی پرداخت. شیح محمد شارع هوادارانی یافت و بعدها همین هواداران او و تمایل به اندیشه‌ی سلفی- وهابی بودند که وارد مناطق قبایلی بدخشان، کنر، خوست و نورستان افغانستان شدند. این مناطق کوهستانی و هم‌جوار با شبه قاره‌ی هند بودند که در آن زمان محل مناقشه بین حاکمان افغانستان و قدرت استعماری انگلیس بودند و نوعی خلاء قدرت در سایه‌ی این مناقشات به‌وجود آمده بود. بنابراین هواداران شیخ محمد شارع توانستند برخی قبایل را متمایل به اندیشه‌ی سلفی- وهابی نمایند. منتها از آنجا که این قبایل در درون خود با نوعی رقابت روبرو بودند، اندیشه‌ی سلفی- وهابی نتوانست از نفوذ چندانی برخوردار شود و به نوبه‌ی خود به تشدید رقابت‌ها بین قبایل هوادار و قبایل رقیب کمک کرد و گاه باعث بروز خوشنت و جنگ مسلحانه نیز می‌شد.
با این حال واقعیت آن است که اندیشه‌ی سلفی- وهابی که در قالب ارشادی- تبلیغی به آشناکردن افغان‌ها در بخش‌های کوهستانی و قبایل منفرد مبادرت ورزیده بود، توانست در شرایط خلاء قدرت نوعی امارات‌های کوچک وهابی تشکیل دهد. این امارت‌های کوچک، اما هرگز در سطحی قرار نگرفتند که امکان گسترش محدوده‌ی قدرت خود را بیابند و بعدها که پس از اشغال افغانستان به‌وسیله‌ی ارتش سرخ اتحاد شوروی، اندیشه‌ی سلفی- وهابی- جهادی وارد این مناطق شد، امارت‌های کوچک با گرایش وهابی به سرعت در اندیشه‌ی سلفی- جهادی ادغام شدند و امارات محلی و نفوذ آن‌ها که به‌وسیله ملاهای محلی با دانش ابتدائی فقهی اعمال می‌شد از بین رفتند. برخی از صاحب‌نظران از چند امارت کوچک با گرایش سلفی- وهابی در افغانستان نام برده‌اند. در این امارت‌های کوچک که وهابی شناسایی شده‌اند، تلاش می‌شده است که احکام و ارزش‌هایی مطابق برداشت وهابیت از اسلام پیاده شود. لااقل سه امارت از این نوع در ناحیه‌ی آرگو در بدخشان، برگ متل در نورستان و یک امارات کوچکتر در «کنر» نام برده شده است که گرایش به وهابی داشته‌اند. این امارت‌های کوچک عمدتا از دهه‌ی یکهزار و نهصد و پنجاه میلادی (1950م) مطرح شده‌اند، ولی از آنجا که این مناطق کوهستانی و منزوی از مراکز جمعیتی بودند، تأثیر چندانی بر روند تحولات کلی‌تر در جریان در افغانستان نمی‌توانستند بر جای بگذارند و بعد از اشغال افغانستان به‌وسیله‌ی شوروی و شکل‌گیری جهاد مورد حمایت دنیای غرب که داوطلبان جهادی با گرایش وهابی وارد مناطق قبایلی پاکستان و افغانستان شدند، این امارت‌های کوچک وهابی به‌سرعت در جریان غالب سلفی- جهادی هضم شدند و دیگر نشانی از آن‌ها باقی نمانده است.
این یادداشت که متن کامل آن در فایل پیوست موجود است، به بررسی زمینه‌های جریان‌های تکفیری در افغانستان می‌پردازد و نسبت آن را با برخی از گروه‌های اسلامگرای این کشور بررسی می‌کند.
