عربستان سعودی با توجه به عناصر مختلف قدرت به عنوان یکی از بازیگران کلیدی در منطقهی خاورمیانه محسوب میشود که در تلاش است تا نقش و تأثیرگذاری خود در منطقه را افزایش دهد و به قدرتی موثر در شکلدهی به روندهای منطقهای تبدیل شود. این کشور در طول دهههای گذشته تلاش کرده است تا از یک سو خود را به عنوان رهبر جهان اسلام مطرح ساخته و در جهان عرب به مثابه بازیگری کلیدی عمل نماید و از سوی دیگر به عنوان یکی از متحدین اصلی غرب و آمریکا در خاورمیانه و خلیج فارس ایفای نقش کند. بهرهگیری از قدرت مالی و اقتصادی ناشی از فروش نفت و هزینه کردن سطح گستردهای از منابع مالی از ابزارهای مهم سعودیها برای نقشآفرینی جدی در سطح منطقه بوده است. همچنین دولت سعودی سعی کرده است تا از ایدئولوژی وهابی به عنوان وسیلهای برای نفوذ در جهان اسلام و افزایش تأثیرگذاری خود بهره گیرد و بدین منظور از شخصیتها و شبکههای مختلف وهابی استفاده کند. با این حال آنچه از سوی سعودیها به خصوص در چند سال اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته، توسعهی قدرت نظامی به عنوان ابزاری مهم برای پیشبرد اهداف و اولویتهای ملی و منطقهای خود بوده است.
عربستان سعودی در طول سالهای اخیر به توسعهی قدرت نظامی و افزایش توان تسلیحاتی خود اهتمام بالایی داشته و به یکی از مهمترین خریداران تسلیحات در جهان تبدیل شده است. در حال حاضر عربستان سعودی با 26 میلیون نفر جمعیت، حدود 250 هزار نیروی نظامی، 1200 هواپیمای جنگی، 341 هلیکوپتر، 217 میدان هوایی نظامی، 1300 عرابه تانک و 350 عرابه توپ در اختیار دارد. توان نظامی عربستان سعودی در خاورمیانه، بعد از رژیم اسرائیل و مصر در ردهی سوم است. اما موضوع مهمتر گسترش خریدهای تسلیحاتی دولت سعودی است. در سال ٢٠١٣ بر خلاف بسیاری از کشورها عربستان سعودی با 14 درصد افزایش، در میان 15 کشور که بیشترین مصارف بودجهی نظامی را دارند، در جایگاه چهارم قرار گرفته است. عربستان سعودی در سال 2012، دارای 52.2 میلیارد دلار مصارف نظامی بود و در سال 2013 با افزایش 14 درصدی، این رقم به 59.6 میلیارد دلار رسید که بیشتر از مصارف نظامی انگلیس و فرانسه میباشد.
در خصوص اهداف عربستان سعودی در افزایش توان نظامی و تسلیحاتی خود چند نکته را میتوان مورد توجه قرار داد. نخست اینکه عربستان سعودی در حالی که خود را در معرض تحولات و تهدیدات فزایندهی داخلی و منطقهای میبیند، افزایش توان نظامی و تسلیحاتی را به عنوان تضمینی برای بالا بردن سطح قدرت خود برای مقابله با تهدیدات احتمالی میداند. تحولات چند سال گذشتهی جهان عرب و نابسامانی شرایط داخلی بسیاری از این کشورها نشان میدهد که عربستان سعودی نیز نمیتواند نسبت به تحولات درونی خود در آینده بیتفاوت بماند. در سطح منطقهای تحولات مهمی در خاورمیانه در حال وقوع است که ائتلافها و ثبات منطقه را دستخوش تغییر میکند و بنابراین دولت سعودی در پی اتکای بیشتر بر خود و تقویت توانمندیها در محیط متغیر منطقهای است. مسألهی دیگر اینکه عربستان سعودی با تقویت توان نظامی خود در تلاش است تا همچنان خود را به عنوان قدرت مهمی در خاورمیانه مطرح سازد که آمریکا ناچار است تا روابط مبتنی بر ائتلاف و اتحاد با ریاض را کماکان ادامه دهد. به عبارت دیگر به رغم برخی اختلافات و تناقضها در روابط ریاض و واشنگتن در سالهای اخیر، مقامات سعودی در تلاشند تا هم به واسطهی خریدهای تسلیحاتی باارزش خود را به واشنگتن نزدیک نگه دارند و هم با توسعهی توان نظامی همچنان خود را به عنوان یکی از متحدین اصلی آمریکا در خاورمیانه حفظ کنند.
