اندیشکده راهبردی تبیین – طبق آمار منتشر شده از سوی آژانس مهاجرت رژیم صهیونیستی، مهاجرت به سرزمین‌های اشغالی در سال 2016 با کاهش روبرو بوده است. این گزارش بهانه‌ای شد تا در یادداشت پیشِ رو، به بررسی روند مهاجرت یهودیان به سرزمین‌های اشغالی، مبدأ و مقصد مهاجرت و نیز چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی رژیم صهیونیستی بپردازیم.
1- چالش جمعیت، اصلی‌ترین بحران رژیم صهیونیستی
مهاجرت یهودیان به سرزمین‌های اشغالی و مهاجرت معکوس، همواره دو چالش جدی و حساسیت‌برانگیز برای مسئولین رژیم صهیونیستی بوده است. اصلی‌ترین عامل در اهمیت مهاجرین، جمعیت صهیونیست‌ها در مقابل فلسطینی‌هاست. یکی از چالش‌هایی که رژیم صهیونیستی همواره با آن روبرو بوده است، ناکامی در تکمیل فرآیند دولت- ملت‌سازی برای بقا است. در پایان سال ۲۰۱۷ جمعیت فلسطینیان ساکن در سرزمین‌های فلسطین در عدد ۶٫۳ میلیون با کل یهودیان صهیونیست برابر می‌شود. هم‌چنین طبق برخی پیش‌بینی‌ها در سال ۲۰۲۰ جمعیت فلسطینیان به ۷٫۲ میلیون در مقابل ۶٫۹ میلیون یهودی در سرزمین‌های فلسطینی خواهد رسید. این برابری جمعیت چالش دولت- ملت‌سازی را برای رژیم صهیونیستی تشدید خواهد نمود.[1]
برابری جمعیت فلسطینیان و صهیونیست‌ها، باعث شده است اختلاف و تنش میان صهیونیست‌ها برای شیوه برخورد با این چالش به وجود آید. شیمون پرز رئیس‌جمهور سابق رژیم صهیونیستی ضمن انتقاد به عدم تلاش برای ایجاد دو دولت توسط دولت نتانیاهو، می‌گوید: «بهتر است در بخشی از این سرزمین یک کشور یهود داشته باشیم تا اینکه کل این سرزمین را بدون یک کشور یهود در اختیار داشته باشیم. اسرائیل باید به خاطر خودش راه‌حل دو کشوری را اجرا کند چرا که اگر قرار باشد اکثریتمان را از دست بدهیم، همانند امروز که با یکدیگر از نظر تعداد برابر هستیم، نمی‌توانیم به‌عنوان یک کشور یهود یا یک کشور دموکراتیک باقی بمانیم. این مهم‌ترین مسئله است و متأسفم که دولت تل‌آویو برعکس آن را انجام می‌دهد.»[2]
رژیم صهیونیستی برای غلبه بر این چالش، وزارت جذب و مهاجرت را ایجاد نموده است. این وزارت برای افزایش مهاجرت یهودیان به سرزمین‌های اشغالی، تسهیلات ویژه‌ای برای مهاجران و مشمولان استفاده از تسهیلات دولتی در نظر گرفته است. به‌طور مثال، مهاجرین تا دو سال می‌توانند از حقوق و مزایای شهروندی بهره‌مند شده و از پرداخت هزینه‌های معیشتی، سکونتی، آموزشی و… معاف خواهند بود. این وزارت خانه برای جذب مهاجر اقدام به تأسیس صندوقی (Absorption Basket) نموده است و امکانات اقامتی، آموزش زبان عبری و … را انجام می‌دهد.[3]
مهاجرت به رژیم صهیونیستی از زمان تشکیل این رژیم، هیچ‌گاه ثابت و منسجم نبوده است. سال‌های اولیه و ادعای ایجاد یک سرزمینی امن برای یهودیان، پیروزی در جنگ رمضان در سال 1973 و صلح اسلو در 1992 را می‌توان نقاط عطف در سیر جذب یهودیان دانست. نمودار زیر فرآیند مهاجرت به سرزمین‌های اشغالی و نقاط عطف این روند را به‌خوبی نشان می‌دهد.[4]
یکی از نکات بسیار حائز اهمیت در موضوع مهاجرت‌ها، کاهش یهودیان مستقر در کشورهای جهان در مقایسه با دهه‌های اولیه شکل‌گیری حکومت جعلی رژیم صهیونیستی است. اکنون تنها کشورهای اروپایی بالاخص فرانسه، اتحادیه شوروی سابق و آمریکا یهودیان قابل توجهی دارند.[5] البته ذکر این نکته هم ضروری است که رژیم صهیونیستی و وزارت جذب و مهاجرین تلاش‌های فراوانی برای پذیرش یهودیان آفریقایی (فالاشه) از سوی صهیونیست‌ها و انتقال آنان به سرزمین‌های اشغالی انجام داده‌اند. به‌طور مثال ۲۵ آبان ماه 94 رسانه‌های رژیم صهیونیستی از موافقت دولت با مهاجرت 9 هزار مهاجر یهودی اتیوپیایی به فلسطین اشغالی خبر دادند و وزارت امور داخلی این رژیم اعلام کرد که هیئت دولت صهیونیستی با اجماع آراء با این طرح موافقت کرده است. در این موضوع نتانیاهو با صدور بیانیه‌ای از تصمیمی بزرگ خبر داد: «ما امروز تصمیم مهمی برای جذب گروه دیگری از افرادی که با رژیم صهیونیستی ارتباط دارند، گرفتیم.»[6] فالاشه‌ها برای پذیرش در سرزمین‌های اشغالی و جذب با فراز و نشیب‌های گوناگونی همراه بوده‌اند.[7]
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
2- نیم‌نگاهی به آمار مهاجرت یهودیان به رژیم صهیونیستی از سال 2008
طی سال‌های 2008 تا 2015، دوران خوبی برای سازمان مهاجرت رقم خورد و میزان مهاجرت، نه تنها با کاهش جدی‌ای روبرو نبوده است؛ بلکه سال‌های 2014 و 2015 رشد قابل توجهی داشته است.
طبق آمار رژیم صهیونیستی، سال 2014 بالاترین میزان مهاجرت نسبت به ده سال پیش از آن اتفاق افتاده است. آماری که بسیار برای صهیونیست‌ها خوشحال کننده بود. طبق آمارهای رسمی که از سوی وزارت مهاجرت و آژانس جذب یهود انتشار یافت، تعداد یهودیان مهاجر تا پایان سال 2014، به حدود 26 هزار و پانصد نفر رسید. این میزان رشدی 32 درصدی را در مقایسه با سال قبل از آن نشان می‌دهد.[8]
اما آمار سال 2016، مسئولین صهیونیستی و وزارت مهاجرت و جذب را باری دیگر دچار چالش نمود. روزنامه «هاآرتص» در گزارشی اعلام کرد که مهاجرت یهودیان به فلسطین اشغالی در سال 2016 کاهش‌یافته است. این در حالی است که رشد مهاجرت به فلسطین اشغالی از سال 2008 به این‌سو سیر صعودی داشت، به‌گونه‌ای که در همین سال 15 هزار نفر از خارج به فلسطین اشغالی مهاجرت کرده‌اند و در سال 2013 میلادی هم 19 هزار نفر و در سال 2014 میلادی هم 27 هزار نفر وارد فلسطین اشغالی شده‌اند. این روزنامه گزارش داد، در سال 2016 میلادی 27 هزار مهاجر به فلسطین اشغالی وارد شده‌اند که در مقایسه با سال قبل آن، 13 درصد کاهش پیدا کرده است و این نخستین کاهش پس از 2008 است.
نمودار زیر که مرکز مهاجرت و جذب رژیم صهیونیستی منتشر نموده است، به‌خوبی نشان می‌دهد که طی سال‌های 2008 تا 2015، مهاجرت به سرزمین‌های اشغالی هیچ‌گاه کاهش نداشته است، بلکه در سال 2014 با رشد زیادی هم همراه بوده است. تنها از سال گذشته باری دیگر مهاجرت‌ها کاهش یافته است که در ادامه به چرایی آن خواهیم پرداخت.[9]
3- علل افزایش مهاجرت در سال‌های 2014 و 2015
1-3- فرانسه عامل نخست افزایش مهاجرت در سال‌های 2014 و 2015
در سال‌های 2007 تا 2014 بیشترین سهم از مهاجرین در اختیار فرانسوی‌ها و مجموعه یهودیان کشورهای شوروی سابق بود. نمودار زیر به‌خوبی نشان می‌دهد که از 2007 به این‌سو میزان مهاجرت فرانسوی‌ها به سرزمین‌های اشغالی روند ثابتی را داشته و در سال 2014 با رشد عجیبی همراه بوده است. به‌جز پس از جنگ شش‌روزه، در هیچ برهه‌ای همانند ده سال اخیر (از سال 2007 به این‌سو) یهودیان فرانسوی اشتیاق مهاجرت نداشته‌اند.[10]
در سال 2015 هم میزان مهاجران فرانسوی رکورد جدیدی را به میزان 7469 نفر از خوب به‌جا گذاشت. این افزایش آمار کمک شایانی به رژیم صهیونیستی نمود. لذا به خوبی روشن است رشد نمودار مهاجرین در سال‌های 2014 و 2015، رابطه مستقیمی با افزایش مهاجرین فرانسوی دارد.
هم‌چنین یکی دیگر از دلایل افزایش مهاجرت طی دهه اخیر، وضعیت کشورهایی چون برزیل و اوکراین است. وضعیت اقتصادی نابسامان، جنگ داخلی و سیاست بی‌ثبات موجب گردید یهودیان مستقر در این کشورها، مهاجرت به سرزمین‌های اشغالی را انتخاب نمایند. ترکیه از دیگر مبدأهای نه‌چندان مطرح و مهم مهاجرین یهودی است که در سال 2016 با افزایش سه برابری مهاجرت مواجهه بود.[11] اما سؤال اینجاست که چرا یهودیان فرانسه و دیگر کشورهایی چون اوکراین و برزیل مهاجرت خویش را در 2014 و 2015 افزایش دادند؟
2-3- ناامنی جهان و القای وجود وطنی امن برای یهودیان
افزایش مهاجرت یهودیان فرانسوی در 2014 و 2015، بخش عظیمی از آن ناشی از بهره‌برداری صهیونیست‌ها و مؤسسات جذب یهودیان از فضای ناامنی در فرانسه و حمله به یهودیان در کنار رکود اقتصادی بود. نتانیاهو در سال 2015 پس از حمله به یک رستوران یهودیان و روزنامه شارلی ابدو در پاریس در سخنانی گفت: «ما به برادران یهودمان که تنها به خاطر اینکه یهودی بودند، کشته شدند تسلیت می‌گوییم و به اقلیت یهودی در فرانسه اعلام می‌کنیم که همدردتان هستیم… من به تمامی یهودیان فرانسه و اروپا می‌گویم که اسرائیل تنها قبله نیست که به سمت آن نماز می‌خوانید بلکه اسرائیل وطن شماست.»[12]
البته این سخنان نتانیاهو با واکنش تند برخی اروپایی‌ها همراه بود. فرانسوا اولاند رئیس‌جمهور فرانسه در بازدید از منطقه‌ای در جنوب پاریس خطاب به یهودیان اروپا گفت: «دیگر اجازه نخواهم داد حرف‌هایی که در اسرائیل زده می‌شود؛ این تصور را به وجود آورد که یهودیان دیگر جایی در اروپا و به‌ویژه فرانسه ندارند.» یا آنگلا مرکل صدراعظم المان نیز گفت: «ما همه تلاش خود را به کار می‌گیریم تا امنیت مؤسسات و شهروندان مرد و زن یهودی تأمین شود.» سخنگوی رسمی وزارت امور خارجه این کشور نیز با ارائه مواضع مشابه گفت: «ما هر کاری لازم باشد انجام می‌دهیم تا یهودیان در آلمان باقی بمانند و احساس امنیت کنند.» هم‌چنین سباستین کورتز، وزیر امور خارجه اتریش نیز در رویکرد مشابه اظهار داشت: «باید تمام اقدامات لازم را به کار ببندیم تا با تأمین امنیت، یهودیان مجبور به مهاجرت نشوند.»[13]
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
4- کاهش مهاجرت در 2016، چرایی و پیامدها
1-4- انتفاضه، اقتصاد بی‌ثبات رژیم و کمرنگ شدن ناامنی در مبدأ
اما سؤالی که باید به آن پاسخ داد، چرایی کاهش مهاجرت در سال 2016 است؟ مارک آیزنبرگ، مسئول موسسه‌ای تحت عنوان کوالیتا (Qualita) که کار جذب یهودیان فرانسوی را انجام می‌دهد در خصوص کاهش مهاجرت یهودیان فرانسوی در سال 2016 در مقایسه با رکورد سال 2015 معتقد است که دلیل اصلی این اتفاق مشکلات اقتصادی رژیم صهیونیستی، عدم یافتن شغل مناسب از سوی مهاجران و هم‌چنین مشکلات دیگری چون زبان عبری است. وی تأکید کرد که آمار نشان می‌دهد 15 درصد از فرانسوی‌هایی که در دورانی که وضعیت ایده‌آل بوده، مهاجرت نموده‌اند، با نامیدی به کشور خود بازگشته‌اند. مارک آیزنبرگ این نکته را هم متذکر می‌شود که کاهش مهاجرین اوکراینی را در مقایسه با سال 2015، ناشی از کمرنگ شدن علت مهاجرت یعنی جنگ با روس‌هاست. این نکته را هم باید مد نظر قرار داد که بر اساس گزارش ارائه شده از سوی موسسه سیاست قوم یهود، انتفاضه سوم و تشدید ناامنی هم یکی از دلایل مهم مهاجرت در سال اخیر بوده است.[14]
این کاهش مهاجرت به‌خوبی نشان می‌دهد که تغییر مبدأ مهاجرت از آمریکا و اروپایی‌ها به کشورهایی خاص چون برزیل، اکراین و فرانسه در سال‌های 2015 و 2014، ناشی از مشکلات این کشورها بوده است و اکنون با کمرنگ شدن علت مهاجرت، احتمالاً شاهد تداوم کاهش مهاجرت یهودیان به سرزمین‌های اشغالی خواهیم بود؛ مگر آنکه رژیم صهیونیستی بتواند نظر یهودیان کشورهای آمریکایی لاتین و اوراسیا را بیش از پیش جلب نماید.[15]
لذا اگر مسئولین رژیم صهیونیستی بخواهند جلوی منفی شدن کاهش مهاجرت را بگیرند، باید سهم کاهش مهاجرین فرانسوی را جبران نمایند؛ زیرا افزایش رشد 32 درصدی کل مهاجرین سال 2014 در مقایسه با سال قبل از آن، ناشی از افزایش مهاجرین فرانسوی بود.
2-4- مقصد اسکان مهاجرین، مهم‌ترین چالش رژیم
یکی از مهم‌ترین راهبردها و اهدافی که رژیم صهیونیستی از جذب یهودیان دنبال می‌نماید، تداوم شهرک‌سازی‌ها و یهودی‌سازی شهرهای اشغالی در کرانه باختری از جمله قدس شریف است. همواره یهودیان مهاجر با توجه به نگرش سیاسی، اقتصادی و مذهبی خویش، شهرهای گوناگونی را برای اسکان انتخاب می‌نمایند. به‌طور کلی می‌توان گفت یهودیان مذهبی یا ارتودکس قدس اشغالی و شهرهای مذهبی چون الخلیل و یا نزدیک به کرانه باختری و شهرک‌ها را انتخاب می‌نمایند. این در حالی است که سکولارها بیشتر تل‌آویو، حیفا و نتانیا را برای اسکان برمی‌گزینند. لذا جذب یهودیانی که مشتاق به حضور در شهرک‌ها و قدس اشغالی باشند، برای وزارت جذب و مهاجرین رژیم صهیونیستی بسیار حیاتی‌تر از دیگر یهودیان است و کاهش مهاجرت این گروه برای رژیم صهیونیستی حساسیت‌های زیادی دارد. نمودار زیر که در سال 2016 در رسانه‌های صهیونیستی منتشر شده است[16]، تصدیق کننده تلاش صهیونیست‌ها برای سوق دادن مهاجرین به قدس اشغالی است. این نمودار میزان اسکان مهاجرین در شهرهای گوناگون طی 15 سال اخیر را نشان می‌دهد.
اما نمودارهای دیگر نشان می‌دهد که مهاجران 15 سال اخیر آمریکایی برخلاف تصور غالب، قدس اشغالی و بیت شمس نزدیک به کرانه باختری را بسیار بیشتر از تل‌آویو و حیفا برای سکونت انتخاب نموده‌اند و این نشان می‌دهد که مهاجرین آمریکایی بیشتر یهودیان مذهبی‌اند تا سکولار.
بعد از آمریکایی‌ها می‌توان یهودیان مهاجر فرانسوی را مذهبی و دارای گرایش صهیونیسم دانست. نتانیا یک شهر بندری و نزدیک تل‌آویو انتخاب نخست مهاجرین فرانسوی طی 15 سال اخیر بوده است. این انتخاب نه‌چندان ایدئولوژیکی یا مذهبی، موجب شده است نتانیا به پایتخت فرانسوی‌ها معروف شود؛ اما فرانسوی‌ها پس از این شهر، قدس را برای اسکان انتخاب کرده‌اند. حدود 8 هزار فرانسوی طی 15 سال اخیر به قدس مهاجرت نموده‌اند و قطعاً با تشکیل زندگی و فرزند آوری بیش از این رقم، بر جمعیت قدس تأثیرگذار بوده‌اند.
اما مهاجرین آفریقایی چون اتیوپی و هم‌چنین کشورهای اتحاد شوروی سابق برخلاف آمریکا و فرانسوی‌ها اولویتشان برای اسکان شهرهای ارزان‌تر یا غیرمذهبی است. به‌گونه‌ای که روی هم رفته طی 15 سال گذشته از اتیوپی و تمام کشورهای اتحاد شوروی سابق، تنها 7500 یهودی به قدس سفر نموده‌اند. در حالی که تنها نزدیک به 16 هزار نظر طی این مدت از کشورهای اتحادیه سابق شوری به حیفا سفر نموده‌اند. لذا این امر موجب شده است، علی‌رغم رقم بالای مهاجرین، این دو منطقه در اولویت‌های درجه دوم سیاست‌های جذب رژیم صهیونیستی قرار گیرند.
جمع‌بندی
مهاجرت به رژیم صهیونیستی از زمان تشکیل این رژیم، هیچ‌گاه ثابت و منسجم نبوده است. سال‌های اولیه و ادعای ایجاد یک سرزمینی امن برای یهودیان، پیروزی در جنگ رمضان در سال 1973 و صلح اسلو در 1992 را می‌توان نقاط عطف در سیر جذب یهودیان دانست.
از سال 2008 تا 2015، سال‌های خوبی برای سازمان مهاجرت رقم خورد و میزان مهاجرت، با کاهش جدی‌ای روبرو نبوده است. به‌گونه‌ای که سال 2014، سالی رویایی برای صهیونیست‌ها بود؛ اما در سال 2016 مهاجرت یهودیان به سرزمین‌های اشغالی کاهش یافت. بررسی نمودارها و آمارهای ارائه شده نشان می‌دهد که کاهش مهاجرت از فرانسه از اصلی‌ترین علل این اتفاق است.
از دیگر نکات حائز اهمیت در مهاجرت یهودیان برای تصمیم گیران رژیم صهیونیستی، جذب یهودیانی است که مشتاق به سکونت در قدس اشغالی، شهرک‌ها و شهرهای نزدیک به کرانه باختری‌اند. آمار نشان می‌دهد یهودیان فرانسه و آمریکا بیش از دیگر یهودیان مهاجر این اشتیاق سردمداران تل‌آویو را برآورده می‌سازند.
[1] برای مطالعه بیشتر ر. ک: محمد محسن فایضی «بحران جمعیت، چالش اصلی دولت-ملت سازی در رژیم صهیونیستی». اندیشکده راهبردی تبیین، منتشر شده در تاریخ 21 دی 1394، قابل بازیابی در پروند زیر:
[2] «شیمون پرز: اسرائیل با خطر جنگ ابدی روبرو است» وب‌سایت خبرگزاری ایسنا، منتشر شده در تاریخ 12 آبان 1394، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://www.isna.ir/news/94081207152
[3] مجید صفاتاج، «جذب و مهاجرت، وزارت» دانشنامه صهیونیسم و اسرائیل، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://goo.gl/2m0JFv
[4]»Aliyah: Immigration to Israel: «
http://www.factsaboutisrael.uk/immigration-to-israel-aliyah
[5] »Jewish Population: «
http://www.jewishagency.org
[6] محمد محسن فایضی «نتانیاهو در راه اسحاق رابین؛ بحران موجودیت دولت یهودی-صهیونیستی»، اندیشکده راهبردی تبیین، منتشر شده در تاریخ 27 آبان 1394، قابل بازیابی در پیوند زیر:
[7] »Israel just approved immigration for 9,000 Ethiopian Jews — here’s who they are: «
http://www.jta.org/2015/11/22/news-opinion/israel-middle-east/israel-just-approved-immigration-for-9000-ethiopian-jews-heres-who-they-are
[8]» French Aliyah Down by 32% in 2016: «
http://forward.com/news/breaking-news/346398/french-aliyah-down-by-32-in-2016
[9]»Jewish Immigration to Israel Falls 12 Percent in 2016, Stats Show: «
http://www.haaretz.com/israel-news/.premium-1.760279
[10]»The Rise – and Rise – of French Jewry’s Immigration to Israel: « http://www.haaretz.com/jewish/news/.premium-1.63684
[11]» French Aliyah Down by 32% in 2016: «
http://forward.com/news/breaking-news/346398/french-aliyah-down-by-32-in-2016
[12] «دعوت نتانیاهو از یهودیان فرانسه برای مهاجرت به اسرائیل»، وب‌سایت خبرگزاری ایسنا، منتشر شده در تاریخ 21 در 1393، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://www.isna.ir/news/93102111249/
[13] «دست رد اروپایی‌ها بر سینه نتانیاهو»، وب‌سایت خبرگزاری تسنیم، منتشر شده در تاریخ 29 بهمن 1393، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.tasnimnews.com/fa/news/1393/11/29/657600
[14]» Jewish Immigration to Israel Falls 12 Percent in 2016, Stats Show:
http://www.haaretz.com/israel-news/.premium-1.760279
[15]»15,000 Jews to leave France for Israel, Jewish Agency says:
http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/israel/11340173/15000-Jews-to-leave-France-for-Israel-Jewish-Agency-says.html
[16] »Immigrating to Israel—but whither in Israel?:
http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-4798543,00.html
