اندیشکده راهبردی تبیین – آنچه در ادامه می‌آید، ترجمه اختصاصی مجموعه‌ای پرسش و پاسخ است با آقای «F. William Engdahl» در پس‌زمینه حوادث بزرگی که در بخشی محوری از یک نظم ژئوپلیتیک آشکار می‌شود.
***
حوادث عصر جمعه تا صبح شنبه که ارتش ترکیه دست به کودتا زد را چطور ارزیابی می کنید؟ آیا این حوادث قابل پیش بینی بودند؟
کودتا واکنشی به انتقال ژتوپلیتیک چشمگیر اخیر اردوغان بود و از طریق شبکه های وابسته به سیا در ترکیه دامن زده شد. این کودتا آشکارا حرکتی نافرجام و دارای یک طراحی ضعیف بود.
دلایل اصلی این اقدام از طرف ارتش را چه می دانید؟
این اقدام توسط شبکه‌ای از افسران وابسته به جنبش گولن در ارتش ترکیه صورت پذیرفت. وی یک عامل کاملاً تحت کنترل سازمان سیا است. وی حتی از سال‌ها پیش در «سیلرزبورگ پنسیلوانیا» در تبعید زندگی می‌کند و از طرف مسئولین رده‌بالای سیا مانند «گراهام فولر» و نیز سفیر سابق آمریکا در آنکارا کارت سبز آمریکا و کارت عبور امن دریافت کرده است. وی چند دهه جزو پروژه خطرناک سازمان سیا برای تسلیح اسلام سیاسی به عنوان برنامه‌ای برای تغییر رژیم بوده است. اعتراضات گسترده علیه اردوغان در 2013 در استانبول و جاهای دیگر را به یاد بیاورید. درست زمانی رخ داد که در آن، گولن که قبلاً با حزب عدالت و توسعه معامله کرده بود، اردوغان را در رسانه‌های تحت کنترل خودش مانند زمان توبیخ کرده و به عنوان یک ظالم، به باد انتقاد گرفت. از همان زمان اردوغان در قالب اقداماتی مانند حمله به زمان و سایر رسانه‌های تحت کنترل گولن، مشغول تلاش برای قلع و قمع خطرناک‌ترین مخالفین داخلی خود یعنی گولن و دوستانش بوده است. این امر تقریباً پاکسازی قدرت در عرصه سیاست ترکیه است. اگر به جزئیات پروژه سازمان سیا در ارتباط با گولن علاقه‌مندید، کتاب من «هژمونی از دست رفته» را بخوانید.
آیا فکر می‌کنید این حوادث در ترکیه همانطور که بعضی تحلیلگران ادعا کرده‌اند، می‌تواند به جنگ داخلی بینجامد؟
تردید دارم. طی دو سال گذشته با تلاش اردوغان و رئیس سازمان امنیتی وی برای تصفیه و اقداماتی مشابه، نفوذ جنبش گولن کاهش یافته است. ارتش سنتی ترکیه مشهور به ارتش آتاتورک به عنوان محافظ دولت مدت‌هاست که از 1980 به بعد وجود خارجی ندارد.
چیزی که الان جالب توجه است، توجه به سیاست خارجی اردوغان است: از سرگیری روابط حسنه با روسیه و شروع مجدد مذاکرات با این کشور درباره جریان خط لوله گاز روسیه به یونان از خاک ترکیه، از سرگیری همزمان روابط حسنه اردوغان با نتانیاهو و از همه مهم‌تر موافقت آشکار اردوغان با توقف تلاش‌ها برای سرنگونی اسد؛ توقف تلاش‌هایی مانند پشتیبانی مخفی از داعش یا سایر تروریست‌ها و آموزش آن‌ها در داخل خاک خود و نیز فروش نفت داعش در بازارهای سیاه که بخشی از شروط پوتین برای ازسرگیری روابط با ترکیه بودند. این یک شکست ژئوپلیتیک بزرگ برای اوباما است که شاید بتوان وی را بی‌کفایت‌ترین رئیس جمهور تاریخ آمریکا نامید. اوباما با بوش و کلینتون، برای کسب این سمت در رقابت بوده است.
به نظر شما آیا اردوغان واقعاً از این طریق سرنگون خواهد شد؟
آنطور که اکنون به نظر می‌رسد نه. حتی در ساعات اولیه کودتا یعنی زمانی که اردوغان می‌توانست به رسانه‌ها بگوید گولن عامل کودتاست، من قانع شده بودم که گولن شکست خواهد خورد. الان به نظر می‌رسد که گولن شکست خورده است. سازمان سیا شرمسار است و اوباما و ناتو تلاش دارند تا با پذیرفتن گرم اردوغانی که به طریقی دموکراتیک بر سر کار آمده است، این افتضاح سیا را پوشش دهند. در اوکراین، در فوریه 2014 که سازمان سیا کودتا را در میدان (Square) پایتخت به اجرا گذاشت، این که ویکتور یانوکوویچ به صورت دموکراتیک به قدرت رسیده را به هیچ انگاشتند. به آشفتگی موجود در اوکراین نگاه کنید که واشنگتن به راه انداخت تا اختلافات بین اتحادیه اروپا و روسیه را تشدید کند.
چگونه باید اطلاعاتی که اردوغان را به تلاش برای پناهندگی به آلمان متهم می‌کردند تفسیر کرد و آیا شما فکر می‌کنید که در صورت صحت ادعا، آلمان قبول نمی‌کرد؟
حرف‌های خنده‌دار زیادی وجود دارد و من اطلاعی در این زمینه ندارم.
ارتباط آمریکا و روسیه با حوادث اخیر را چطور ارزیابی می‌کنید؟
از آنچه تا کنون گفته‌ام آشکارا بر می‌آید که واشنگتن در پشت صحنه کودتا حضور داشت. این اقدام در واکنش به انتقال بزرگ ژئوپلیتیکی اردوغان از ماه ژوئن صورت گرفت که طی آن وی داوود اوغلو را شدیداً مورد انتقاد قرار داد و فرد وفاداری به نام ایلدیریم را به جای وی به عنوان نخست‌وزیر منصوب کرد. در آن موقع، اردوغان از راهبرد ضد اسد آمریکا در سوریه دوری گزید و همزمان به سمت رژیم صهیونیستی- که این روزها خود درگیر یک تنش ژئوپلیتیک بزرگ با آمریکاست- روسیه و حتی اکنون خود اسد در سوریه تمایل پیدا کرد.
عضویت ترکیه در ناتو چه اثری بر این تحولات دارد؟
ارزیابی این امر سخت است. واشنگتن در راستای راهبرد جهانی خود خصوصاً در کنترل جریان نفت غرب آسیا و امروزه گاز طبیعی آن، نیازمند ترکیه در ناتو است. اینجاست که مشخص می‌شود چرا لحظه‌ای که مسلم شد کودتا شکست خواهد خورد، اوباما و همکارانش اردوغان را مورد تفقد قرار دادند. در ادبیات اطلاعاتی به این کار کنترل آسیب می‌گویند.
به نظر شما این که اردوغان و دولت فعلی به جای انتخابات از این طریق کنار روند اتفاق خوبی است؟
همین الان که صحبت می‌کنیم به نظر می‌رسد که وی باز هم با قدرت بر سرکار است حتی شاید قوی‌تر از قبل.
به نظر شما تاثیر حوادث ترکیه بر اتحادیه اروپا چگونه خواهد بود؟
اتحادیه اروپا در قالب یک پروژه در مسیر انحلال قرار دارد. این همواره یک ایده بزرگ بوده که در دهه 50 توسط چرچیل تشویق می‌شد و امروز نیز توسط مسئولین سیا و دوستان اروپاییشان مانند «Monnet» ادامه دارد که معتقدند برای آمریکا بهتر است که اروپا را کنترل کند. این وقتی آشکار شد که اوباما گستاخانه در سیاست بریتانیا دخالت کرد تا به مردم بریتانیا بگوید که اجازه ندهند کشورشان از اتحادیه اروپا خارج شود. اتحادیه اروپا یک بوروکراسی بزرگ سراپا بی‌وجه انتخاب نشده است که نمی‌تواند به مردم پاسخگو باشد.
خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، انحلال این اتحادیه را کلید زد. احساس من این است که این روند شتاب خواهد گرفت. شاید بلغارستان گزینه بعدی باشد البته اگر سیا نتواند قبل از رفراندوم خروج از اتحادیه در این کشور، علیه «Orban» انقلاب رنگی به راه بیندازد. در فرانسه، طرفداران «Marie Le Pen» و میلیون‌ها فرانسوی از دست احکام دیکته شده بروکسل خسته شده‌اند. به تصمیم جنایی اخیر نگاهی بیندازید، علی‌رغم شواهد علمی قوی دال بر سرطان‌زا بودن «weed» که پرمصرف‌ترین نابودکننده علف‌های هرز در اتحادیه اروپاست، این اتحادیه همه مدارک ایمنی و بهداشتی را حتی از طرف دولت‌های عضو اتحادیه نادیده گرفت و عمداً برای 18 ماه دیگر استفاده از آن ماده که مواد غذایی و نیز جمعیت را مسموم می‌کند، تمدید کرد. این اقدام چیزی نیست که مردم اروپا یا جای دیگر از طرف خدمتگزاران مدنی توقع دارند.
فکر می‌کنید حوادث ترکیه چگونه بر بحران مهاجران اثرگذار باشد و آیا انتظار دارید که این حوادث به بازگشایی مسیر معروف به «مسیر بالکان برای مهاجران» منجر شود؟
هنوز برای نظر دادن در این باره زود است. اگر پوتین و روسیه بین اردوغان و اسد میانجیگری کنند و اگر همکاری‌هایی از طرف رژیم صهیونیستی برای یک صلح واقعی در منطقه صورت بگیرد، جریان مهاجرت پناهجویان می‌تواند متوقف شود. مردم می‌خواهند به خانه برگردند و زندگیشان را در کشورشان از نو بسازند.
پی‌نوشت:
• آقای «F. William Engdahl»، تاریخ‌دان آلمانی آمریکایی، محقق اقتصادی، روزنامه‌نگار آزاد، از نویسندگان گلوبال ریسرچ و نویسنده کتاب «خدایان پول» در نقد وال استریت است.
***
