[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr5', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr5", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

1- خلاصه مدیریتی

گزارش چهارم از سوی دیوید آلبرایت ارائه می شود، دانشمندی که برجام را خیلی خوب می شناسد و از لحاظ فنی هم به طور تخصصی بر موضوع هسته ای اشراف دارد. تحلیل های آلبرایت در اندیشکده IISS و رسانه های آمریکایی همیشه مورد توجه قرار می گرفته و علیه برنامه هسته ای ایران جنجال می آفریده است. محورهای اصلی گزارش آلبرایت در کمیته امور خارجی ترامپ را می توان در چند مورد خلاصه کرد: امتیاز خواهی بیشتر، محدود سازی هوشمندانه و استفاده از توافقات غیر مکتوب یا مکتوب منتشر نشده میان ایران و آژانس، اجرای سخت گیرانه تر برجام و تفسیر بهتر از برجام و تثبیت آن. آلبرایت در گزارش خود تلاش می کند میان برنامه موشکی ایران و برنامه هسته ای پیوند ایجاد کند تا بدینوسیله بتواند با جنجال آفرینی های بعدی، همزمان با برنامه هسته ای، موجبات تضعیف قدرت موشکی ایران را هم فراهم کند. وجه اشتراک میان گزارش آلبرایت و باوئر پیشنهاد مادام العمر شدن تعهدات هسته ای برجام و درخواست برای اِعمال تحریم های غیر هسته ای است.

از درخواست های پررنگ آلبرایت توانایی دسترسی به پایگاه های نظامی به بهانه های مختلف است. وی عدم وجود چنین دسترسی هایی را خسارت بزرگی برای آژانس می داند و توافق با ایران را بدون راستی آزمایی می پندارد. آلبرایت همانند دیگر کارشناسان اوباما را به دلیل عدم واکنش جدی علیه ایران سرزنش می کند و پیروزی ترامپ را فرصت مناسبی می داند برای افزایش فشار بر ایران. از نگاه وی باقی ماندن برجام در دولت ترامپ باید با اجرای برجام در راستای منافع امنیت ملی آمریکا همراه شود و تفسیر مناسب آمریکا از برجام را در پی داشته باشد. وی اساس تغییر در مفاد برجام را وجود ضعف های گوناگون در آن می داند و اعتقاد دارد که باید تصحیح شود.

 

2- مقدمه

«هشدار به ایران» عنوان جلسه‌ای است که کمیته‌ی امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا با حضور کارشناسان مختلف از اندیشکده ها و نهادهای حکومتی آمریکا با تمرکز بر جمهوری اسلامی ایران برگزار کرده است. در این جلسه که شامل چهار ارائه با حضور «اسکات مادل» مدیر گروه رپیدن[1] و مشاور ارشد اندیشکده CSIS، «کاترین باوئر» کارشناس اندیشکده واشینگتن، «دکتر اندرو اگزوم» دستیار وزیر دفاع آمریکا در حوزه غرب آسیا و کارشناس مرکز CNAS و «دیوید آلبرایت» فیزیکدان و مؤسس اندیشکده ISIS می‌شود. در این چهار جلسه آینده سیاست ایالات‌متحده آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران ذیل موضوعات؛ «تقویت جنگ رسانه‌ای و نرم علیه ایران»، «بازسازی نظام تحریم‌ها علیه ایران»، «تشریح موقعیت نظامی ایران و راه‌های مقابله با آن» و «موضوع توانمندی و ظرفیت هسته‌ای ایران» تشریح گردیده است. هرچند نمی‌توان این گزارش‌ها را جزو اسناد مصوب و لازم‌الاجرای آمریکا در قبال ایران تلقی کرد، اما بدون تردید محتوای آن‌ها بیانگر چهارچوب سیاست ایالات‌متحده در برابر ایران و نشان‌دهنده نوع دید کنگره در مورد ایران و توانمندی‌های آن است. ازاین‌رو اندیشکده راهبردی تبیین اقدام به تهیه گزارش مشروح و تحلیلی نشست‌ فوق به روش «تحلیل گروه متمرکز» نموده است که قسمت چهارم آن شامل اظهارات «دیوید آلبرایت» فیزیکدان و مؤسس اندیشکده ISIS می‌شود.

 

 

3- معرفی دیوید آلبرایت

دیوید آلبرایت ریاست موسسه علوم و امنیت بین‌المللی (ISIS) را برعهده دارد؛ این موسسه‌ به ظاهر در راستای عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای فعالیت می‌کند، اما عمده هدفش جلوگیری از شکسته شدن انحصار آمریکا در بحث جنگ‌افزارهای ویرانگر اتمی است. آلبرایت و موسسه اش در سال‌های اخیر بر روی پرونده هسته‌ای ایران تمرکز کرده‌اند؛ وی پیش از امضای برجام در رسانه‌های بین‌المللی در جهت انحراف افکار عمومی، تحلیل‌های نادرست را پیرامون فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای کشورمان، ارائه می‌کرد؛ اما پس از انعقاد برجام، جهت‌گیری آلبرایت و موسسه تحت اداره‌اش به سمت امتیازگیری و تحت فشارقراردادن بیشتر ایران معطوف شد. آلبرایت که علاوه بر ریاست موسسه “علوم و امنیت بین‌الملل”، عضوی از “بنیاد دفاع از دموکراسی” آمریکا هم محسوب می‌شود، سابقا بازرس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. آلبرایت در می 2012 (اردیبهشت 1391) طی گزارش مدعی شد، ایران در تاسیسات هسته‌ای‌اش، فعالیت‌های مشکوک نظامی انجام می‌دهد؛ این گزارش آلبرایت، به دستمایه سردمداران آمریکا و شورای امنیت برای وارد آوردن فشار بیشتر به ایران تبدیل شد. آلبرایت که در لابی صهیونیستی آیپک هم دارای کرسی ویژه است، با ماموریتی که از سوی صهیونیست‌ها به وی تفویض شده بود، پروژه شایعه پراکنی و شانتاژ رسانه‌ای پیرامون فعالیت‌های هسته‌ای صلح آمیز کشورمان را به پیش می‌برد؛ وی در برهه‌ای به عنوان کارشناس هسته‌ای برای ایجاد مشروعیت در اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه ایران، مدام در رسانه‌های غربی مدعی می شد که ایران تا سال 2014 به بمب اتم دست می‌یابد.

 

4- خلاصه‌ای از گزارش اصلی

آلبرایت مصر است با اینکه عمده تصمیمات و اقدامات توافق علنی شده است، اما بخش هایی از ساز و کار توافق مخفی مانده است. وی برنامه موشکی ایران را نیمه دیگر یک سلاح هسته ای قلمداد می کند و با توجه به سرعت توسعه برنامه موشکی ایران پیشنهاد برخورد با آن را می دهد. سطح ذخیره اجازه داده شده اورانیوم غنی شده در توافق از مواردی است که آلبرایت با آن موافق نیست و تقاضای کاهش آن را دارد. عمده درخواست های برجام نیازمند تغییر در مفاد برجام و حتی جاهایی توافقی به اسم برجام 2 را نیاز دارد. ایران در گزارش هم چون گذشته متهم می شود که فعالیت های بالقوه توسعه تسلیحات هسته ای دارد و هم چنین اجازه بازرسی از مکان هایی که وی ادعا می کند قبلا درگیر توسعه سلاح هسته ای بوده را نمی دهد. گزارش ایران را صراحتا متهم می کند که در پارچین، فعالیت های مخفیانه تسلیحاتی هسته ای داشته است. در همین زمینه در گزارش درخواست می شود که دسترسی به پایگاه های نظامی مورد نظر برای بازرسی توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی فراهم شود. آلبرایت حتی معترض خریداری اورانیوم طبیعی به حجم 149 تُن از سوی ایران است و اعتقاد دارد که اگر ایران بخواهد می تواند سوخت مورد نیاز 15 سلاح هسته ای را تأمین کند. محور دیگری که به آن اعتراض شده مکانیسم خرید مواد و تأسیسات مرتبط با انرژی هسته ای است. اهدای توان افزودن شرایط در توافق هسته ای به کمیسیون مشترک اقدام و راستی آزمایی بهتر و دقیق تر شرایط برجام از خواسته های دیگر آلبرایت است. مذاکره برای برجام 2 و قطع نامه جدید شورای امنیت سازمان ملل برای ترمیم ضعف های برجام پیشنهاد می شود. گزارش در مبحث مکانیسم های ارتقاء شرایط موجود، دو محور اولویت های کوتاه مدت و بلند مدت را مطرح می کند. عدم مدارا با تخلف های ایران، اجرای سخت گیرانه برجام، اقدام خاص برای اطمینان از اجرای دقیق و تحکیم برجام، جلوگیری از دست یابی ایران به توانمندی تولید سوخت هسته ای، افشای توافقات موازی با برجام، جلوگیری از تحقیق و توسعه در زمینه هسته ای، پر کردن خلاءهای برجام، کارشکنی در امور ایران بوسیله کارگروه خرید، افزایش کنترل های صادراتی و زیر ذره بین بردن ارتباط ایران و کره شمالی از اولویت های کوتاه مدت در مبحث مکانیسم ارتقاء هستند. هم چنین از نگاه آلبرایت ارتقاء بلند مدت عبارتند از: مادام العمر شدن فاصله 12 ماهه تا تولید سلاح هسته ای، گره گشایی کامل از مسائل فعالیت های هسته ای مخفیانه سابق ایران، ایجاد سیستم راستی آزمایی موثر برای کشف تاسیسات هسته ای اعلام نشده در ایران و محدودیت پیرامون توسعه، آزمایش و تولید موشک های بالستیک.

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

5- تحلیل کلیات گزارش

با توجه به اینکه گزارش چهارم از سوی دیوید آلبرایت ارائه می شود و نظر به اینکه وی تحصیلکرده رشته فیزیک است و بازرس آژانس انرژی اتمی بوده کل گزارش ماهیت فنی دارد و آلبرایت علم خود را در خدمت سیاست خارجی آمریکا علیه ایران قرار داده است. تسلط آلبرایت بر برجام در جای جای گزارش دیده می شود. از متن گزارش می توان برداشت کرد که پیشنهاد کارشناس، غلبه تفسیر آمریکا از برجام بر تفسیر ایران است و توصیه می کند که این اقدام را ادامه دهید تا به روند تبدیل شود. از خطوط اصلی گزارش جرح و تعدیل برجام در راستای منافع ملی آمریکا است. آلبرایت خلاءهای زیادی از نگاه خود در برجام تعریف می کند و برای پُر کردن آنها پیشنهادهایی می دهد که در ادامه به تفصیل بحث خواهد شد. امتیاز خواهی بیشتر، محمدودسازی هوشمندانه تر، استفاده از زمینه توافقات مکتوب و غیرمکتوب منتشر نشده جهت تسلط بیشتر بر ایران، روحیه تمامیت خواهی، تقویت و اجرای سخت گیرانه برجام در راستای اهداف آمریکا و تفسیر بهتر از برجام و تثبیت آن از محورهای اصلی گزارش است. پیوند میان برنامه هسته ای با برنامه موشکی ایران برای تضعیف عناصر اقتدار ایران از گزاره های مورد تأکید آلبرایت بوده است. نگاه آلبرایت سیستمی است و برنامه هسته ای را به دیگر بخش ها پیوند می زند و با این نگاه مذاکره فقط در زمینه هسته ای به طور مستقل ممکن نیست و معنایی ندارد. همانند گزارش کارتین باوئر در کمیته امور خارجی، تلاش برای پیروزی در جنگ روایت ها در این گزارش نیز دیده می شود.

 

6- تحلیل بخش‌های گزارش

1-6- بررسی اجرای توافق

آلبرایت در بخش اول گزارش خود آزمایش های موشکی ایران را مغایر قطع نامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل می داند و توسعه برنامه موشکی ایران را تهدیدی مستقیم علیه برنامه هسته ای می داند. وی می گوید: «اکنون که دولت و کنگره در حال تدوین یک سیاست جدی هسته ای برای ایران هستند، برنامه موشکی بالستیک ایران را باید نیمه یک سلاح هسته ای قلمداد کرد که امروز توسعه اش با قوت ادامه دارد و باید بر این اساس با آنها برخورد کرد.». در واقع آلبرایت با پیوند زدن برنامه هسته ای به برنامه موشکی به دنبال تضعیف یا توقف پیشرفت عناصر اقتدار ایران است. به نوعی می توان در نظر گرفت که آلبرایت می خواهد به این بهانه، برخورد با برنامه موشکی ایران را هم مشروع جلوه دهد. وی مشکلات موجود را مخفی ماندن سازوکار برجام و ضعیف بودن گزارش های آژانس بر می شمرد. این کارشناس با افزایش فشار بر آژانس بین المللی انرژی اتمی تلاش دارد تا توافقات مخفی مورد ادعای خود را علنی کند و با گزارش های جزئی تر آژانس، اطلاعات خود و دولت آمریکا را از جزئیات و بخش های مختلف تأسیسات و توانمندی های هسته ای ایران کامل کند. آلبرایت با روحیه تمامیت خواهی خود و با عدم تبعیت از آنچه که قبلا توافق شده، تصمیم کمیسیون مشترک (متشکل از گروه 1+5 و ایران به منظور نظارت بر اجرای برجام است و وظایف پیش بینی شده در برجام را ایفا خواهد نمود. کمیسیون مشترک به موضوعات ناشی از اجرای برجام رسیدگی نموده و مطابق با مفادی که در پیوست مربوطه شرح داده شده است، عمل خواهد کرد.) درباره سقف 300 کیلوگرم اورانیوم با غنای پایین و تعداد سلول های داغ را غلط می داند و آن را تخلف از محدودیت های برجام معرفی می کند. هم چنین اصرار دارد حجم تمام ذخایر آب سنگین ایران فارغ از محل نگهداری اش 130 تُن باشد. درخواست دسترسی به پایگاه های نظامی به بهانه فعالیت های مخفی و هسته ای سابق ایران از خطوط اصلی گزارش است و بدون ارائه هیچ گونه سندی، عدم دسترسی را تخطی از برجام تلقی می کند. وی توافق ایران و آژانس در مسئله پارچین را ضعیف می داند و همچون گذشته بدون ارائه سند و بر خلاف گزارش های موجود و تأکید آژانس، ایران را متهم به انجام فعالیت های مخفیانه هسته ای می کند. حضور ترامپ در دولت مستقر در گزارش فرصتی برای گرفتن امتیاز بیشتر از ایران تلقی شده است. آلبرایت حتی به حق مشروعی که کارگروه خرید (ﮐﻤﯿﺴﯿﻮن ﻣﺸﺘﺮك، ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺎﺳﯿﺲ ﯾﮏ ﮐﺎﻧﺎل ﺧﺮﯾﺪ، در این کار گروه ﻃﺮح ﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺘﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﻋﺮﺿﻪ، ﻓﺮوش ﯾﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﯾﺎ ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ از ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﺷﺎن و اراﺋﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﮐﻤﮏ ﻓﻨﯽ ﯾﺎ آﻣﻮزش، ﮐﻤﮏ ﻣﺎﻟﯽ و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری ﻫﺴﺘﻨﺪ را ﻣﺮور و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﺧﻮاﻫﺪ ﮐﺮد) برای خرید اورانیوم طبیعی به ایران داده را جایز نمی داند و اعتقاد دارد این اجازه خرید 149 تُن اورانیوم طبیعی که در ازای ارسال آب سنگین انبار شده ایران در عمان به روسیه بوده، جایز نیست و آب سنگین هم باید به آب طبیعی تبدیل می شده است. در گزارش پیشنهاد می شود درخواست­های ایران برای خرید از کشورهای دیگر هم تحت نظر کارگروه خرید صورت گیرد.

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

2-6- مکانیسم های ایجاد ارتقاء

آلبرایت جهت اجرا و تقویت بهتر توافق هسته ای در راستای منافع آمریکا چندین مکانیسم مختلف را در دوره های کوتاه مدت و بلند مدت به عنوان مکانیسم های ایجاد ارتقاء و بهبود پیشنهاد می دهد. یکی از اهداف معرفی شده اجرای این مکانیسم ها، ارائه این توانمندی به کمیسیون مشترک است که شرایط جدیدی به توافق هسته ای اضافهکند، هر چند این شرایط جدید تأثیر چندانی نداشته باشد، اما تبدیل این اقدام به یک روند در گذر زمان اهمیت ویژه ای دارد. هدف دیگر راستی آزمایی بهتر و دقیق ترشرایط برجام است. لازمه این راستی آزمایی ها در نگاه آلبرایت، دسترسی به پایگاه ها و پرسنل نظامی ایران است. مذاکره برای رسیدن به «برجام 2» و صدور قطع نامه جدید شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران برای ایجاد محدودیت های هسته ای و موشکی بیشتر از دیگر اهداف آلبرایت در گزارش است.

 

3-6- اولویت های کوتاه مدت

آلبرایت در ادامه روحیه تمامیت خواهی خود پیشنهاد می کند آمریکا هیچ گونه مدارایی با تخلفات ایران از برجام نداشته باشد و آن را در قالب برجام یا خارج از آن پاسخ دهد. تلاش ویژه آلبرایت برای فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگرداندن تحریم ها علیه ایران آنجا مشخص می شود که حتی با تعریف یک آستانه برای تناوب تکرار تخطی های کوچک از سوی ایران، پیشنهاد عملیاتی شدن مکانیسم ماشه را می دهد. وی در همین مرحله مواردی را اعلام می کند و انجام آنها را مغایر با برجام می داند؛ این در حالی است که هیچ کدام از آنها طبق متن برجام تخلف نیست و وی آشکارا تقاضای زیاده خواهی می کند: (1) در زمان انتظار برای فروش، اضافۀ آب‌سنگین در خارج (مثلاً در عمان) انبار شود، (2) ایران هرگونه آب‌سنگین را بدون تسلیم پیشنهاد به کارگروه بفروشد، (3) استثنائات برای عبور از سقف 300 کیلوگرمی اورانیومِ کمترغنی‌شده (به جز در شرایط فوق‌العاده مثلاً برای رآکتور اصلاح‌شدۀ اراک)، (4) عدم دسترسی منظم آژانس به سایت‌های نظامی ایران، (5) غنی‌سازی اورانیوم تُهی‌شده به اورانیوم طبیعی ورای سقف 300 کیلوگرمی، (6) عدم گزارش ایران به کمیسیون مشترک در مورد هرگونه تقاضای کالاهای هسته‌ای یا مرتبط با هسته‌ای، و (7) همکاری ایران با کرۀ شمالی.

در بخش اقدامات خاص برای اطمینان از اجرای دقیق برجام چند محور مهم وجود دارد که قابل تأمل است و نشان دهنده همان روحیه اتهام زنی، افزون خواهی و تمامیت طلب آلبرایت و دولت آمریکا و اقدام برای کارشکنی از سوی آنهاست:  افزایش فشار بر آژانس برای افزودن جزئیات بر گزارش ها، برای انتشار علنی توافق های موازی، برای اجازه دسترسی به تأسیسات هسته ای و هرجایی که شک فعالیت هسته ای وجود داشته باشد، پیشنهاد تغییر عملکرد کمیسیون مشترک و کارگروه خرید به نحوی که ایران به تحقیق و توسعه یا واردات سوخت اورانیوم غنی شده دست نزند، تأمین سوخت تمام رآکتورها برای ایران صورت گیرد تا این کشور به انتقال فرآیند تولید سوخت و تأسیسات سلول داغ اقدام نکند، تأیید محموله های ارسالی آب سنگین ایران توسط کارگروه خرید، ممنوعیت تحقیق و توسعه درباره رآکتورهای شناورهای دریایی، عدم  غنی سازی اورانیوم تُهی شده، بررسی جدی تبعیت ایران از محدودیت های پیرامون تحقیق و توسعه سانتریفیوژها، طولانی تر کردن مدن زمان بررسی پیشنهاد های تسلیم شده به کارگروه خرید، ارائه گزارش همه درخواست های خرید به کارگروه و کمیسیون مشترک، ایجاد و پیاده سازی سیستم کنترل بازرگانی استراتژیک از سوی ایران، ایجاد ممنوعیت و تحریم های بازرگانی، همکاری آمریکا با متحدان برای توقف برنامه های تدارکاتی غیر قانونی ایران، دستگیری و استرداد افرادی که در تلاش های قاچاق کالا با ایران همکاری می کنند در دولت ترامپ و در آخر شناسایی و بلوکه کردن کانال های ارتباطی ایران و کره شمالی.

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr4', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr4", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

4-6- اولویت های بلند مدت

آلبرایت از حضور ترامپ و تقابل او با ایران فرصتت راغنیمت می شمارد و اعلام می کند که توافق با ایران دارای نقوص بسیاری است. وی به دولت ترامپ پیشنهاد می کند که برای رفع نقوص توافق اقداماتی را انجام دهد که همانند دیگر درخواست هایش آکنده از اتهام زنی، افزون خواهی و تمامیت طلبی است:

مادام العمر شدن فاصله 12 ماهه تا تولید سلاح هسته ای از سوی ایران، گره گشایی کامل از مسائل فعالیت های هسته ای مخفیانه سابق ایران، ایجاد سیستم راستی آزمایی موثر برای کشف تاسیسات هسته ای اعلام نشده در ایران و محدودیت پیرامون توسعه، آزمایش و تولید موشک های بالستیک.

 

5-6- نتیجه‌گیری

گزارش آلبرایت به طور تخصصی درباره برجام مطرح شد و در تمام گزارش تلاش کرد برنامه هسته ای را به دیگر بخش های در حال پیشرفتنظام مرتبط کند تا مبارزه با عناصر قدرت ایران را مشروع جلوه دهد. در تمام متن گزارش روحیه اتهام زنی، تمامیت طلبی و افزون خواهی دیده میشد. وی با اشراف کامل به برجام، آن را پر از نقص می داند و پیشنهاد اصلی وی تغییر در برجام و تقویت اجرای آن است. آلبرات به وضوح به دنبال تشدید نظارت بر ایران، آسان تر شدن شناسایی و فراهم شدن شرایط اعلام اخطار به ایران است. آلبرایت دولت ترامپ را متعهد به حفظ برجام و این تصمیم را منطقی می داند و اعتقاد دارد اگر برجام قرار است باقی بماند، باید به سود منافع ملی آمریکا باشد و در جنگ روایت ها، روایت آمریکا غالب باشد، هم چنان که دقایقی پس از امضای برجام، اوباما در برابر رسانه ها به طور زنده تفسیر خود را از برجام ارائه داد و از سوی ایران چنین اتفاقی صورت نگرفت. بااید توجه داشت کوچکترین عقب نشینی در برابر زیاده خواهی فرابرجامی راه را برای تبدیل شدن این زیاده خواهی به روند باز خواهد کرد.

 

---

[1] Rapidan