اندیشکده راهبردی تبیین -ترجمه اختصاصی: سوزان مالونی کارشناس ارشد اندیشکده بروکینگز در مطلبی با عنوان «در دولت ترامپ، سیاست آمریکا از تعامل به تقابل می گراید» نوشت: تا کنون ترامپ اقدام‌های مشخص و معدودی درباره ایران انجام داده، و عامل کُندی‌اش آن بوروکراسی‌ای است که ابداً پرسنل کافی ندارد و تلاش‌های برای تحکیم پیشرفت‌های اولیه در دستورکار داخلی‌اش و همچنین مواجهه با بحرانی ضروری‌تر که از کرۀ شمالی ناشی می‌شود، قدری از انرژی آن بوروکراسی را گرفته است. با این حال، خاورمیانه خوب می‌داند چطور خود را در فهرست اولویت رؤسای جمهور آمریکا بگنجاند، و به لطف تحولات سوریه و یمن و همچنین ظرافت‌های حفظ توافق هسته‌ای، مسأله ایران دوباره پدیدار شده است.
در زمینه تهران، واشینگتون نمی‌تواند دورنِمای فروپاشی توافق را نادیده بگیرد. حامیان توافق هسته‌ای می‌ترسند که افزایش فشار آمریکا شاید ایرانی‌ها را به کناره گرفتن از معامله وادار کند تا دوباره بازسازی زیرساخت هسته‌ای‌شان را آغاز کنند. این یک ریسک واقعی است: تلاشی که پیش‌تر برای مذاکره جهت محدودسازی برنامۀ هسته‌ای ایران شده بود، در سال 2005 از هم گسیخت چون رهبران ایران از مفاد توافق دلخوش نبودند.
با این حال، حفظ تفاهم هسته‌ای نباید اصل بنیادین سیاست خاورمیانه‌ای آمریکا شود. مهار ماجراجویی‌های هسته‌ای ایران علی‌الضروره یک اولویت مهم باقی می‌ماند، اما تنها یا حتی مهم‌ترین منفعت ایالات متحده در منطقه نیست. و بدون یک تلاش پرقوت‌تر برای بازدارندگی و مهار مداخلۀ ایران در مناقشات منطقه‌ای، هزینه‌های خشونت و بی‌ثباتی و فرقه‌گرایی روزبه‌روز بر دستاوردهای برجام در زمینۀ عدم‌اشاعۀ هسته‌ای بیشتر می‌چربند.
گویا تهران فی‌الحال به سبک خودش مشغول صبر استراتژیک است. مقامهای خونسردتر ایران، علیه افتادن به دام هشدار داده‌اند، چون نقض توافق توسط ایران موجب «بازگشت» تحریم‌های سازمان ملل متحد می‌شود. اگر موضع مقابله‌ای و نوپدید دولت در مقابل تهران به واقعیت عینی و عملی تبدیل شود، ایرانیان به شکل نامتقارن علیه منافع آمریکا و متحدانش به روش هایی که قابل پیش‌بینی یا جبران خساراتش نیست انتقام می‌گیرند و می‌تواند حلقه‌ای از انتقام‌های متقابل را دامن بزند که روزبه‌روز وخیم‌تر شود. چندین و چند دلواپسی دیگر نیز وجود دارند:
- تشدید حضور نظامی ایالات متحده در مناقشات منطقه‌ای، تلفات آمریکاییان و دیگر پس‌ضربه‌ها علیه عملیات‌هایمان را افزایش خواهد داد.
- تحریم‌ها موجب وخیم‌تر شدن اصطکاک‌ها با شرکای اروپایی و آسیایی واشینگتون می‌شوند که اصلاً مایل نیستند از بازار پرسود ایران کنار بروند.
- متحدان ما در خلیج [فارس] هم کار چندانی جز تشویق نمی‌کنند و رویکرد خودشان به ایران را پی می‌گیرند، بویژه چون برنامۀ ترامپ برای ایران لاجرم هم‌پای انتظارات کهکشانی آنها نیست.
- دیپلماسی عمومیِ آمریکا وقتی که سرهم‌بندی و نپخته باشد، در مواجهه با آن حس جاافتادۀ آزردگی و سوءظن ملی‌گرایانۀ ایران که همواره بر سرخوردگی‌شان از حکومت‌شان می‌چربد غلبه دارد، نتیجۀ معکوس می‌دهد.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
خلاصۀ کلام آنکه سابقۀ نزدیک به چهار دهه سر و کله زدن با جموری اسلامی روشن می‌کند فشار آمریکا به تنهایی نمی‌تواند به گره‌گشایی تمام و کمال از چالش‌های ناشی از ایران منجر شود؛ بلکه ژست قاطع‌تر ایالات متحده، در کوتاه‌مدت، تقریباً به طور یقین این چالش‌ها را وخیم‌تر می‌کند. بدین دلیل، دولت ترامپ باید در ارزیابی و مقابله با ریسک‌ها با عقل سلیم عمل کند، با صداقت آنها را نزد مردم آمریکا مطرح نماید، و با تأمل به همکاری با متحدان و شرکاء بپردازد تا آن نوعی از ائتلاف ماندگارِ بازیگران پرنفوذ را بسازد که فرصت‌هایی برای مذاکره پیرامون بحران هسته‌ای خلق کردند.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
این مقابلۀ آمریکا-ایران که در مراحل آغازین است در واقعیت چگونه خواهد شد؟ پاسخ این سؤال به دینامیک‌های داخلی در هر دو کشور بستگی دارد. حاصل انتخابات ریاست‌جمهوری آتی در ایران، بافت سیاست‌گذاری ایالات متحده را شکل خواهد داد: انتخاب دوبارۀ حسن روحانی می‌تواند حمایت از توان‌بخشی دوبارۀ ایران (حداقل از جهت اقتصادی) را تقویت کند. اگر رقیب اصلی او، شاگرد رهبر عالی ایران و ناقض سریالی حقوق بشر، پیروزی ناگوار را کسب کند، علامتی بر سرسخت‌تر شدن حال‌وهوای داخلی آن کشور خواهد بود اما فرصتی برای واشینگتون می‌سازد تا حمایت چندجانبه برای وارد آوردن فشار جدید به تهران ایجاد کند.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr4', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr4", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
به همین قیاس، مقدار زیادی از روند آتی نیز به اتفاقات درون دولت ترامپ بستگی دارد. تأخیرهای غیرمترقبه در پُر کردن مناصب عالی‌رتبه در بوروکراسی امنیت‌ملی آمریکا، دشواری‌های واقعی برای رییس‌جمهور آمریکا پدید آورده است: هم از جهت اجرای سیاست‌هایی که بیان کرده است و هم در متعهد شدن به یک دیدگاه فهم‌پذیر از نقش آمریکا در دنیا. اگر دولت آمریکا بتواند بر شکاف‌های ویران‌گر و فلج سازمانیِ ماه‌های آغازینش غلبه کرده و بر تدوین و پیاده‌سازی یک استراتژی منسجم جهت مقابله با ایران تمرکز کند، می‌تواند چالشی جدی علیه ماجراجویی‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایجاد نماید. برعکس، اگر دولت همچنان منفصل و چندپاره بماند و همچنان رسوایی داخلی و اغتشاش بین‌المللی بر دستورکار ابتدایی‌اش در حوزۀ سیاست‌خارجی چیره باشد، از دست رفتن نظم منطقه‌ای و باز شدن درب‌ها به روی نفوذ بیشتر ایران ادامه شتاب می‌گیرد. اکنون که آخرین مرحله از مواجهۀ درازمدت میان ایالات متحده و ایران در جریان است، توپ در زمین واشینگتون است.
***
