اندیشکده راهبردی تبیین – «از خدای متعال توفیق جمع شما را مسئلت می‌کنم و تداوم مبارزه‌ی متنوّع با رژیم متجاوز صهیونیست را به همه‌ی کسانی که این مسئولیّت بزرگ را احساس می‌کنند، توصیه می‌کنم.[1]»

جملات بالا بخشی از پیام کوتاه امام خامنه‌ای به دومین همایش جهانی علمای مقاومت در لبنان و خطاب به رئیس این اتحادیه یعنی شیخ ماهر حمود است. تأکید ایشان بر «تداوم مبارزه متنوع» ما را بر آن داشت تا به این بهانه به بررسی روش‌های مبارزاتی کشورهای اسلامی بالأخص در حوزه عمومی و غیررسمی با رژیم صهیونیستی بپردازیم.

 

 

اتحادیه جهانی علمای مقاومت و نشست بیروت

جرقه آغاز تشکیل اتحادیه جهانی علمای مقاومت در حاشیه نشستی با موضوع فلسطین در تهران در سال 2014 زده شد. طرح اولیه این نشست در اجلاس بین‌المللی «علمای اسلام در حمایت از فلسطین» در تهران مطرح گردید. این اجلاس در واكنش به حوادث غزه و جنگ 51 روزه با حضور بیش از ۲۰۰ نفر از اندیشمندان و مقامات و شخصیت‌ها از ۵۴ كشور جهان برگزار شد. در بندهای بیانیه اختتامیه این اجلاس موضوع تشكیل اتحادیه علمای مقاومت مطرح و بر لزوم تقویت و حمایت از آن اتحادیه و پیوستن علما و شخصیت‌های اسلامی بر آن تأكید شد. شیخ ماهر حمود از علمای برجسته لبنان به ریاست اتحادیه و آیت‌الله محسن اراکی برای نائب رئیسی این اتحادیه انتخاب شدند. پس از این تصمیم، نخستین کنفرانس جهانی علمای مقاومت جولای 2015 در بیروت برگزار شد.

دومین نشست اجلاس علمای مقاومت یکم و دوم نوامبر 2017، هم‌زمان با صدمین سالروز اعلامیه بالفور تشکیل شد. اعلامیه بالفور دوم نوامبر 1917 توسط «آرتور جیمز بالفور»، وزیر خارجه وقت بریتانیا خطاب به «والتر روتشیلد»، سیاست مدار یهودی‌تبار و عضو مجلس عوام بریتانیا نوشته شده بود. موضوعات این اجلاس عبارت بودند از: «نقش مقاومت در مقابله با رژیم صهیونیستی»، «مقاومت در برابر عادی‌سازی روابط با اسرائیل»، «آخرین تحولات فلسطین»، «گزارش کمیته‌های شرکت‌کننده» و «اسرائیل رو به نابودی».[2]

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

شیخ نعیم قاسم معاون دبیر کل حزب‌الله لبنان، «اسماعیل هنیه» رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس، «شیخ عبداللطیف الهمیم» نماینده عراق و رئیس سازمان اوقاف اهل سنت این کشور، «عطالله حنا» اسقف لبنانی، «محمد توفیق رمضان البوطی» نماینده وزیر اوقاف سوریه، «صادق المهدی» سیاستمدار سودانی، انس عبدالنور دبیر کل علمای مقاومت در اوگاندا و عبدالغنی شمس الدین عضو هیات علمای مسلمان در مالزی برخی از سخنرانان اتحادیه اخیر بودند[3].

فراوانی سخنرانان از جریان‌ها و طیف‌های گوناگون سیاسی مذاهب جهان اسلام (با توجه به وضعیت کنونی جهان اسلام) در کنار زمان و مکان اجلاس نشان می‌دهد که این اتحادیه در صورتی که برنامه‌ای هوشمندانه و منسجم را دنبال نماید می‌تواند نقش پررنگی در مبارزه با رژیم صهیونیستی داشته باشد.

 

«تنوع» در مبارزه با رژیم صهیونیستی

اکنون جهان اسلام و جهان عرب در وضعیت بسیار مهم و سرنوشت سازی قرارگرفته است. این وضعیت و عاقبت پیچ تاریخی در مسئله فلسطین، به سرنوشت فرآیند عادی‌سازی روابط اعراب و رژیم صهیونیستی با مرکزیت سعودی‌ها بسیار وابسته خواهد بود. عادی‌سازی روابط میان ریاض و تل‌آویو به اخباری تکراری در رسانه‌های منطقه‌ای همراه با اعترافات مقامات صهیونیست تبدیل شده است.

عادی‌سازی روابط اعراب و رژیم صهیونیستی، همواره طرفداران و مخالفان زیادی میان نخبگان منطقه‌ای و بین‌المللی داشته است. فرآیند عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی و اعراب را می‌توان در قالب سه مرحله ساده‌سازی نمود: مرحله نخست، پذیرش و ایجاد روابط امنیتی و سیاسی پنهان، مرحله دوم، پذیرش عادی‌سازی روابط در فضای نخبگانی و تبیین لزوم آن برای جامعه و نهایتاً مرحله سوم که مهم‌ترین بخش فرآیند عادی‌سازی است، حساسیت‌زدایی اجتماعی است. امروز رسانه‌ها و نخبگان حامی عادی‌سازی و پذیرش رژیم صهیونیستی در منطقه، وارد مرحله حساسیت‌زدایی از داشتن رابطه و شناسایی رژیم صهیونیستی برای افکار عمومی بالأخص ملت‌های عربی شده‌اند؛ زیرا در صورتی که حتی این ملت‌ها، مقاومت و جمهوری اسلامی را دشمن بپندارند و از احساس دشمنی آن‌ها نسبت به رژیم صهیونیستی کاسته شود، اما به دلیل سال‌ها خیانت، جنگ و رفتارهای نژادپرستانه و جنایت‌آمیز رژیم صهیونیستی، همچنان ارتباط با رژیم صهیونیستی با حساسیت و مقاومت مواجه خواهد شد. لذا باید تدابیر و رفتارهایی برای حساسیت‌زدایی اجتماعی اتخاذ شود. باید توجه داشت که حساسیت‌زدایی اجتماعی تصمیم و عملی متفاوت از پذیرش عادی‌سازی روابط در فضای نخبگانی است.

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

در مرحله سوم عادی‌سازی روابط میان اعراب و رژیم صهیونیستی یعنی حساسیت‌زدایی اجتماعی، دو محور علنی کردن روابط سران و صراحت بیان در عادی‌سازی روابط و القای پیروزی اعراب در صورت عادی‌سازی و اجرای طرح صلح عربی به‌طور جدی دنبال می‌شود.[4] تحولات منطقه‌ای در کنار فشارهای سیاسی علیه حزب‌الله و حماس، اهمیت و لزوم توجه به روش‌های متنوع مبارزه با عادی سازی و مشروعیت سازی برای رژیم صهیونیستی در جهان اسلام را دو چندان می‌کند.

حال با نیم‌نگاهی به اتحادیه علمای مقاومت و دیگر اقدامات جریان‌ها، جنبش‌ها و حتی دولت‌ها علیه رژیم صهیونیستی به بررسی مختصر مبارزات متنوع و لزوم «تنوع» در تقابل با رژیم صهیونیستی خواهیم پرداخت.

 

1-ابتکار BDS در مقیاس جهان اسلام در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و ورزشی

رژیم صهیونیستی در دهه‌های اخیر تلاش‌های وسیعی در راستای کسب پرستیژ و مشروعیت در جهان اسلام و کشورهای عربی از طریق دیپلماسی‌های غیررسمی چون دیپلماسی پزشکی[5]، دیپلماسی فرهنگی، دیپلماسی ورزشی[6]، دیپلماسی دیجیتال[7] و دیپلماسی علمی[8] دنبال نموده است.

در این راستا تل‌آویو تلاش‌های گوناگونی را انجام داده است. به‌طور نمونه می‌توان به برگزاری همایش‌های علمی و تعریف پروژه‌های مشترک با اعراب و برخی فلسطینیان، شرکت در مسابقات ورزشی کشورهای عربی، برجسته‌سازی فیلم‌ها و هنرمندان سرزمین‌های اشغالی در مناطق عربی و … همگی بخشی از تلاش‌ها به‌منظور کاستن حساسیت‌ها و عادی سازی روابط میان جامعه عربی-اسلامی با جامعه صهیونیستی و ساکنان سرزمین‌های اشغالی است. این فرآیند اگر کنترل نشود، باعث چالش‌هایی برای محور مقاومت و مخالفین رژیم اشغالگر خواهد شد. دیپلماسی عمومی یک ابراز برای همبستگی ملی، کسب پرستیژ یا منزلت، پیشبرد اهداف سیاسی و القای تصویر و شناخت از خود به افکار عمومی جهانیان است.

به طور نمونه می‌توان به مسئله دیدارهای ورزشی و تلاش‌های اخیر رژیم صهیونیستی برای شرکت در مسابقات در کشورهای عربی پرداخت. با نگاهی دقیق‌تر می‌توان دریافت که دیپلماسی ورزشی بیش از آنکه برای رژیم صهیونیستی فرصت باشد، ابزاری جهانی برای مخالفان این رژیم اشغالگر در عرصه جهانی و عمومی برای تحت فشار قرار دادن و هجمه به مشروعیتش است. امری که باید در جمهوری اسلامی به خوبی درک شود و با اتخاذ یک راهبرد کلان و جامع ضمن استفاده از این فرصت، بر چالش‌های احتمالی آن مانند حضور فوتبالیست‌های ایرانی در تیم‌های اروپایی و مواجهه با تیم‌های صهیونیستی و …غلبه نمود.

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr4', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr4", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

راه حل این چالش، تعریف یک BDS جدید، خلاقانه و فراگیر در درون جهان اسلام است. BDS یک جنبش مردمی در اروپاست که در راستای تحریم کالاهای صهیونیستی که به اروپا صادر می‌شود فعالیت‌های گوناگونی انجام داده و در این راستا بسیار موفق هم بوده است. وجود یک نهاد غیردولتی فراگیر، به منظور تحریم اقتصادی، فرهنگی، ورزشی و علمی آثار صهیونیستی، اقدامی است که جای آن در جهان اسلام بسیار خالی است.

 

2-اقدامات حقوقی و سیاسی علیه رژیم صهیونیستی

یکی دیگر از راه‌های مبارزه با رژیم صهیونیستی که شاید به آن جدی پرداخته نشده است، تقابل حقوقی و سیاسی است. شاید برخی گمان کنند به دلیل سلطه و نفوذ قدرت‌های جهانی در ساختار بسیاری از سازمان‌ها و نهادهای حقوقی، سیاسی و حقوق بشری بین‌المللی، مبارزه با رژیم صهیونیستی از این روش معقول و نتیجه بخش نخواهد بود، اما باید گفت علی‌رغم سختی‌ها و دشواری‌های این روش، با توجه به اهمیت موضوعات حقوقی و انسانی در میان افکار عمومی جهان، این روش از مبارزه می‌تواند طیف زیادی از جهانیان را به سوی مبارزه به رژیم صهیونیستی سوق دهد.

به طور نمونه می‌توان به برخی اقدامات موفق در سال اخیر اشاره کرد. یکی از اقدامات موفق سیاسی در مبارزه با رژیم صهیونیستی خنثی کردن تلاش‌های آمریکا برای تغییر مأموریت نیروی‌های یونیفل در مرز لبنان و سرزمین‌های اشغالی بود. سید حسن نصرالله در سخنرانی‌ای در این خصوص گفت: «…مثلاً نماینده‌ی تازه‌ی ایالات‌متحده در شورای امنیت از خود اسرائیلی‌ها اسرائیلی‌تر است! آمریکا و انگلیس اخیراً تلاش کردند قطعنامه‌ی ۱۷۰۱ [قطعنامه آتش‌بس جنگ ۳۳ روزه] را تعدیل کنند و نقش نیروهای یونیفل را به نفع اسرائیل تغییر دهند. دولت لبنان مخصوصاً وزیر خارجه با کشورهای عضو دائم شورای امنیت تماس گرفت و موضع لبنان و عدم پذیرش این تعدیل را اعلام کرد. همچنین باید از برادران وزارت امور خارجه‌ی ایران در این زمینه تشکر کنیم. در پایان، این طرح آمریکا و انگلیس شکست خورد…[9]»

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr5', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr5", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

هم‌چنین به طور مثال می‌توان به خروج آمریکا از سازمان یونسکو اشاره کرد. در اواخر مهرماه 96 آمریکا در اقدامی غافل‌گیرانه از یونسکو خارج شد. آمریکا دلیل این کار را اقدامات ضد صهیونیستی یونسکو اعلام کرد. داستان از این قرار بود که کمیته میراث جهانی یونسکو چندی پیش نام شهر باستانی الخلیل را دارای ارزش جهانی فوق‌العاده خواند و آن را در فهرست میراث جهانی گنجاند. این کمیته ضمناً این شهر را که در سرزمین‌های اشغالی فلسطین قرار دارد در فهرست «میراث باستانی در معرض خطر» هم قرار داد.[10]

اگر جهان اسلام بتواند یک تشکل قوی به صورت غیردولتی یا دولتی، در راستای هماهنگ سازی اقدامات حقوقی در مجامع بین‌المللی تشکیل داده و این روش را با جدیت بیشتری دنبال نماید، با توجه به عدم پیشینه مثبت صهیونیست‌ها در افکار عمومی و مجامع دنیا و بالأخص در نظر اروپایی‌ها، می‌تواند ضربات مهمی را به اشغالگران فلسطین وارد نماید. همچنین این روش از مبارزه، می‌تواند هزینه حمایت از اقدامات تل‌آویو را برای حامیانش در جهان در نزد افکار عمومی ملت‌ها بالا ببرد.

 

جمع‌بندی

تنوع در روش های مبارزه با رژیم صهیونیستی، خواسته امام خامنه ای در پیام خود به رئیس اتحادیه علمای مقاومت بود. ابتکار و ایجاد یک BDS فراگیر در جهان اسلام و توجه ویژه به اقدامات سیاسی و حقوقی با تشکیل یک جنبش دولتی یا غیر دولتی، روش های مبارزاتی ای است که شاید جدی گرفته نشده اما تاثیرگذاری آن بسیار واضح و مسبوق به سابقه است.

 

---

منابع:

[1] «پیام به رئیس اتحادیه جهانی علمای مقاومت»، وب‌سایت خامنه‌ای دات آی آر، منتشرشده در تاریخ 8 آبان 1396، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://farsi.khamenei.ir/message-content?id=38045

[2] «اهمیت دومین کنفرانس جهانی اتحادیه علمای مقاومت در بیروت»، پارس تو دی، منتشرشده در تاریخ 10 آبان 1396، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://parstoday.com/fa/middle_east-i103841

[3] برای مطالعه متن سخنرانی مهمانان ر. ک:

http://www.farsnews.com/13960810001279

[4] محمد محسن فایضی، «حساسیت‌زدایی اجتماعی در عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی»، اندیشکده راهبردی تبیین، منتشرشده در تاریخ 26 اردیبهشت 1395، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://tabyincenter.ir/11340/

[5] برای مطالعه بیشتر ر.ک:

http://www.tabyincenter.ir/12826

[6] برای مطالعه بیشتر ر.ک:

http://tabyincenter.ir/21103

[7] برای مطالعه بیشتر ر.ک:

http://www.tabyincenter.ir/12826

[8] برای مطالعه بیشتر ر.ک:

http://www.tabyincenter.ir/12820

[9] «سخنرانی سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب‌الله لبنان، در جشن دومین آزادسازی لبنان»، منتشرشده در وب‌سایت مقاومت اسلامی لبنان، منتشرشده در تاریخ 9 شهریور 1396، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://www.moqawama.ir/?speech=960609&title=%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AA_%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D9%86_%D9%86%D8%B5%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87_%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D8%B4%D9%86_%D8%AF%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C_%D9%84%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%86

[10] «خروج آمریکا از یونسکو برای همسویی با رژیم صهیونیستی»، وب‌سایت خبرگزاری ایرنا، منتشرشده در تاریخ 23 مهر 1396، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://www.irna.ir/fa/News/82696448