متن کامل نظرسنجی منتشر شده در وبگاه مرکز مطالعات و برنامه ریزی «البیان» را می توانید از اینجا دریافت نمایید.

مقدمه

اندیشکده راهبردی تبیین – مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی «البیان» عراق، یک نظرسنجی درباره میزان مشارکت، ترجیح‌ها و اولویت‌های مردم عراق در زمینه‌ی انتخابات پارلمانی آتی انجام داده‌است. اندیشکده راهبردی تبیین گزارشی از روش انجام نظرسنجی، میزان نمونه آماری و نیز نتایج به دست آمده از آن را در اختیار پژوهشگران قرار می‌دهد.

روش

این نظرسنجی از گروه‌های مختلف مردمی عراق و به صورت نمونه‌گیری تصادفی انجام گرفته است. چندین سوال به صورت تلفنی از مشارکت‌کنندگان با احتساب متغیرهای جنسیت، سن، سطح تحصیلات، سطح مالی، قومیت و شغل پرسیده شده‌است. این سوال‌ها از 2310 نفر که به صورت تصادفی از نمونه آماری 38 هزار شماره‌ی تلفن همراه از همه‌ی استان‌ها به عنوان هر فردی که ساکن عراق به شمار می‌آید، پرسیده شده‌است.

• شماره‌ها از پایگاه داده ملی به صورت تصادفی انتخاب شده‌است.
• تعداد نمونه مورد مطالعه 2310 نفر است.
• سوالات از تاریخ 29 ژوئیه تا 17 آگوست 2017 از نمونه آماری پرسیده شده است.
• سوالات به صورت تلفنی پرسیده شده‌اند.
• خطای نظرسنجی 2+/-  درصد است.

توضیحات درباره نمونه‌ی مطالعه شده

1-نسبت اقوام در نظرسنجی

با توجه به اینکه جمعیت عراق از اقوام مختلف تشکیل شده، نظرسنجی به نسبت جمعیت اقوام تنظیم شده است. به این منظور 80 درصد از نمونه‌ی مورد مطالعه از قوم عرب، 12.9 درصد از قوم کرد، 4.6 درصد از ترکمان‌ها، 1.3 درصد از شبکی‌ها و 1.1 درصد از ایزدی‌ها و 0.1 درصد از آشوری‌ها هستند.

2-سطح درآمد

افرادی که در نظرسنجی شرکت کرده‌اند بر اساس حقوق ماهیانه آنان شامل سه گروه‌بندی است. 49.9 درصد از آنان اظهار داشته‌اند که درآمد ماهیانه‌ی آنان نیازهای اصلی آنان را تامین نمی‌کند (سطح درآمد پایین). 35.9 درصد اشاره کرده‌اند که درآمدشان فقط نیازهای زندگی آنان را تامین می‌کند (سطح درآمد متوسط). 14.2 درصد نیز گفته‌اند که با درآمدشان می‌توانند زندگی راحتی داشته‌ باشند (سطح درآمد  بالا).

3-جنسیت

63.9 درصد مشارکت‌کنندگان مذکر و 36.1 درصد مونث بوده‌اند.

4-وضعیت تاهل

77.6 درصد از شرکت‌کنندگان متاهل، 20.7 درصد مجرد و 0.4 درصد طلاق گرفته و کسانی که همسرشان فوت کرده‌است 1.3 درصد بوده است.

5-سطح تحصیلات

سطح تحصیلات نمونه ی مطالعه شده در جدول زیر با درصد ذکر شده‌است.

6-سطح سنی افراد مشارکت کننده

بازه‌ی سنی افرادی که در نظرسنجی مشارکت کرده‌اند در جدول زیر با درصد نشان داده شده‌است.

سوالات درباره انتخابات

1-پرسش درباره میزان اهمیت انتخابات پیش‌رو در بهبود و پیشرفت کشور

از 2310 نفری که با پرسش «آیا انتخابات آتی برای بهبود اوضاع کشور مهم است؟» مواجه شده‌اند، 970 نفر  (42 درصد) اظهار داشته‌اند که انتخابات برای بهبود اوضاع کشور مهم است. 666 نفر (28.8 درصد) پاسخ داده‌اند که شاید مهم باشد و شاید نباشد. 674 نفر (29.2 درصد) گفته‌اند انتخابات اهمیتی برای بهبود اوضاع کشور ندارد.

نکته قابل توجه این است که 80 درصد افرادی که انتخابات را برای بهبود اوضاع کشور مهم دانسته‌اند از جوانان و در بازه‌ی سنی 18-45 سال بوده‌اند.

2-پرسش درباره‌ی به روز رسانی اطلاعات برای شرکت در انتخابات

افراد برای اینکه بتوانند در انتخابات مشارکت کنند، باید اطلاعات خود را در دفاتری که دولت عراق در استان‌های مختلف تدارک دیده‌است، به روز رسانی کنند. به همین دلیل دولت عراق اعلام کرده‌است که همه‌ی افراد واجد صلاحیت برای شرکت در انتخابات باید در مراکز تعیین شده صحت اطلاعات خود را تایید یا آن را به روز رسانی کنند تا بتوان انتخاباتی شفاف و سالم برگزار کرد. بر این اساس میزان مشارکت در انتخابات بستگی به میزان افرادی دارد که اقدام به به‌روز رسانی اطلاعات مربوط به خود در دفاتر دولتی کرده‌اند. به این منظور از افراد شرکت کننده در نظرسنجی سوال شده است: «آیا تاکنون اقدام به روزآوری اطلاعات خود در دفاتر دولتی به منظور شرکت در انتخابات کرده‌اید؟». در پاسخ به این سوال 53.9 درصد افراد پاسخ مثبت داده‌اند و 46.1 درصد پاسخ منفی داده‌اند.

3-پرسش درباره «قصد شرکت در انتخابات»

سوال دیگر نظرسنجی پیش‌بینی میزان مشارکت در انتخابات را هدف گرفته است، که افراد در آن باید به سوال «آیا قصد داری در انتخابات پیش رو شرکت کنی؟» پاسخ دهند. در پاسخ به این سوال، 59.2 درصد افراد پاسخ مثبت داده‌اند، 25.2 درصد گفته‌اند: هنوز تصمیم نگرفته‌ایم و 15.6 درصد نیز اظهار داشته‌اند که در انتخابات شرکت نخواهند کرد.

4-پرسش درباره گرایش به انتخاب نوع احزاب و افراد

در این بخش از نظرسنجی از گرایش افراد برای رای دادن به افراد یا احزاب با رویکردهای مختلف سوال شده‌است. شرکت‌کنندگان در نظرسنجی در پاسخ به سوال «اگر قصد داری در انتخابات شرکت کنی، برای آینده‌ی خودت و آینده‌ی کشورت به چه کسانی و با چه گرایشی رای خواهی داد؟» گزینه‌هایی را انتخاب کرده‌اند که به تفکیک و درصد در جدول زیر نمایان شده است.

5-پرسش درباره انتخاب شخصیت‌هایی که الان در سیاست حضور دارند

55 درصد افراد نمونه‌ی مورد مطالعه در پاسخ به سوال «اگر در انتخابات شرکت کنی آیا به شخصیت‌های سیاسی که اکنون در حکومت حضور دارند رای خواهی داد؟»  پاسخ منفی داده‌اند. 33.5 درصد نیز گفته‌اند شاید رای بدهند و شاید ندهند. 11.4 درصد نیز پاسخ مثبت داده‌اند.

6-پرسش درباره اینکه شرکت‌کنندگان کدام نوع از رای دهی را ترجیح می‌دهند.

در این بخش از نظر سنجی از شرکت‌کنندگان سوال شده که  آیا رای دهی به حزب، جناح یا ائتلاف و یا افراد مستقل را ترجیح می‌دهند. در پاسخ به این سوال، 8 درصد رای دهی حزبی را ترجیح داده‌اند، 13.4 درصد رای دهی به جناح یا ائتلاف را بهتر دانسته‌اند و 68.6 درصد رای دادن به افراد مستقل را ترجیح داده‌اند و 10 درصد گفته‌اند که هنوز در این باره تصمیم نگرفته‌اند.

7-پرسش درباره اینکه شخص مورد انتخاب چه ویژگی‌هایی را باید دارا باشد

در این پرسش به افراد این امکان داده شده که از میان گزینه‌های موجود، دو گزینه را انتخاب کنند. در نهایت کل گزینه‌ها نسبت‌سنجی شده‌اند و به ترتیب زیر قابل مشاهده هستند.

بنابراین پنج ویژگی برتر مورد نظر جامعه‌ی آماری نظرسنجی نشان‌گر این است که اولا پاک و امین باشد، ثانیا تخصص و تحصیلات آکادمیک داشته باشد، ثالثا مستقل باشد، رابعا در کار خود خبره باشد و خامسا سابقه‌ی خدمت داشته باشد و مردم خدمات او را در عمل دیده باشند.

8-پرسش درباره اینکه کدام برنامه‌ی انتخاباتی را کاندیداها باید مبنای عمل خود قرار دهند

در این بخش نیز به افراد این امکان داده شده‌است که از میان گزینه‌های موجود دو گزینه را انتخاب کنند. درنهایت پاسخ‌ها درصدگیری شده‌اند و به ترتیب زیر قابل مشاهده هستند؛

نتیجه‌گیری

از این نظرسنجی می‌توان نتایج مهمی را دریافت. ابتدا باید توجه کنیم که بالغ بر 60 درصد مردم عراق اعلام کرده‌اند که در انتخابات مشارکت خواهند کرد. این نظرسنجی نشان می‌دهد که گروه‌های سکولار، تکنوکرات و همچنین افراد مذهبی پایگاه اجتماعی نسبتا قوی در جامعه عراق دارند.

از طرفی گرایش اکثریت مردم عراق به افراد مستقل ، موضوع قابل تاملی است که به نظر می‌رسد ناکارآمدی و فساد احزاب مختلف، آنان را از احزاب رویگردان کرده است. همچنین مواردی از جمله اینکه پاکدستی و امانت رتبه‌ی اول را در ویژگی‌های کاندیداها کسب کرده است و نیز اکثریت ترجیح داده‌اند افرادی را انتخاب کنند که اکنون در حکومت مسئولیت رده بالا ندارند نشان می‌دهد مردم عراق فساد و کار نکردن دولتمردان را برنمی‌تابند.

از طرفی به نظر می‌آید بر اساس نظرسنجی بالا کارویژه‌ی دولت آینده عراق باید مسئله‌ی اقتصاد و خدمت رسانی، امنیت و مبارزه با فساد باشد. البته نمی‌توان تنها به این نظرسنجی اکتفا کرد اما بی‌شک، نشانه‌هایی از واقعیت در این نظرسنجی قابل مشاهده است.

محمدرضا عرب/ کارشناس مسائل منطقه