اندیشکده راهبردی تبیین – استان المهره یمن یکی از مناطق مهم و استراتژیک در یمن با مرکزیت شهر الغیضة است که از شمال با عربستان، از شرق با عمان و از جنوب با دریای عرب(بحر العرب) هم مرز است[2]. این استان یکی از استان‌های تاریخی ومهم یمن است[3] و از معدود استان‌هایی است که از آغاز بحران یمن تاکنون مورد تهاجم نظامی قرار نگرفته است[4].این استان دومین استان یمن به لحاظ مساحت بعد از حضرالموت می باشد[5]. بازیگران اصلی معادلات این استان سه کشور عمان، امارات و عربستان است و هرگونه تحرکات نظامی و سیاسی در این استان وابسته به این بازیگران است. ما در این یادداشت سعی خواهیم کرد اهمیت این استان و معادلات پیش روی را برای بازیگران منطقه مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم.
1-المهره و عمان
عمان از ابتدای بحران یمن بی طرف بوده و سعی داشته تا نقش میانجی را بین طرف‌های درگیر بازی کند. استان المهره از جنبه‌ی امنیتی نقش ویژه‌ای بازی می‌کند. عمان با کمک‌های اقتصادی خود به مردم ساکن در این منطقه توانسته است تا حد بسیار زیادی از نفوذ تروریسم به مسقط جلوگیری کند. این استان مانند یک سد در مقابل حضور تروریست‌های القاعده در یمن ایستاده است و تا به حال نیز به خوبی توانسته عمان را از خطرات و بی‌ثباتی های بحران یمن دور نگه دارد. اما فعالیت‌های بی ثبات کننده امارات و عربستان باعث شده است تا نگرانی هایی در میان سلطان نشین عمان ایجاد شود. از دید بسیاری از کارشناسان سیاسی می‌توان پیش بینی کرد هرگونه ناامنی در این استان می‌تواند عمان را ناامن کند و از این منظر این کشور نمی‌تواند در مقابل ناامنی المهره بی تفاوت باشد و امکان خواهد داشت حتی به طور مستقیم دست به عکس العمل بزند. از طرف دیگر این کشور از افزایش نفوذ امارات در مناطق ساحلی یمن نگران است و آن را چالشی برای برنامه‌های توسعه‌ای و تجاری خود می‌داند.
2-المهره و امارات
امارات متحده عربي از چند ماه پيش تلاش هايي را براي کسب نفوذ در استان المهره و خريدن سران قبايل اين استان به بهانه مقابله با قاچاق سلاح براي انصار الله از عمان به داخل يمن آغاز کرد ولي ناکام ماند. تلاش امارات برای افزایش نفوذ خود در این استان از چند وجه قابل تحلیل است و می‌توان به آن پرداخت.
امارات در بحران یمن توانسته است نفوذ خود در جنوب این کشور را افزایش دهد و اکنون توانسته است با ایجاد اتحاد میان قبایل جنوبی یمن دولت عبد ربه هادی که مورد حمایت عربستان است را با بحران رو به رو کند. حمایت نیروهای حراک جنوب از امارات و ضرب العجل یک ماهه آنها به عبد ربه هادی برای برکناری دولت بن دغر باعث شد تا امارات به قدرت برتر در جنوب یمن تبدیل شده و این افزایش نفوذ عربستان و عمان را نگران کرده است.
از طرف دیگر امارات سعی دارد تا با گسترش نفوذ خود در جنوب یمن بر آبراه‌های حیاتی در دریای سرخ، دریای عرب و خلیج فارس سیطره یابد. سیطره این کشور بر باب المندب، بنادر مکلا، عدن و المخا باعث شده است تا این کشور بتواند خود را به عنوان یکی از کشورهای تأثیرگذار در دریای سرخ نشان دهد.
امارات در المهره با نیروهای وابسته به خود که «نخبه المهره» نامیده می‌شود تلاش کرد تا نفوذ خود را در این منطقه افزایش دهد اما آنچه در این میان از سوی رسانه‌های یمنی آشکار شده است این است که امارات در جذب رؤسای قبائل المهره ناکام مانده است و عمان نفوذ خود را در این منطقه دارد. حضور امارات در المهره، می تواند عربستان را به چالش بکشاند.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
3-المهره و عربستان
حضور نیروهای عربستان در استان المهره در دو بخش فرهنگی و نظامی صورت گرفته است. از این منظر عربستان سعی دارد نقش خود را به عنوان یکی از بازیگران تحولات این استان تعمیق دهد. وبگاه المساء پرس از حضور نیروهای عربستانی در خط ساحلی و مرزی المهره خبر می دهند که عمان نیز در همین راستا نیروهای نظامی خود را در مرزهای مشترک خود با المهره به شدت تقویت کرده است. اما عربستان که مانند امارات جلوگیری از قاچاق اسلحه از عمان به انصارالله را به عنوان توجیه حضور خود در این منطقه عنوان می‌کند در واقع سعی دارد از گسترش نفوذ امارات در این منطقه جلوگیری کند.
از سوی دیگر عربستان سعی دارد تا با گسترش تفکرات سلفی در این استان زمینه نفوذ خود را افزایش دهد. عربستان تلاش می‌کند سلفی‌های هوادار خود را که از گذشته در دماج استان صعده در شمال یمن اسکان داده بود به استان المهره بکشاند بنابراین هدف عربستان در المهره تنها نظامی نیست، بلکه تلاشی برای افزایش نفوذ معنوی خود در این استان است. از این منظر عربستان در منطقه قشن سومین شهر بزرگ استان المهره یمن پایگاهی برای گسترش افکار وهابی ایجاد کرده که این مرکز دینی برای گسترش تفکرات سلفی و برای جمع کردن هواداران یحیی الحجوری از بزرگان سلفی حامی عربستان در یمن است می‌باشد.
اقدامات دینی عربستان باعث شد تا خالد البحاح در توئیتر خود بنویسد: « حوادث استان المهره و بخصوص شهر قشن را دنبال می‌کنیم. بازتولید گروه‌های دینی به بهانه‌های واهی بذر جدید درگیری‌های آتی است.» می توان اینگونه به این موضوع نظر افکند که عربستان سعی دارد با تکثیر گروه‌های سلفی در یمن، در صورت پیروزی انصارالله، حداقل، زمینه‌های بی‌ثبات‌ساز در این کشور را حفظ کرده و فعال سازد.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
نتیجه گیری
عمان، امارات و عربستان سه کشور مهم در تحولات المهره است. عمان به دنبال حفظ نفوذ تاریخی خود، امارات برای گسترش نفوذ خود در منطقه ساحلی یمن و منطقه باب المندب و دریای سرخ و عربستان به دنبال گسترش نفوذ خود و گسترش جنگ های داخلی یمن در استان المهره است. با این دیدگاه ما می‌توانیم ایجاد چالش‌های تازه‌ای را در این منطقه پیش بینی کنیم. این نبرد می‌تواند اختلافات میان عربستان و امارات را بیش از پیش نمایان کند و عمان نیز به عنوان یکی از کشورهای تأثیرگذار در این منطقه را به اقدام نظامی نزدیک کند، اگرچه عمان بازیگری نیست که به راحتی تن به رفتارهای سخت دهد.
منابع و پی نوشت ها:
[1] کارشناس مسائل شبه جزیره عربستان
[2] Paul Dresch, A History of Modern Yemen, Cambridge University Press, 2000,p21
[3] Pertti Hämäläinen, Yemen, Lonely Planet Publications, 1999 ,p 263
[4] استان المهره یمن؛ مرکز کشاکش‌های منطقه‌ای امارات و عمان، خبرگزاری شرق، ۶ شهریور ۱۳۹۶، قابل بازیابی دذ:
https://www.mashreghnews.ir/news/767543/
[5] John A. Shoup III, Ethnic Groups of Africa and the Middle East: An Encyclopedia: An Encyclopedia, ABC-CLIO, 2011,pp274
