اندیشکده راهبردی تبیین- یکی از فرایندهایی که در نوع تصمیم‌سازی در ایالات متحده آمریکا اثرگذار است، لابی گروه‌های ذی‌نفوذ در این کشور است. لابی کردن به معنای مجموعه فعالیت‌ها و اقداماتی است که گروه‌های مذکور برای تغییر وضعیت سیاسی موجود یا حفظ آن در راستای منافع خود انجام می‌دهند. به عبارت دیگر لابی کردن مجموعه‌ای از روش‌های ارتباطی با مسئولان برای اثرگذاری و تعیین روند یا شرایط سیاسی است.[1] در این راستا برخی کشورهای عربی طی سال‌های اخیر برای دستیابی به منافع خود، لابی‌هایی در آمریکا انجام داده‌اند، اگر چه نباید در سهم آنان در تصمیم‌های ایالات متحده مبالغه کرد. این مقاله تلاشی است در پاسخ به این سوال که اهداف و مصادیق لابی کشورهای عربی در آمریکا چیست؟ فرضیه نگارنده این است که اهدافی نظیر تثبیت و تقویت قدرت در داخل، حفظ امنیت و موازنه قوا، بهبود تصویر ذهنی جهانی نسبت به اعراب و … در لابی اعراب در ایالات متحده پیجویی می‌شود.
اهداف و مصادیق لابی عربی در آمریکا
1- تثبیت و تقویت قدرت
اغلب کشورهای عربی به دلیل ساختار غیردموکراتیک، برای تثبیت و تقویت قدرت حاکمان و نیز افزایش سطح رضایتمندی عمومی، نیازمند حمایت قدرت‌های خارجی می‌باشند. به همین علت تلاش می‌کنند از راه لابی حمایت آن کشورها را جلب کنند. تلاش «بن سلمان» برای جلب حمایت آمریکا، با هدف نمایش شخصیتی کاریزما و در پی پیشرفت و توسعه از خود در عربستان از مصادیق لابی کردن به منظور کسب قدرت در سطح ملی است.[2]
2- حفظ امنیت و موازنه قدرت
یکی دیگر از اهدافی که کشورهای عربی دنبال می‌کنند، برقراری توازن قوا و برتری‌جویی منطقه‌ای نسبت به ایران است؛ به همین دلیل این کشورها سعی می‌کنند در حوزه‌ی سیاسی و نظامی با مسئولان آمریکایی لابی کنند تا حمایت آنان را جلب کنند و ایران را در موضع ضعف قرار دهند. به عنوان نمونه، تصور غالب در کشورهای عربی درباره برجام این بود که با این توافق فاصله‌ی آمریکا با ایران در حال کاسته شدن است و این به تنزل جایگاه اعراب منجر خواهد شد، به همین علت کشورهای عربی یکی از مخالفین توافق هسته‌ای ایران و کشورهای 1+5 بودند که تلاش کردند این توافق را ملغی کنند. نشریه the American conservative در مطلبی با عنوان «طرح لابی عربستان برای انهدام توافق ایران» به لابی مسکوت و پنهان این کشور برای به شکست کشاندن توافق‌ها با ایران پرداخته است.[3]
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
3- تصویرسازی ذهنی
“کمیته امور روابط عمومی عربستاني‌های آمریکایی: Saudi American Public Relation Affairs Committee که به اختصار “ساپراک” نام دارد، یگ گروه لابی عربی است که در واشنگتن با هدف بهبود تصویر سیاست خارجی عربستان در آمریکا و نیز افزایش روابط آمریکا و عربستان تاسیس شده است و فعالیت می‌کند.[4] فعالیت‌های رسانه‌ای، ارتباطات فرهنگی و آموزشی برای ارتقای روابط شهروندان سعودی و آمریکایی نیز از دیگر فعالیت‌هایی است که این نهاد در آمریکا انجام می‌دهد.[5] لابی این نهاد در آمریکا با پرداخت 138هزار دلار، یک پویش تلویزیونی تبلیغاتی علیه قطر به راه انداخت که ابتدا در شبکه NBC-4 پخش شد و قطر را متهم به حمایت از تروریسم و بی‌ثبات کردن متحدان آمریکا در منطقه کرد.[6]
بسیاری از بازیگران در گروه‌های لابی عربی مستقیما توسط دولت‌های عربی حمایت می‌شوند. نیویوریک تایمز در گزارشی این افراد را عضو گروه‌های نخبگان، اعضای سابق کنگره و برخی دیپلمات‌های سابق توصیف کرده که تلاش‌هایی در زمینه معاملات اسلحه، مبارزه با تروریسم، نفت و برخی محدودیت‌های تجاری انجام داده‌اند.[7]
از دیگر فعالیت‌های اعراب برای پیشبرد سیاست‌های خود، تاثیر بر اندیشکده‌های آمریکایی است. این کشورها با تزریق پول به اندیشکده‌های آمریکایی، سیاست‌های خود را توسط این اندیشکده‌ها تئوریزه می‌کنند. از مصادیقی که برای این امر می‌توان برشمرد، اطلاعاتی است که از ایمیل «یوسف العتیبة» سفیر امارات متحده عربی در آمریکا استخراج شد. این اطلاعات نشان‌دهنده‌ی اعطای 250 هزار دلار از سوی امارات به اندیشکده center for new American security بود تا مطلبی را در حمایت از فروش سلاح به کشور امارات منتشر کند. [8] پایگاه اینترسپت در همین راستا نوشت، امارات در اندیشکده‌های آمریکایی کمتر مورد نقد قرار می‌گیرد با وجود اینکه نظام این کشور دموکراسی نیست و همچنین در جنگ یمن مرتکب جنایت بزرگی شده است. [9]
4- اثرگذاری در تعیین مسئولین
تلاش اعراب برای اثرگذاری در انتخابات‌های آمریکا نیز یکی دیگر از اهداف و مصادیقی است که لابی‌های عربی در آمریکا آن را دنبال می‌کنند. دکتر عبدالرحمن عمودی در نشستی که فصلنامه «شئون الأوسط» در آمریکا درباره نقش لابی‌های عربی- اسلامی در انتخابات سال 2000 آمریکا در رقابت بین ال‌گور و جورج بوش، برگزار کرد گفت: «مشارکت فعال اعراب و مسلمانان در انتخابات سال 2000 در خلاء صورت نگرفت، بلکه ثمره اقدامات پیگیر و مداوم برادران ما در میان اقلیت‌های عرب است … [که] همانند یک لابی در زمینه سیاست خارجی فعالیت دارند.»[10]
لابی عربی علاوه بر انتخابات گاهی در تعیین یا تغییر مسئولان نیز اثر گذاشته است. برکناری رکس تیلرسون از سِمَت وزارت خارجه ایالات متحده از مواردی است که گفته می‌شود الیوت برویدی بازرگان وابسته به امارات متحده عربی و از حامیان مالی ترامپ در انتخابات، در آن نقش داشته است. به گرازش بی‌بی‌سی، متن ایمیل‌های «برویدی» نشان می‌دهد که او با ترامپ دیدار داشته و از او اخراج تیلرسون را خواستار شده‌است.[11] در تایید این خبر، «عبدالخالق عبدالله» استاد علوم سیاسی دانشگاه «امارات متحده عربی» و مشاور «محمد بن زاید آل نهیان» ولیعهد امارات، در ۶ مارس در توئیتی نوشت: «رئیس جمهور آمریکا از عملکرد او [تیلرسون] راضی نیست؛ از طرفی اغلب کسانی که با او در وزارت خارجه کار می‌کنند از او ناراضی هستند. پایتخت‌های جهان او را نادیده می‌گیرند و حرف شنوی از او ندارند. او به دلایل مالی، استعفا نمی‌دهد. او ساعاتی پس از برکناری تیلرسون، دوباره تویئت کرد: «تاریخ به یاد خواهد داشت که کشوری خلیجی [اشاره به امارات] در بیرون انداختن وزیر خارجه کشوری بزرگ نقش داشته؛ این مشتی از خروار است»[12] برکناری تیلرسون و نقش امارات در آن به دلیل تلاش‌هایی بوده که تیلرسون برای حل بحران قطر انجام می‌داده است.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
5- منافع اقتصادی
یکی دیگر از اهدافی که اعراب در آمریکا دنبال می‌کنند، دستیابی به منافع اقتصادی است. به‌عنوان مثال عربستان سعودی به عنوان یکی از مهم‌ترین کشورهای تولید کننده نفت، در پی طرح چشم‌انداز 2030 و قطع وابستگی اقتصاد این کشور به نفت، به دنبال این بود که تولید نفت خود را کاهش دهد. از سوی دیگر برای تامین منابع مالی طرح چشم‌انداز 2030 نیازمند افزایش قمیت نفت بود تا با افزایش قیمت نفت اولا میزان تولید نفت عربستان کاهش یابد و از سوی دیگر منابع مالی طرح چشم‌انداز 2030 تامین شود. در این راستا آقای زنگنه وزیر نفت، از تبانی عربستان و آمریکا برای افزایش قیمت نفت خبر داد که با خروج آمریکا از برجام و کاهش بازگشت سرمایه به ایران از راه فروش نفت در نتیجه‌ی بازگشت تحریم‌ها، عملا سود زیادی نصیب ایران در پی افزایش قیمت نفت نشود.[13]
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr4', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr4", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
نتیجه‌گیری
لابی کردن در ساختار سیاسی ایالات متحده آمریکا امری رایج است که بعضی کشورهای عربی نیز از آن استفاده می‌کنند. اهدافی که این کشورها در پی آن هستند شامل حفظ و افزایش قدرت در سطح ملی، موازنه‌ی قدرت در سطح منطقه‌ای، بهبود تصویرسازی در حوزه‌ی دیپلماسی عمومی و کسب منافع اقتصادی و امنیتی از راه تغییر یا تعیین مسئولین می‌شود. همانطور که اشاره شد در سهم این لابی‌ها در آمریکا نباید مبالغه کرد بلکه آنچه مسلم است وجود این پدیده و اثرگذاری آن در سیاست ایالات متحده آمریکا است.
منابع:
[1] . بهزاد احمدی لفورکی، لابی و لابی‌گر در آمریکا، 1387، موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران، ص5-10
[2] محمد گلی، «ارزیابی سفر بن سلمان؛ شتابان در پی قدرت»، اندیشکده راهبردی تبیین، 26/1/1397، قابل بازیابی در پیوند زیر:
[3] William D. Hartung and Ben Breeman, “The Saudi Lobby’s Scheme to Destroy the Iran Deal”, 23 May 2018, available at:
http://www.theamericanconservative.com/articles/the-saudi-lobbys-scheme-to-destroy-the-iran-deal/
[4] Wikipedia, Saudi American Public Relation Affairs Committee, available at:
https://en.wikipedia.org/wiki/Saudi_American_Public_Relation_Affairs_Committee
[5] saprac.org, “about us” , available at:
https://www.saprac.org/about-us.html
[6] businessinsider.com, “A Saudi lobby has paid $138,000 for anti-Qatar ads to air in the US”, 27Jul 2017, available at:
http://www.businessinsider.com/a-saudi-lobby-has-payed-138000-for-anti-qatar-ads-to-air-in-the-us-2017-7
[7] مشرق نیوز، «لابی عربی چیست و چه نقشی در سیاست‌های منطقه‌ای آمریکا دارد؟»، 6/12/1393، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://bit.ly/2MxAtf4
[8] خبرگزاری تسنیم، «رشوه 250 هزار دلاری امارات برای انتشار مطلب در اندیشکده آمریکایی»، 9/ 5/1396، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://tn.ai/1479273
[9] برای مطالعه بیشتر رجوع کنید به:
Hacked Emails Show Top UAE Diplomat Coordinating With Pro-Israel Think Tank Against Iran
[10] عبدالرحمن عمودی،احمد یوسف،هیثم مزاحم، «سمینار لابی اسلامی و عربی در آمریکا»، فصلنامه اسرائیل شناسی آمریکا شناسی، مترجم: میهن حاجی‌زاده
[11] العالم، «لابی تاجر وابسته به امارات برای برکناری رکس تیلرسون»، 15/12/1396، قابل بازیابی در پیوند زیر:
http://fa.alalam.ir/news/3410606/
[12] سعید ساسانیان، «برکناری تیلرسون، تغییر رویکرد قطر و ملاحظاتی برای ایران»، 28/12/1396، قابل بازیابی در پیوند زیر:
[13] دنیای اقتصاد، «اسرار نفتی خروج ترامپ»، 22/2/1397، قابل بازیابی در پیوند زیر:
https://www.donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-3387118
