اندیشکده راهبردی تبیین- جمعه‌ی گذشته، آخرین راهبرد ایالات‌متحده جهت مبارزه با تروریسم بر خروجی سایت کاخ سفید قرار گرفت. نکته‌ی مهم این سند، تأکید ویژه‌ی آن بر ایران به‌عنوان «اصلی‌ترین کشور حامی تروریسم» است. این سند، با تقسیم تروریسم به سه دسته‌ی: تروریسم افراطی اسلام‌گرا، تروریسم مورد حمایت ایران و دیگر اشکال تروریسم افراطی، ایران و شبکه‌ی عوامل این کشور را تهدیدی خطرناک برای منافع ایالات‌متحده به شمار آورده است. مطابق سند مزبور، تروریست کسی است که در پی ایجاد آسیب به ایالات‌متحده، شهروندان و منافع خارجی آن کشور باشد. در ادامه، خلاصه‌ای از مهمترین نکات سند و ادعاهای آن راجع به ایران ارائه می‌شود:
- اهداف راهبردی
مهمترین اهداف راهبردی «راهبرد مبارزه با تروریسم» عبارت‌اند از:
- کاهش قابل‌توجه ظرفیت انجام عملیات تروریستی در داخل خاک ایالات‌متحده و یا علیه منافع خارجی این کشور؛
- از بین بردن منابع قدرت و پشتیبانی مورد اتکای تروریست‌ها؛
- کاهش توان گسترش افراط‌گرایی، جذب و سازمان‌دهی به‌منظور ارتکاب خشونت در خاک ایالات‌متحده؛
- ایجاد آمادگی و محافظت از شهروندان آمریکایی در برابر حملات تروریستی از طریق ارتقای امنیت مرزها و اعمال قانون؛
- از بین بردن امکان دستیابی تروریست‌ها به سلاح‌های کشتارجمعی، از قبیل تسلیحات شیمیایی، بیولوژیکی، تشعشع‌زا و هسته‌ای؛
- ایفای نقش جدی‌تر از سوی شرکای دولتی، بخش خصوصی و خارجی در پیشگیری و مبارزه با تروریسم.
- اهداف نهایی
اهداف راهبردی فوق، در راستای دستیابی به اهداف نهایی زیر طراحی شده‌اند:
- از بین بردن تهدید تروریستی علیه ایالات‌متحده؛
- ایجاد امنیت در مرزها و تمام مبادی ورودی ایالات‌متحده در برابر تهدیدهای تروریستی؛
- از بین بردن امکان تضعیف سبک زندگی آمریکایی از سوی ایدئولوژی‌های اسلامی افراط‌گرایانه و دیگر انواع ایدئولوژی‌های خشونت‌طلب افراط‌گرا؛
- تلاش بیشتر شرکای خارجی جهت پرداختن به تهدیدات تروریستی به‌منظور از بین بردن امکان به خطر افتادن منافع جمعی آمریکا و شرکای این کشور.
- تاکتیک‌های مورداستفاده
تاکتیک‌های مورداستفاده جهت دستیابی به اهداف مذکور، عبارت‌اند از:
- تعقیب تهدیدهای تروریستی تا مبدأ آن‌ها؛
- دور نگه‌داشتن تروریست‌ها از منابع مالی، مواد و تجهیزات مورداستفاده؛
- نوسازی و ترکیب مجموعه‌ی وسیع‌تری از ابزارها و اختیارات به‌منظور مقابله با تروریسم و حفاظت از خاک آمریکا؛
- حفاظت از زیرساخت‌های ایالات‌متحده و ارتقای آمادگی در این زمینه؛
- مقابله با گسترش افراط‌گرایی و جذب نیرو از سوی سازمان‌های تروریستی؛
- تقویت توان شرکای بین‌المللی در راستای مبارزه با تروریسم.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
- اقدامات دارای اولویت در راستای اجرای تاکتیک‌ها
در ادامه، مهمترین اقداماتی که این سند در راستای اجرای تاکتیک‌های فوق مورد تأکید قرار داده است، به‌صورت خلاصه فهرست شده است:
1-4-تعقیب تهدیدهای تروریستی تا مبدأ آن‌ها:
- هدف قرار دادن اشخاص و گروه‌های تروریستی کلیدی و مهم؛
- ارتقای دسترسی به مناطق و سرزمین‌های ممنوعه‌ی خارجی (کشورهایی که ایالات‌متحده در آن‌ها حضور نداشته و یا اجازه‌ی حضور نظامی نیافته است)؛
- استفاده‌ی مؤثر از بازداشت افراد مطابق حقوق مخاصمات مسلحانه، به‌عنوان یک ابزار مقابله با تروریسم؛
- ارتقای هرچه بیشتر به اشتراک‌گذاری اطلاعات ضدتروریستی در سطح فدرال، ایالتی و محلی؛
- تقویت تأثیر عملیات‌های ضدتروریستی، با استفاده از امکانات رسانه‌ای و ارتباطی راهبردی.
- 2-4-دور نگه‌داشتن تروریست‌ها از منابع مالی، مواد و تجهیزات مورداستفاده:
- ارتقای شناسایی و جلوگیری از مسافرت آزادانه‌ی تروریست‌ها؛
- مبارزه با روش‌های موجود و در حال شکل‌گیری تأمین مالی تروریسم؛
- جلوگیری از توسعه و دستیابی به توانمندی‌های حمله‌ی تروریستی؛
- افشا و مقابله با حمایت دولتی از تروریسم.
- 3-4-نوسازی و ترکیب مجموعه‌ی وسیع‌تری از ابزارها و اختیارات به‌منظور مقابله با تروریسم و حفاظت از خاک آمریکا:
- تأمین امنیت مرزها در برابر تهدیدات تروریستی؛
- استفاده از نیروهای مشترک ضدتروریستی فدرال در سطوح محلی؛
- استفاده از فناوری‌های روز جهت پردازش داده‌ها؛
- ایجاد تصویر و نقشه‌ای جامع از هویت افراد تروریست؛
- فراهم‌سازی و یکپارچه‌سازی اطلاعات مرتبط با تهدیدات از ناحیه‌ی تروریست‌های داخلی و همدستان خارجی‌شان؛
- به‌روزرسانی سیاست‌های ضدتروریستی.
- 4-4-حفاظت از زیرساخت‌های ایالات‌متحده و ارتقای آمادگی در این زمینه:
- ارتقای تمهیدات دفاعی زیرساخت‌ها و اهداف نرم؛
- ارتقای آگاهی از تهدیدات تروریستی در میان متولیان زیرساخت‌های حیاتی ایالات‌متحده؛
- ارتقای آمادگی و نحوه‌ی برخورد با تهدیدات تروریستی؛
- ایجاد یک راهبرد جهت ارتقای ارتباطات در راستای آموزش عمومی
- 5-4-مقابله با گسترش افراط‌گرایی و جذب نیرو از سوی سازمان‌های تروریستی:
- ایجاد یک ساختار و نهاد به‌منظور خنثی‌سازی و پیشگیری از تروریسم؛
- مبارزه با ایدئولوژی‌های خشونت‌طلب افراط‌گرایانه؛
- ارتقای نقش جامعه‌ی مدنی در پیشگیری از تروریسم؛
- انجام اقداماتی در فضای مجازی و واقعی جهت جلوگیری از گسترش افراط‌گرایی خشن، حمایت از روند بازگشت برخی از تروریست‌ها به جامعه و جلوگیری از افراطی و خشن‌تر شدن تروریست‌های زندانی؛
- مبارزه با تأثیر و نفوذ تروریست‌ها در فضای مجازی؛
- مقابله با گسترش افراط‌گرایی با استفاده از رسانه‌ها و ارتباطات استراتژیک.
- 6-4-تقویت توان شرکای بین‌المللی در راستای مبارزه با تروریسم:
- ایجاد دامنه‌ی گسترده‌تری از شراکت در راستای مقابله با تروریسم؛
- حمایت از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های شرکای کلیدی در مبارزه با تروریسم؛
- گسترش به اشتراک‌گذاری اطلاعات میان شرکا؛
- حمایت از روندها و راه‌حل‌های محلی جهت پیشگیری از تروریسم.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
- جایگاه ایران در راهبرد جدید ایالات‌متحده در مبارزه با تروریسم
ازجمله نقاط تمایز سند مزبور با دیگر سندهای منتشرشده از سوی دولت‌های پیشین ایالات‌متحده، تأکید ویژه بر تهدیدنمایی از ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین دولت حامی تروریسم است. این سند، ایران را به جهت حمایت از شبکه‌ای از عوامل و گروه‌های منطقه‌ای که تهدیدهایی را در منطقه‌ی غرب آسیا متوجه منافع ایالات‌متحده می‌کنند، به حمایت از تروریسم متهم کرده است. اصلی‌ترین متحد منطقه‌ای ایران در سند مذکور، حزب‌الله لبنان دانسته شده که با استفاده از تروریسم و دیگر ابزارهای نامتقارن در پی گسترش نفوذ در عراق، لبنان، فلسطین، سوریه و یمن برآمده و رقبای خود را تضعیف می‌کنند. این سند، طرفداران حزب‌الله در خاک ایالات‌متحده را از جمله‌ی مهمترین تهدیدات پیش روی ایالات‌متحده به شمار آورده است. همچنین بازوی منطقه‌ای ایران جهت تأمین، تجهیز و آموزش نیروهای حزب‌الله و دیگر گروه‌های مورد حمایت آن کشور در بحرین، عراق، سوریه و یمن، نیروی قدس سپاه پاسداران دانسته شده که می‌تواند با استفاده از عوامل خود در سراسر جهان، منافع و حتی خاک ایالات‌متحده را با تهدید مواجه نماید. در توضیح تاکتیک‌های مبازره با تروریسم، ذیل بخش «دور نگه‌داشتن تروریست‌ها از منابع مالی، مواد و تجهیزات مورداستفاده»، ایران به استفاده از تروریسم به‌عنوان یک ابزار سیاست خارجی متهم شده است که در این راستا، از شبکه‌های مشروع و قانونی مالی و تجاری، جهت حمایت مخفیانه از گروه‌های موردحمایت، استفاده می‌کند.
- تحلیل و ارزیابی
جهت ارزیابی راهبرد ایالات‌متحده در مبارزه با تروریسم، باید آن را در ادامه‌ی راهبردهای دو دولت پیشین مورد بررسی و کنکاش قرار داد. با توجه به اینکه پرداختن به دو راهبرد پیشین –که در سال‌های 2006 و 2011 منتشر شده‌اند- مجالی جدا می‌طلبد، اجمالاً می‌توان گفت این راهبرد نسبت به نسخه‌های پیشین خود، دارای عناصری ثابت و متغیر است که تا حد زیادی ریشه در توازن «ثبات ساختار» و «تغییر کارگزار» در نظام سیاسی ایالات‌متحده دارد. به‌عبارت‌دیگر، عناصر ثابت این سند ناشی از ثبات و تداوم دیدگاه در گروه‌هایی است که دست‌اندرکار طرح‌ریزی آن بوده‌اند و عناصر متغیر، عموماً ناشی از تغییر دو عامل ارزیابی می‌شود: تغییر کارگزار (رئیس‌جمهور و مقامات ارشد دولتی) و تغییر برخی شرایط؛ که به‌عنوان نمونه‌ای از شرایط جدید، می‌توان به شکل‌گیری فضای مجازی و امکاناتی که این فضا جهت اشاعه‌ی ایدئولوژی‌های افراط‌گرا و جذب نیرو در اختیار گروه‌های تروریستی قرار داده است اشاره کرد. (گرچه پرداخت راهبرد به این مسئله، نسبت به میزان اهمیت آن، کم است.)
بااین‌حال، به نظر می‌رسد در توازن میان ساختار و کارگزار در تدوین راهبرد جدید، غلبه با ساختار بوده است. به‌عنوان‌مثال، علی‌رغم ذکر شعار «اول آمریکا»ی رئیس‌جمهور کنونی آمریکا در چند جای سند، نویسندگان کوشیده‌اند دیدگاه‌های وی را تا حد امکان خنثی کرده و راهبرد را معقول‌تر نمایند. احتمالاً به همین خاطر است که در این راهبرد، اثری از مهمترین اقدامات دولت ترامپ در این حوزه (مانند منع ورود اتباع برخی کشورهای اسلامی و دستور ساخت دیوار مرزی در مرز آمریکا و مکزیک) دیده نمی‌شود. شاید بتوان اصلی‌ترین عامل غلبه‌ی ساختار بر کارگزار را تخصصی بودن حوزه‌ی امنیت ملی و مبارزه با تروریسم دانست. به نظر می‌رسد این حوزه بیش از آن تخصصی باشد که دونالد ترامپ (بدون دارا بودن علم و تجربه در حوزه‌های سیاسی و امنیتی) بتواند به آن‌ها ورود جدی کرده و تأثیری عمیق بر آن بگذارد.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr4', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr4", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
ازجمله مهمترین عناصر ثابت این راهبرد (نسبت به دو راهبرد پیشین)، تأکید بر همکاری با شرکا و گسترش دامنه‌ی شراکت در مبارزه با تروریسم است. در این سند تأکید شده است «اول آمریکا» به معنای «تنها آمریکا» نیست. تجربه‌ی ناموفق ایالات‌متحده در لشکرکشی به افغانستان و عراق، آن کشور را متوجه ناکارآمدی‌های حمله، حضور نظامی طولانی‌مدت و تلاش برای از بین بردن گروه‌های مسلح در سرزمین خودشان نمود. لذا، آن کشور پس از مدتی تصمیم گرفت همکاری کشورهای منطقه را نیز به‌عنوان فاکتوری مهم، در راهبردهای نظامی خود وارد نماید. درنتیجه، آمریکا می‌توانست در حین کاستن از فشار اقتصادی جنگ، تمرکز خود را بر گروه‌هایی قرار دهد که دارای خطری بزرگ‌تر و فوری‌تر برای امنیت ملی آن کشور بوده‌اند.
علی‌رغم استقبال از این راهبرد در میان بسیاری از صاحب‌نظران این حوزه، یکی از مهمترین چالش‌های پیش روی اجرایی شدن آن، خود رئیس‌جمهور آمریکاست. همان‌گونه که اشاره شد، دیدگاه‌های ترامپ تعیین‌کننده‌ی خط‌مشی‌های کلی راهبرد مبارزه با تروریسم نبوده است و اینکه این سند تا چه حدی اجرایی شود، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
پیوند متن اصلی:
https://www.whitehouse.gov/wp-content/uploads/2018/10/NSCT.pdf
