«جیمز جورج جترس» روز سه شنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا درباره تاثیر ترور وحشیانه «جمال خاشقچی» به دست ماموران سعودی بر وضعیت داخلی آل سعود و روابط ریاض و واشنگتن این مطلب را مطرح کرد.
«جمال خاشقچی» روزنامه‌نگار منتقد آل سعود، دوم اکتبر (10 مهر) برای مراحل ثبت ازدواج خود وارد ساختمان کنسولگری عربستان شد و دیگر بازنگشت.
حکومت آل سعود طی 18 روز بعد از این واقعه، منکر قتل خاشقچی شد، اما در نهایت ناچار به اعتراف شد و در بیانیه‌ای، ادعا کرد که وی در پی یک مشاجره کشته شده است.
مدارک و شواهد منتشر شده از سوی رسانه‌ها اما نشان‌ دهنده آن است که 15 نفر از عوامل اطلاعاتی سعودی که از طرف ولیعهد این کشور به استانبول اعزام‌ شده بودند، عامل قتل خاشقچی بوده‌اند.با این حال هنوز عاملان آن معرفی نشده و جسد این مقتول هم به دست نیامده است.
وی افزود: ما نمی دانیم تاثیر این موضوع بر آینده بن سلمان چه خواهد بود اما ترامپ به شکل فزاینده ای زیر فشار قرار دارد که دست به کاری بزند. سازمان های امنیتی و اطلاعاتی آمریکا از محمد بن سلمان ولیعهد عربستان ناراضی هستند و از جناح دیگری در خاندان حاکم پشتیبانی می کنند. آنها می خواهند که جریانی که از سوی بن سلمان حذف شده است، دوباره به قدرت بازگردد. 
این فعال سیاسی آمریکا ادامه داد: در این میان عامل اسرائیل نیز مهم است. باید دید که اسرائیلی ها تا چه اندازه بر روی بن سلمان شرط بسته اند. به یاد داشته باشید که نخستین سفر خارجی دونالد ترامپ پس از رسیدن به ریاست جمهوری، به عربستان و سپس اسرائیل و مقر ناتو در اروپا بود. 
جترس تاکید کرد: آینده ولیعهد عربستان و روابط با واشنگتن، به رویکرد اسرائیل بستگی دارد. عربستان و اسرائیل دو پایه سیاست خاورمیانه ای دولت ایالات متحده علیه ایران هستند. 
وی مجموعه فشارهای داخلی و بین المللی را برای تنبیه عربستان سنگین توصیف و تصریح کرد: صداهای زیادی از همه جا برای پایان دادن به پشتیبانی و همکاری با عربستان، به ویژه در یمن، برخاسته است. دولت اردوغان و قطری ها در این زمینه پیشتاز بوده اند. 
مشاور پیشین جمهوریخواهان در کنگره آمریکا اظهار کرد: آنها از نفوذ خود برای زیر فشار گذاشتن بن سلمان، استفاده کرده اند. در مجموع با وضعیت پیچیده ای روبرو هستیم که پیش بینی را دشوار می کند اما روشن است که ترامپ می خواهد از سعودی ها حمایت کند، اگرچه در موضع دفاعی قرار گرفته است. 

**ریشه بدبینی سازمان های امنیتی غرب به بن سلمان
ایرنا نظر جترس را درباره ریشه اختلاف نظر سازمان های امنیتی و اطلاعاتی آمریکا با ترامپ درباره ولیعهد عربستان، جویا شد که وی پاسخ داد: این مساله ای تازه نیست و اختلاف نظرهای دیگری هم وجود دارد.
وی یادآور شد: از همان ابتدا، جریان هایی در سازمان اطلاعات و امنیت آمریکا و همین طور بریتانیا به دنبال ‘زیر آب زنی’ از ترامپ بودند. آنها تلاش کرده اند که سیاست های وی را در افغانستان یا سوریه یا موضوع بهبود روابط با روسیه، ناکام بگذارند. مشاور سابق سنا خاطرنشان کرد: بنابراین، روابط رئیس جمهوری آمریکا با دستگاه های امنیتی و اطلاعاتی سوال برانگیز بوده است. آنها، طرح ها و سیاست های مستقلی از ترامپ دارند.
جترس با بیان اینکه ترامپ به واسطه دامادش «جرد کوشنر» و «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم صهیونیستی پیوندهای نزدیکی با بن سلمان برقرار کرده است، تصریح کرد: این سوال مطرح است که آیا نهادهای امنیتی و اطلاعاتی، نه تنها در ایالات متحده بلکه در سراسر کشورهای ناتو، به دنبال این هستند که با زدن بن سلمان، ترامپ را خراب کنند؟ 
وی افزود: کسانی که طرفدار ترامپ هستند، می گویند ما به همین دلیل باید از بن سلمان دفاع و حفاظت کنیم. برخی دیگر می گویند که ولیعهد عربستان بسیار بدنام شده و دشمنان بسیاری دارد. برای همین ما باید راهمان را از وی جدا کنیم. 
جترس همچنین به روابط نزدیک و ویژه ‘محمد بن نایف’ ولیعهد برکنار شده عربستان با نهادهای امنیتی غربی اشاره کرد و افزود: او آدم سازمان های اطلاعاتی آمریکا بود و برکناری وی یکی از دلایل ناراحتی این سازمان ها از بن سلمان است. اکنون پرسش پیش روی این نهادها این است که آیا می شود بن سلمان را طوری کنار گذاشت که اوضاع داخلی عربستان به هم نریزد؟ من فکر می کنم، این کار نشدنی نیست. در گذشته عربستان شاهد تغییرات در راس هرم قدرت بوده است و بن سلمان استثنا نیست.

** اقدام کنگره علیه سعودی ها
مشاور سابق حزب جمهوریخواه در سنای آمریکا، مرگ خاشقچی را زمینه ساز تغییرات در موضع کنگره علیه آل سعود دانست و پیش بینی کرد نمایندگان مجلس و سنا در کنگره دست به تصویب طرحی تنبیهی علیه ریاض بزنند.
وی دعوت «برنی سندرز» سناتور دمکرات برای تنبیه عربستان را عملی دانست و گفت: سناتور جمهوریخواه «رند پال» نیز خواستار فشار به عربستان شده است و به طور فزاینده ای نمایندگان از طرح او برای پایان دادن به حمایت نظامی از جنگ عربستان در یمن، پشتیبانی کرده اند. 
جترس افزود: رئیس جمهوری آمریکا روابط با عربستان را صرفا از منظر سود اقتصادی می بیند اما ما جدا از فروش جنگ افزار، کمک های مهمتری از جمله در زمینه همکاری اطلاعاتی به عربستان می کنیم. حتی واقعیت این است که خیلی از جنگ افزارهایی که عربستان از ما می خرد فقط انبار می شود. آنها را سعودی ها استفاده نمی کنند. اینها را می خرند که پول به ما داده باشند. 
وی ادامه داد: من فکر می کنم که در کنگره اراده جدی برای انجام اقدامی علیه عربستان شکل گرفته باشد. البته نمی دانم این کار به پایان جنگ یمن منجر شود یا نه. هر چند از شدت این جنگ تا حدودی کاسته خواهد شد.

** خیال پردازی برای ناتوی عربی
ایرنا در ادامه نظر این کارشناس آمریکایی را درباره فعالیت های تازه مقام های کاخ سفید برای زنده کردن ایده تشکیل ناتوی عربی علیه ایران جویا شد.
جترس پاسخ داد: همان ناتوی اصلی ایده بدی بود، چه برسد به نسخه عربی آن! اما من بر این باورم که بحران قتل خاشقچی، طرح ناتوی عربی را به دست انداز دیگری انداخته است. طرح ناتوی به اصطلاح سنی علیه ایران، نیاز به رهبری عربستان دارد و با توجه به مساله دار شدن روابط ما با آنها، اجرای این طرح به رهبری سعودی ها دشوارتر شده است. 
وی افزود: هدف از این طرح فشار و شاید اقدام نظامی علیه ایران است اما برای این کار اسرائیلی ها نیاز به همکاری عربستان دارند. اگر پوشش عربی برای این طرح از جانب سعودی ها فراهم نشود، این برنامه ها با مشکل روبرو می شود که شده است. اسرائیلی ها نیاز به این پوشش عربی برای فشار و حمله به ایران دارند. 
این کارشناس جمهوریخواه همچنین ریشه دعوای عربستان با اخوان المسلمین را عمیق دانست و گفت: این موضوع به آینده ژنرال سیسی در مصر هم مرتبط است. مساله روابط وی با قطر و اخوان هم مطرح است که وضعیت را برای بهبود روابط قطر و عربستان و شکل گیری ناتوی عربی، پیچیده می کند.

منبع: ایرنا

این مطلب، صرفاً جهت اطلاعِ مخاطبان، نخبگان، اساتید، دانشجویان، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران بازنشر یافته و الزاماً منعکس‌کننده‌ی مواضع و دیدگاه‌های اندیشکده راهبردی تبیین نیست.

گروه رصد