اندیشکده راهبردی تبیین- ایالات متحده برای مدت مدیدی از رویارویی با رژیم ایران خودداری کرده تا بتواند معتدلین مورد ادعا در تهران را قدرتمند کرده و یا بیشتر امید داشته باشد تا از خاورمیانه دست بردارد. این رویه باعث شده رفتارهای سوء رژیم شامل آزمودن گاه و بیگاه محدوده توافق هسته‌ای، توسعه مداوم سانتریفیوژهای پیشرفته و موشک‌های بالستیک، گسترش نفوذ منطقه‌ای، حمایت از تروریسم و نشر ایدئولوژی ضدآمریکایی کینه‌جویانه تشدید شود.
ایالات متحده نیازمند سیاستی قدرتمند و روشن است تا از گسترش تهدید ایرانی جلوگیری شود. برای این که تهران به خواسته دولت آمریکا مبنی بر دست کشیدن از تلاش برای رسیدن به سلاح‌های هسته‌ای و هژمونی منطقه‌ای و حمایت دائم خود از تروریسم تن در دهد، ایالات متحده باید راهبردی جامع برای به کارگیری از تمام عناصر قدرت آمریکایی و متحدینش –دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی- شامل هدف‌گیری آسیب‌پذیری‌های ذکر شده ایران، در پیش گیرد تا فشار حداکثری بر رژیم ایران وارد شود. تشکیل کارگروه ایران برای مدیریت سیاست دولتی و هماهنگی با متحدین، احتمالا اقدامی در مسیر درست است.
این رویکرد جدید، اقدامی فراتر از بازگشت به تمرکز بر تحریم‌های پیشا برجامی است؛ تظاهرات گسترده و مداوم در تهران نشان می‌دهد که تحریم‌ها بیش از دوره قبل از توافق، می‌تواند منابع حیاتی رژیم برای حفظ کنترل در داخل و صادر کردن انقلاب به خارج را بخشکاند. این اقدام می‌تواند مخالفت داخلی علیه رژیم را تقویت کرده و ترس دائمی آن از تلاش ایالات متحده برای سرنگونی را بیشتر کند.
هر چند اشتباه است انتظار داشته باشیم که حتی تحریم‌های اساسی به تنهایی بتوانند جلوی توسعه تسلیحات هسته‌ای ایران را گرفته، آرزوی تسلط بر خاورمیانه را به باد دهد و رژیم را متقاعد کند که در صورت ادامه تجاوز، موجودیت آن در خطر است. بلکه اقدامات اقتصادی باید با شکل‌های دیگری از فشار همراه شود که بتواند تاثیر سیاست قهرآمیز آمریکا علیه تهران را بیشینه کند، مانند استفاده مشروع از زور.
متحدین منطقه‌ای ایالات متحده در حال حاضر بهترین گزینه‌های مشروع و آماده برای متقاعد کردن ایران برای عقب راندن حضور منطقه‌ای هستند، زیرا روشن نیست رئیس جمهور ترامپ برای درگیر شدن در خاورمیانه بعد از شکست داعش رغبت داشته باشد. اسرائیل که همیشه در دفاع از خود فعال بوده، مسئولیت عقب راندن ایران از سوریه و قطع رساندن ادوات نظامی به حزب الله را به دوش می‌کشد. همچنین، عربستان سعودی و امارات وظیفه خود می‌دانند که با نفوذ ایران و کمک‌های نظامی در یمن مقابله کنند. همچنین ایالات متحده شرکایی در سوریه و عراق دارد –به ویژه کردها- که مانعی اصلی بلندپروازی‌های ایران برای تسلط بر این دو کشور هستند.
پشتیبانی از متحدین ایالات متحده مستقیما در راستای منافع این کشور است زیرا آن‌ها در خط نبرد مبارزه با ایران هستند. این حمایت‌ها می‌تواند شامل اعطای ادوات برای دفاع از خود و حمایت مستقیم آمریکا از اقدامات آنان برای کاهش ردپای بی‌ثبات‌کننده منطقه‌ای ایران باشد. سیاست‌گذاران آمریکایی با تقویت و حمایت از اسرائیل و دیگر متحدین در خاورمیانه می‌توانند احتمال تجاوز ایران را کاهش داده و از رویارویی عظیم منطقه‌ای جلوگیری کنند.
کارگروه امنیتی آمریکا-اسرائیل در مرکز جینسا، توصیه‌های زیر را پیشنهاد می‌دهد تا در رویارویی با ایران ، ایالات متحده و متحدین آن دست برتر داشته باشد.
در سطح منطقه، ایالات متحده باید فعالیت‌های خود و متحدین را افزایش داده که این امر جلوگیری از جابه‌جایی تسلیحات ایرانی را به همراه دارد. باید توانایی‌های نظامی ضروری را به اسرائیل داده و از خطوط قرمز اسرائیل در سوریه و لبنان حمایت کند. همچنین سیاست‌گذاران آمریکایی باید روی همکاری روزافزون بین متحدین خود در خلیج فارس علیه ایران از طریق ترویج سامانه‌های یکپارچه دفاع موشکی منطقه‌ای و حمایت صریح از عربستان و امارات علیه حمله مستقیم ایران و دیگر اقدامات، تمرکز کنند.
حمایت از متحدین علیه ایران ضروری است اما نباید در نظر سیاست‌گذاران آمریکایی به عنوان جایگزینی کافی برای تعهدات مشروع ایالات متحده برای رویارویی با ایران تلقی شود. ایالات متحده باید حضور خود و شرکای خود در عراق و سوریه را افزایش دهد؛ این دو کشور نقشی مرکزی در ثبات خاورمیانه دارند و تهران به حضور در این دو جا متعهد است. با توجه به حمایت ایران از تفرقه وحشیانه و موانعی که نیروهای ایالات متحده و شرکای خود در منطقه ایجاد کرده‌اند، این دو کشور بیش از هر جایی در برابر فشارها آسیب‌پذیر است.
برای مقابله با تهدیدهای ایران و داعش –که حضور آن تنها به نفع ایران و نفوذ آن در منطقه است- ایالات متحده باید به روشنی اعلام کند که حضور محدود نظامی (در درجه اول، نیروهای عملیاتی ویژه) در عراق و سوریه خواهد داشت. همچنین باید حمایت نظامی خود از شرکای سوری و عراقی را بیشتر کند، به ویژه نیروهای دموکراتیک سوری که چند قومیتی بوده و توسط کردها رهبری می‌شوند. همچنین باید قواعد درگیری را به روز رسانی کند تا از نیروهای خود، نیروهای دموکراتیک سوری و دیگر شرکا در منطقه دفاع کند. این سیاست به همراه سیاستی منسجم در جلوگیری از راه‌های زمینی از طریق سوریه و عراق می‌تواند از گسترش ایران در قلب منطقه جلوگیری کند.
کمپین منسجم سیاسی-جنگی ایالات متحده می‌تواند این اقدامات را با هدف قرار دادن شکاف‌های فزاینده در ستون‌های قدرت داخلی رژیم و القای ترس در رژیم که ایالات متحده در به مخاطره انداختن امنیت و طول عمر آن پیشرفت کرده، تشدید کند. با الهام گرفتن از سیاست‌های موفق زمان جنگ سرد و بر اساس سخنرانی وزیر امور خارجه، پامپئو در کتابخانه ریگان در ماه ژوئیه، این کمپین به دنبال مقابله با پروپاگاندای ضد آمریکایی رژیم بوده تا قدرت مخرب آن را محدود کرده و تقاضای مردم ایران برای تغییر را با نشان دادن فساد گسترده تئوکراسی و هزینه‌های ماجراجویی‌های امپرالیستی در خارج از کشور را تقویت کند.
دیپلماسی نیز در هر راهبردی نقشی حیاتی برای فشار به ایران دارد. ایالات متحده باید حوزه‌های همکاری با متحدین اروپایی، آسیایی و خاورمیانه‌ای خود را شناسایی کند تا تهران را منزوی کرده و تبعات ترک برجام از سوی آمریکا را کاهش دهد. همزمان، دیپلماسی عمومی فعالانه می‌تواند روابط راهبردی که دولت ترامپ در رویکرد جدید خود در قبال ایران معرفی می‌کند را تشریح کند و می‌تواند الزامات قانونی عدم اشاعه را بدون توجه به توافق هسته‌ای، پررنگ کند.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
در آخر، ایالات متحده باید اهرم حمله مستقیم نظامی علیه تهران را دوباره احیا کند. سیاست‌گذاران آمریکایی با به روز رسانی برنامه‌های احتمالی علیه برنامه هسته‌ای و نیروهای نظامی ایران –شامل برنامه موشک بالستیک آن- می‌توانند در پیگیری دیگر عناصر راهبرد جامع برای فشار، دست برتر را داشته باشند. با احتمال خروج ایران از برجام و ادامه فعالیت‌های غنی‌سازی هسته‌ای، این آمادگی‌های نظامی نیز برای منصرف کردن و یا در صورت لزوم، جلوگیری از دست‌یابی تهران به توانایی سلاح‌های هسته‌ای حیاتی هستند.
اعمال تحریم‌ها به عنوان گونه‌ای از فشار
دولت ترامپ، برای توقف پایبندی ایالات متحده به برجام تحریم‌هایی که توسط توافق، تعلیق شده بود را دوباره به کار گرفت تا تهران، برنامه دست‌یابی به سلاح‌های هسته‌ای، تروریسم و هژمونی منطقه‌ای خود را متوقف کند. این تحریم‌ها که منابع اصلی درآمدی رژیم را هدف گرفته برای هر گونه راهبرد برای فشار به ایران حیاتی است. تهران با تظاهرات گسترده مواجه است و به نظر می‌رسد حال زمان بهتری برای اعمال تحریم‌ها نسبت به قبل از اعمال در برجام است و می‌توان از این آسیب‌پذیری رژیم استفاده کرد.
تقویت توانایی نظامی متحدین علیه ایران
الف. تقویت منع اشاعه تسلیحات ایران
در مقابله با ایران هیچ اقدامی بهتر از رویارویی مستقیم ایالات متحده در خاورمیانه نیست. هر چند با مشخص نبودن نقش آمریکا در منطقه، در حال حاضر متحدین منطقه‌ای آماده‌ترین گزینه‌های نظامی علیه پیکان توسعه‌طلبی ایران هستند و باید در کنار تعهدات پایدار دیگر ایالات متحده برای ثبات منطقه، حمایت شوند.
ب. تقویت همکاری نظامی بین متحدین در خلیج فارس
عربستان سعودی و امارات در حال همکاری علیه ایران هستند که اولین تهدید برای امنیت خلیج فارس است. اقدامات ایران برای انتقال کلاهک‌های هسته‌ای نیز احتمال خطرناک اشاعه سلاح‌های هسته‌ای را بالا می‌برد که در این صورت، عربستان سعودی، امارات و احتمالا دیگر کشورها تلاش می‌کنند تا برنامه سلاح‌های هسته‌ای خود را داشته باشند تا بتوانند ایران هسته‌ای را متوقف کنند. بعد از پاسخ تهران به خروج آمریکا از برجام با توسعه توانایی سلاح‌های هسته‌ای این انگیزه بیشتر خواهد شد.
برای جلوگیری از اشاعه سلاح‌های هسته‌ای، تقویت همکاری دفاع از خود متحدین، و رساندن پیامی بازدارنده به تهران، ایالات متحده باید اقداماتی چون «ایجاد سیستم هشدار زودهنگام مشترک و سامانه دفاع موشکی یکپارچه منطقه‌ای، حمایت از شورای همکاری سعودی-اماراتی، برقراری برنامه‌های احتمالی برای مقابله با تجاوز احتمالی ایران در خلیج فارس و انجام مانورهای مشترک پر سر و صدا» انجام دهد.
جلوگیری از گسترش ایران در سوریه و عراق
ایالات متحده باید حضور محدود نظامی خود را حفظ کرده و از متحدین منطقه‌ای خود حمایت کند تا تجاوز ایران در سوریه و عراق را به چالش کشیده و محدود کنند. این کشورها مرکز ثقل و همزمان نقطه ضعف بلندپروازی‌های هژمونیک ایران برای کنترل قلب ژئوپولتیک منطقه از تهران تا دریای مدیترانه و حزب الله در لبنان هستند.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
تشکیل کمپین نظامی-سیاسی منسجم علیه ایران
کمپین نظامی-سیاسی جدی می‌تواند فشارهای دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی علیه رژیم را تقویت کند. این کمپین آسیب‌پذیری‌های روزافزون داخلی ایران را از طریق عملیات‌های اطلاعاتی، سایبری، تحریم‌ها و حمایت از مخالفین هدف گرفته و آشکار می‌کند. سخنرانی وزیر خارجه پوپمئو در کتابخانه ریگان در ۲۲ ژوئیه سال جاری در تشریح فساد و سوء رفتار رهبران ارشد ایرانی قدم اول بسیاری خوبی در این زمینه است.
برای تشدید گفتمان انتقادی دولت ترامپ از رژیم، کمپین نظامی-سیاسی باید شکاف‌های روزافزون در ارکان قدرت تهران را هدف گیرد. سیاست‌گذاران آمریکایی باید:
- برای پررنگ کردن سوءرفتارهای رژیم از طریق عملیات‌های اطلاعاتی شامل نشر عمومی در داخل ایران از قوانین فعلی برای مقابله با سانسور ایران استفاده کند تا موارد زیر به اطلاع همه برسد:
- گسترش فساد اقتصادی و سیاسی
- تبعات اجتماعی اقتصادی وخیم سیاست‌های رژیم شامل بیکاری، تورم، فرار مغزها و کمبود منابع برای عموم ایرانیان.
- هزینه‌های مالی و اعتباری پشتیبانی وحشیانه و غیرقانونی تهران از رژیم سوری، حزب الله و دیگر گروه‌های نیابتی و حمایت آن از تروریسم.
- سوءاستفاده‌های حقوق مدنی و بشری سیستماتیک رژیم و ناتوانی کامل منشور شهروندی ۲۰۱۶
- کارگروه ویژه اختصاصی در مرکز تعامل سراسری وزارت امور خارجه که ارتباطات ضد تروریسمی ایالات متحده را رهبری و نشر می‌دهد، تشکیل شود تا نهادهای ایرانی و گروه‌های نیابتی را پوشش دهد.
- توانایی‌های سایبری ایالات متحده و برنامه‌هایی که اقدامات سایبری ایران را هدف می‌دهد، توسعه داده شود تا تسلط این کشور بر اینترنت داخلی، جاسوسی سایبری و تلاش ایرانیان برای ارتباط با یکدیگر را کنترل کند.
- تحریم های آمریکا باید در حمایت از اقداماتی که در بالا اشاره شد اعمال شود. این تحریم ها شامل موارد زیر می شود: علیه نهادهای ایرانی و افرادی که در نقض حقوق بشر، سانسور و سرکوب مخالفان و همچنین هر نهاد خارجی که از این افراد و نهادها حمایت می‌کند، دست داشته باشد
- احتمال پشتیبانی مخفیانه از مخالفین و اقلیت‌ها داخل ایران و ایرانیان در تبعید که ارزش‌های آمریکا را قبول دارند را بررسی کند.
انجام دیپلماسی فعالانه
دیپلماسی نیز در هر راهبردی نقشی حیاتی برای فشار بر ایران دارد. خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها در بین متحدین آن در اروپا و آسیا تنش ایجاد کرده که اگر رفع شود می‌تواند به منزوی کردن تهران کمک کند. بسیاری از شرکای ایالات متحده در خاورمیانه با تصمیم خروج از برجام همراه هستند و باید در پشتیبانی و اعمال مجدد این اقدامات فعال شوند. همزمان، دیپلماسی عمومی منسجم می‌تواند از مشکلات دیپلماتیک احتمالی خروج توافق هسته‌ای و اقدام تهران برای نشان دادن طرف آسیب‌دیده در این ماجرا جلوگیری شود.
منبع:
Edelman, Eric and Wald, Charles (September 16, 2018). “Comprehensive U.S. Strategy Toward Iran After the JCPOA”, Jewish Institute for National Security of America.
لازم به ذکر است که این مقاله صرفا جهت اطلاع کارشناسان و پژوهشگران حوزه روابط بین الملل ترجمه شده و الزاماً منعکس کننده‌ی مواضع و دیدگاه‌های اندیشکده راهبردی تبیین نیست.
