اندیشکده راهبردی تبیین – در روزهای اخیر، علنی شدن تنشها و اختلافات میان جریانهای شیعی عراق و سرایت آن به بدنه و سلسله مراتب میانی این جریانات، نگرانیها را نسبت به عواقب این اختلافات افزایش داده است. تهاجمات دو سویه در شبکههای مجازی و به دنبال آن تلاش برای محکوم کردن یکدیگر از طریق فراخوان عمومی برای تظاهرات و تجمع، نمایانگر اختلافات دامنهدار درونی و آتش زیرخاکستری است که به تدریج خود را به عنوان معضلی مهم در برابر دلسوزان عرصه سیاسی، امنیتی و اجتماعی عراق نمایان خواهد ساخت. اختلافات دولت قانون و النصر و به طور مشخص حیدر العبادی و نوری مالکی که همدیگر را متهم اصلی ورود آمریکاییها به عراق و تداوم حضور آنها قلمداد میکنند، اختلافات مقتدا صدر با دیگر گروههای شیعی و کنش و واکنشهای غیرمنتظره و گاه و بیگاه او در ارتباط با انتخاب وزرا و تکمیل کابینه عادل عبدالمهدی، آینده نیروهای حشد الشعبی و اخیرا تنشهای میان جریان حکمت ملی عراق به رهبری عمار حکیم با جنبش عصائب اهل الحق و قیس خزعلی به عنوان دبیر کل آن، گزیدهای از اختلافات گروهها و جریانات شیعی عراق در دوره پساداعش است.
برخی از رهبران و مسئولان جریان حکمت ملی، جنبش عصائب را به اقدامات تروریستی، سرقت از پالایشگاه بیجی، عدم برخورداری از درایت و کفایت سیاسی لازم و همچنین سوء استفاده از سلاح خود برای ورود به حشدالشعبی و پیگیری اهداف خاص متهم کردهاند. قیس خزعلی دبیرکل جنبش عصائب اهل الحق نیز در پیامی توئیتری اعلام کرده است که تهمت و بهتان زدن به مخالفین، نهایت پستی و دنائتی است که یک انسان میتواند به آن برسد، مگر اینکه تهمت زننده در قبال اینکار خود پاداشی دریافت دارد که در این صورت به دلیل وابستگی و اجبار معذور است. مسئولان عصائب، حمله همزمان به حشدالشعبی و عصائب را حساب شده و برنامهریزی شده دانسته و در ارتباط با اتهام سرقت از پالایشگاه بیجی اعلام کردند که با تلاش نیروهای عصائب و نظارت وزارت کشور، تمامی مواد مسروقه بیجی تحویل وزارت نفت عراق شد که وزیر آن تابع جریان حکمت بود و باید دلیل سرقت مجدد آن را از جریان حکمت پرسید زیرا جنبش عصائب در بیجی 322 شهید تقدیم کرده و خون پاک این شهدا بسیار گرانبها تر از پالایشگاه بیجی و تمامی گنجهای دنیوی است.
این نحوه بیانات و عتابها و خطابها از اختلافاتی در خط مشی، کنشها و نوع نگاه برخی جریانات شیعی عراق در قبال موضوعات مختلف سیاسی، اجتماعی، امنیتی و اقتصادی این کشور حکایت دارد که در دوره حضور داعش و همچنین تا حدودی در زمان انتخابات و تقسیم قدرت و البته در پرتو مرجعیت شیعی، خود را در پرده خویشتنداری و مصلحت مخفی داشته و حال با گذار به دوران پسا داعش به تدریج ظهور و بروزعینی پیدا کرده و خود را در نحوه تعاملات منطقهای، تقسیم قدرت در داخل، ائتلافسازی های درونی، انتخاب وزرا و تکمیل کابینه و همچنین آینده حضور نیروهای آمریکایی در عراق نشان داده است.
به نظر میرسد که گرایش عمار حکیم به اِعمال سیاست درهای باز عراق در قبال کشورهای عربی و همسایگان منطقهای در کنار جوانگرایی در بدنه جریان نوپای حکمت، در تشدید اختلافات اخیر میان این جریان و جنبش «عصائب اهل الحق» بی تأثیر نبوده است. زیرا از یکسو میتوان پیامها و بیانیههای کنایهآمیز و تنشزای نیروهای جوان وابسته به جریان حکمت در فضای مجازی و متهم کردن طیف مقابل به ترور، سرقت و جنایت و فراخوان عمومی برای تظاهرات و محکومیت دیگر جریان شیعی را ناشی از جوانگرایی احساسی و غیر تدریجی توسط عمار حکیم دانست. و از سوی دیگر، سیاست درهای باز و تلاش برای نزدیک کردن دیدگاهها را نیز زمینهساز نفوذ جریان غربگرای عراقی و منطقهای دانست که در قالب ائتلاف سعودی و با حمایت آمریکا و رژیم صهیونیستی به دنبال رخنه در میان جریانات و سیاستمداران عراقی و از همه مهمتر یارگیری از میان رهبران شیعه بوده و بر تقویت نفوذ و حضور خود در عراق مصمم هستند.
این امر چشم انداز نگران کنندهای را در قبال این تنشها، پیشروی شیعیان عراق و حامیان منطقهای آنها ترسیم کرده است. نباید از نظر دور داشت که به دنبال ناکامی و شکست برنامههای آمریکا و عربستان سعودی در عرصه سیاسی و انتخابات اخیرعراق، تلاشهای منطقهای و فرامنطقهای زیادی در راستای تخریب انسجام داخلی شیعیان عراق، ممانعت از شکلگیری دولت مقتدر در این کشور و ناکام گذاشتن تلاشها برای تحقق استقلال واقعی، حاکمیت دموکراتیک و پایان بخشیدن به حضور نیروهای بیگانه در عراق شروع شده است. عدم هوشیاری و تعلل رهبران دلسوز، میداندیده و کارکشته عراقی برای فیصله دادن به اختلافات روز افزون کنونی، میتواند به یک معضل فراگیر و غیرقابل کنترل تبدیل شده و تبعات سیاسی، اجتماعی و امنیتی مخربی را در پی داشته باشد. خوشبختانه رهبران حشدالشعبی با احاطه درست به فضای موجود، در روز جمعه نشستی را با حضور هادی العامری، شیخ همام حمودی، أبومهدی مهندس، شیخ سامی المسعودی، أحمد الأسدی و أبوجهاد الهاشمی در دفتر قیس خزعلی ترتیب داده و به بررسی حملات اخیر به حشدالشعبی در برخی شبکههای اجتماعی وماهوارهای پرداختند که مقرر شد:
- طرفهای درگیر باید سریعا ازهرگونه تقابل، فتنه انگیزی، اهانت به یکدیگر و تشدید اختلافات که ممکن است کشور را در وضعیت ناگوار امنیتی و اجتماعی قرار دهد اجتناب ورزند.
- به رئیس جمهور فرصت داده شود تا در رابطه با اتهامات و ابهامات موجود با طرحی منسجم تحقیقات و اقدامات لازم را به عمل آورد.
- ضمن تشکر از حامیان و دوستداران حشدالشعبی بخاطر احساسات پاک و صادقانه آنها و عدم اجازه به تخریب حشدالشعبی، از آنها درخواست داریم که تظاهرات خود را فعلا به تأخیر اندازند.
- حشدالشعبی همچنان به عنوان نیروی مدافع امنیت وطن و مردم و مقدسات باقی خواهد ماند و تلاشها برای تخریب این هویت مقدس ناکام خواهد ماند.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
آثار و نتایج این نشست، خیلی زود خود را نمایان ساخت و طرفین نسبت به حذف پیامهای تند و تنشزای خود در شبکههای اجتماعی اقدام کرده و بر لزوم واگذاری کار به بزرگان تأکید نمودند. اختلاف نظرهای متعددی از این سنخ میان گروهها و احزاب سیاسی شیعه وجود دارد که هر لحظه ممکن است بحران جدیدی را رقم بزند، بنابراین به مصلحت است که بزرگان و دلسوزان داخلی عراق و همچنین مقامات جمهوری اسلامی ایران از نفوذ و مقبولیت خود میان طیفهای مختلف بهره برده و راهحلی اساسی را برای کانونهای احتمالی تنش و بحران در جامعه شیعی عراق رقم بزنند.