اندیشکده راهبردی تبیین– در روز 3 دی  97 (24 دسامبر 2018) اعضای اصلی ائتلاف کابینه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی که محوریت آن‌ها با حزب لیکود است، پیش از آن‌که حزبی با خروجش از این ائتلاف، زمینه‌ساز فروپاشی آن را فراهم سازد، موافقت کردند انتخابات زودهنگام در 20 فروردین 98 ( 9 آوریل ۲۰۱۹) برگزار شود.

این تصمیم در حالی گرفته شد که انتخابات پارلمانی در روال عادی خود باید در آذر 98 (نوامبر ۲۰۱۹) برگزار می‌شد. به باور تحلیل گران، اصلی ترین دلیل نتانیاهو از پذیرش برگزاری انتخابات زود هنگام و انحلال دولت، رهایی از فشار حامیان جنگ و فشار بر نوار غزه و حزب الله در درون کابینه و کنست بود. یکی دیگر از دلایل در تصمیم غیر منتظره ائتلاف نتانیاهو را می توان در توان عملیات روانی نتانیاهو جست و جو کرد. نتانیاهو فروپاشی ائتلاف به دست خود و پیروزی مجدد را پیش از این در انتخابات  کنست در ۲۶ اسفند ۹۴ (۱۷ مارس ۲۰۱۵)  تجربه کرده است؛ وی پس از شکست در جنگ 51 روزه و تشدید فشارهای داخلی کابینه را منحل کرد اما در انتخابات زودهنگام ضمن حذف مخالفانش و راست‌گراتر شدن کابینه، در ائتلاف جدید کرسی های لیکود را هم افزایش داد.

در خصوص رقبای نتانیاهو، شخصیت های مختلفی در رسانه ها  مطرح شده که برخی از آنان پیش از این در نوشتاری مورد بررسی قرار گرفته است[1]. اگرچه آرایش پارلمانی و احزاب شکل گرفته در رقابت های انتخاباتی با توجه به ساختار لیست محوری انتخابات کنست[2] نخست وزیر آتی آن را معرفی می‌‌کند اما از هم‌اکنون، برخی چهره‌ها خود را در مقابل نتانیاهو قرار داده‌اند تا مانع از ادامه نخست‌وزیری او در دور جدید باشند. لذا بررسی رویکردهای رقبای نتانیاهو از آن‌جا که امکان تغییراتی جدی در آرایش پارلمان وجود دارد، ضروی می‌نمایاند. در ادامه دو حزب یا لیست انتخاباتی که جدی ترین رقبای بالقوه نتانیاهو برای انتخابات پیش رو هستند مورد بررسی قرار می گیرند:

 

 

1-جدی ترین رقیبای انتخاباتی نتانیاهو: بنی گانتس و لاپید

پس از اعلام برگزاری انتخابات زودهنگام کنست، نظرسنجی‌های رسانه‌های صهیونیستی به شدت فعال شده‌اند و سعی دارند وضعیت جبهه بندی های انتخاباتی را پیش بینی نمایند. شاید بتوان نقطه اشتراک تمامی آنان را کاهش صندلی های لیکود و تعقیب این حزب توسط دو لیست به رهبری بنی گانتس و لاپید دانست. بنی‌گانتس چهره‌ای است که در برهه کوتاه توانسته توجه ها را جلب نماید و با شعار «امنیت» به رقیبی جدی برای نتانیاهو و لاپید تبدیل شود و شخصیت هایی چون یعلون، لیبرمن، زیپی لیونی و… را پشت سر بگذارد.

براساس نظر سنجی انجام شده در پایان آبان ماه از سوی رادیو ارتش رژیم صهیونیستی، نتانیاهو با «لیکود» به 29 کرسی،  لاپید با یش عتید به 13 کرسی، گانتس با حزب امنیت برای اسرائیل به 13 کرسی، آوی گبای با حزب کار به 9 کرسی و هر کدام از حزب راست جدید و یهدوت هتوراه به 7 کرسی دست خواهند یافت.

اما نکته جالب این نظرسنجی آن است که از مخاطبین خواسته است در صورتی که کیفرخواست فساد علیه نتانیاهو صادر شود آرای خود به احزاب را هم انتخاب نمایند. بر اساس این فرض، کرسی های لیکود به 25 کاهش خواهد یافت و حزب «یش عتید» و «امنیت برای اسرائیل» هر کدام به 14 کرسی و حزب «کار» به 9 کرسی  دست خواهند یافت. مسئله ای که نشان می دهد عاقبت داستان فسادهای نتانیاهو و عملکرد دستگاه پلیس رژیم صهیونیستی بر آینده انتخابات تا چه میزان تاثیرگذار خواهد بود.[3]

اما برخی نظرسنجی‌ها حزب لاپید را پیروز انتخابات می دانند. به طور نمونه روزنامه معاریو در نظرسنجی ای در 23 دی ماه مدعی شد حزب یش آتید با احتمال کسب ۲۷ کرسی شانس اول پیروزی در انتخابات کنست خواهد بود. در مقابل حزب حاکم یعنی لیکود ۲۲ کرسی را کسب خواهد کرد. هم چنین پایگاه خبری “ماکور ریشون” با انتشار نتایج یک نظرسنجی از پیروزی حزب یش آتید به رهبری یائیر لاپید با کسب ۲۵ کرسی در مقابل ۲۴ کرسی لیکود خبر داده بود.[4]

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

برخی نظرسنجی‌های دیگر بنی‌گانتس را اصلی ترین رقیب برای نتانیاهو می‌دانند. به طور نمونه یک نظر سنجی در سرزمین‌های اشغالی نشان می‌دهد که افراد شرکت کننده در خصوص بهترین فرد برای تصدی جایگاه نخست وزیری نیز مورد سوال واقع شده اند و در صورت انتخاب میان نتانیاهو و بنی گانتس 36 درصد نخست وزیر کنونی و 28 درصد بنی گانتس را ترجیح داده اند و 22 درصد هیچکدام را لایق این جایگاه ندانسته و 14 درصد دیگر هم در این خصوص اظهار نظری نکرده اند. اما در انتخاب میان لاپید و نتانیاهو 38 درصد از شرکت کنندگان در نظر‌سنجی با نتانیاهو موافق بوده و 21 درصد لاپید را ترجیح داده‌اند در حالی که 30 درصد هیچکدام را برای این جایگاه مناسب ندانسته و 11 درصد نیز در این خصوص اظهار بی‌اطلاعی کرده‌اند.[5] یا در نظر سنجی شبکه ده رژیم صهیوینستی آمده است 41 درصد  ترجیح می‌دهند نتانیاهو همچنان نخست وزیر بماند در حالی که 38 درصد نیز از نخست وزیری بنی‌گانتس استقبال کرده و 21 درصد از شرکت کنندگان تمایلی به پاسخ دادن به سوال نداشتند.[6]

 

2-معرفی مهم ترین رقبای نتانیاهو و خاستگاه حزبی آن‌ها

1-2-بنی‌گانتس و موشه یعلون؛ ائتلاف نظامیان

بنی گانتس که طی سال های 2011 تا فوریه 2015 رئیس ستاد مشترک ارتش رژیم صهیونیستی بوده است، در ماه های اخیر به عنوان یکی از جدی ترین رقبای نتانیاهو در رسانه ها از وی نام برده می شود. وی که یک مرد امنیتی اما با گرایش های حزبی چپ گرایانه است، با تاسیس حزبی جدید با عنوان «امنیت برای اسرائیل» با شعاری که ناشی از سابقه عملکردی اش می باشد عملا وارد رقابت های انتخاباتی شده است و با عدم ائتلاف با جریان چپ و لاپید سعی کرده خود را یک چپ میانه نشان دهد که به راست هم تمایل دارد. انتشار کلیپی تبلیغاتی و افتخار به کشتار فلسطینیان در جنگ های پیشین غزه[7] تایید کننده این مسئله است که وی سعی دارد خود را شخصیتی میانه و نه چپ‌گرا معرفی کند.

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

اما آنچه بنی گانتس را برای نتانیاهو خطرناک تر می‌کند، احتمال ائتلاف او با موشه یعلون وزیر جنگ سابق رژیم صهیونیستی است. شبکه صهیونیستی«I24news» در گزارشی مدعی شد هرچند بنی‌گانتس حزب جدیدش را تحت عنوان «امنیت برای اسرائیل» تشکیل داد، اما موشه یعلون که سابقه سکان داری وزارت جنگ و ریاست ستاد مشترک ارتش را در کارنامه دارد، در آینده از حزب جدید خود رونمایی خواهد کرد و ائتلافی را با حزب بنی‌گانتس برای شرکت در انتخابات آینده به منظور رقابت با بنیامین نتانیاهو تشکیل خواهد داد.

ژنرال بنی‌گانتس در جریان جنگ 51 روزه در غزه که موشه یعلون وزیر جنگ بود، ریاست ستاد مشترک ارتش رژیم صهیونیستی را بر عهده داشت، به همین خاطر، رسانه های عبری زبان ائتلاف آنان را «ائتلاف روسای ستاد مشترک ارتش» نام نهاده اند.[8]

 

2-2-لائیر لاپید، نماینده سکولارها

لاپید رهبر حزب یش عتید و وزیر دارائی کابینه پیشین نتانیاهو در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ بوده است. این حزب اکنون در کنست 11 کرسی در اختیار دارد و از رقبای مهم نتانیاهو محسوب می‌شود. حزب یش عتید و شخص لائر لاپید بیشتر بر مسائل اقتصادی و اجتماعی تمرکز دارد و هواداران وی از طبقه سکولار جامعه صهیونیستی  محسوب می‌شوند. به طور نمونه می توان به پوشیدن جلیقه زرد توسط لاپید و سازماندهی تظاهرات هایی مانند پاریس در تل آویو از سوی این حزب اشاره کرد که نشان دهنده ماهیت و نگرش‌های اقتصادی این حزب سکولار است.[9] لاپید هم مانند برخی از رقبای انتخاباتی، یکی از وزرای برکنار شده از سوی نتانیاهو در سال ۲۰۱۴ بود. اختلاف وی با نتانیاهو بر سر بودجه نظامی سال ۲۰۱۵ و افزایش مالیات را برخی از اصلی‌ترین دلایل فروپاشی دولت نتانیاهو دو سال زودتر از موعد می‌دانند.

 

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr4', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr4", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

3-بررسی مواضع نتانیاهو و رقبایش در خصوص مسائل داخلی

1-3-نتانیاهو

 قانون دولت-ملت یهود در تیر ماه امسال از سوی کنست تصویب شد. قانون دولت-ملت یهود به دلیل مفاد جنجالی نژاد پرستی و رد دو دولت بسیار حاشیه ساز شد. بررسی متن قانون تصویب شده نشان می‌دهد این قانون در حقیقت علنی و رسمی شدن آرزوهای نژادپرستی رژیم صهیونیستی است.[10] نتانیاهو طی سال های اخیر تلاش های زیادی برای به ثمر رسیدن این قانون داشته و تصویب آن را میراثی گران‌بها از سوی خودش برای رژیم صهیونیستی می‌داند. نادیده گرفتن اقلیت‌های عرب اسرائیلی و دروزی و تاکید بر قوم یهود، از اصلی ترین مولفه های مهم این قانون است که نتانیاهو به دفاع از آن می پرداخت. تداوم سیطره حزب لیکود و راست گرایان بر کنست و دولت، مسیر عملیاتی شدن نژادپرستی سیستماتیک رژیم صهیونیستی با تمرکز بر قوم یهود را هموارتر و اجرایی‌تر خواهد کرد. ضمن آنکه با تداوم قدرت نتانیاهو شهرک سازی ها و پایان عمر دو دولت با شتاب بیشتری دنبال خواهد شد.

 

2-3-بنی‌گانتس

همانگونه که در ابتدا گفته شد بنی‌گانتس در میانه طیف چپ گرای سیاسیون رژیم صهیونیستی قرار دارد و تفکرات وی مانند نتانیاهو افراطی نیست و به نظر می رسد اختلاف اصلی وی با نتانیاهو در سیاست داخلی باشد. بنی‌گانتس در سخنانی پس از اعلام تشکیل حزب جدید در جمع یهودیان مقیم مکزیک در آوریل 2018  اصلی ترین موضوع را تحقق دو دولت عنوان و تاکید کرده است: «بزرگترین چالشی که اسرائیل با آن مواجه است در حکومت خودگردان متبلور شده است و مصلحت اسرائیل در ایجاد راه حلی برای آن از طریق حمایت از طرح دو دولتی است…اسرائیلی ها بدون تنازل از نیازهای امنیتی کرانه باختری و دره اردن باید به سمت یک راه حل حرکت کنند.[11]» این سخنان می تواند نشان دهد که نگاه امنیتی بنی گانتس با نتانیاهو و راست گرایانی که به دنبال تداوم شهرک سازی‌ها و گسترش اشغال‌گری در کرانه باختری اند متفاوت است. هرچند از بنی‌گانتس در خصوص معامله قرن و قانون دولت- ملت موضعی در رسانه ها یافت نمی شود، اما به نظر می‌رسد در این مسائل رویکردی متفاوت از نتانیاهو دنبال نماید.

 

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr5', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr5", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

3-3-لاپید

یئیر لاپید همانگونه که گفته شد رویکردی سکولارمحور اما راست‌گرایانه با تمرکز بر مسائل اجتماعی و اقتصادی دارد. لاپید با توجه به ماهیت نژاد پرستانه قانون دولت-ملت یهود، بارها مخالفت خود را با آن اعلام کرده است. زمانی که وی در سال 2014 وزیر دارایی کابینه نتانیاهو بود، تهدید کرد‌ که در صورت اجرایی شدن این قانون، از ائتلاف دولتی خارج می‌شوند.[12]

همچنین حزب لاپید مانند بسیاری از جریان های سکولار دیگر از دو دولت حمایت می کند اما خواستار حفظ شهرک‌های صهیونیستی است. لاپید معتقد است تنها با اعطای کشور فلسطین به آنها می‌توان به این درگیری‌ها خاتمه داد و یهودی‌ها و اعراب باید در قالب دو کشور جداگانه زندگی کنند.[13]

 

4-بررسی مواضع نتانیاهو و رقبایش در خصوص مسائل خارجی

1-4-نتانیاهو

مواضع نتانیاهو در خصوص ایران و پرونده هسته ای کاملا عیان است و از تکرار گویی پرهیز خواهیم کرد. اما در خصوص سیاست وی در قبال حماس و حزب الله و به تعبیری دو جهه شمالی و جنوبی اینگونه به نظر می رسد که وی به دنبال تحقق یک ثبات نسبی در این دو جبهه حداقل تا زمان انتخابات و القای توانایی ایجاد امنیت برای ساکنان سرزمین‌های اشغالی و شهرک‌های نزدیک نوار غزه است. پذیرش آتش بس با حماس در ماه های گذشته و جدا شدن لیبرمن از دولت در مخالفت با این آتش بس، نمونه واضحی از این سیاست است.  نتانیاهو سعی دارد با سرعت دادن به پرونده عادی سازی روابطش با کشورهای عربی، این مسئله را به عنوان یک برگ برنده انتخاباتی با خود همراه کند.

 

2-4-بنی گانتس

بنی گانتس که در کارنامه خود مدیریت جنگ 51 روزه را در کارنامه دارد، بارها نوار غزه را به جنگ تهدید کرده است. وی در خصوص نوار غزه، با رویکرد جنگ و فشار علیه این منطقه موافق است. اما در اتفاق اخیری که منجر به آتش بس شد تا حدودی در کنار نتانیاهو ایستاد. وی در سخنانی با پذیرش آتش بس گفت: مقامات سیاسی رژیم صهیونیستی نباید برای کسب دستاوردهای سیاسی و داخلی، حمله ای را علیه غزه آغاز کنند.[14]

در خصوص ایران، بنی‌گانتس رویکرد متعادلتری نسبت به نتانیاهو دارد. براساس گزارش روزنامه یدیعوت آحارونوت در سال 2011، ژنرال بنی گانتس و تامیر پاردو، رییس موساد، از جمله مقامات ارشدی بودند که با حمله احتمالی به تاسیسات هسته‌ای ایران مخالفت کرده بودند در حالی که نتانیاهو دستور این حمله را صادر کرده بود. ژنرال بنی گانتس اعلام کرده بود که از نظر او ایران در پی ساخت سلاح هسته‌ای نیست.[15]

اظهار نظری از بنی‌گانتس در خصوص پرونده عادی سازی روابط با اعراب در رسانه ها بازتاب نیافته است. تمرکز بر امنیت داخلی پس از اعلام رقابت برای کنست موجب شده از وی در خصوص موضوعات خارجی رژیم صهیونیستی، سخنان زیادی در رسانه ها موجود نباشد.

 

3-4-لاپید

لاپید هر چند در مسائل داخلی رژیم مانند دو دولت، قانون دولت-ملت و … با نتانیاهو مخالف است اما در مسائل خارجی و تقابل در دو جبهه شمال و جنوب بسیار راست گرا و تندور عمل می‌کند. انتقادات وی به نتانیاهو در این خصوص نه در رویکرد بلکه در عدم موفقیت و جدیت در کار است.

لاپید از منتقدان توافق هسته ای با ایران بود. وی با انتقاد از توافق هسته‌ای هشدار داده بود که پول‌های بلوکه شده ایران پس از اجرای توافق برای تامین هزینه‌‌های جنگ گروه‌های مورد حمایت تهران علیه تل‌آویو مورد استفاده قرار خواهد گرفت. وی این توافق را نتیجه سیاست های اشتباه نتانیاهو می دانست و از نتانیاهو  نخست وزیر این رژیم خواسته بود به علت شکست سیاست‌هایش در قبال ایران از قدرت کناره‌گیری کند. وی کمپین دیپلماتیک نتانیاهو علیه ایران را به عنوان یک «شکست عظیم» تقبیح کرد و گفته بود: «او (نتانیاهو) باید استعفا کند چرا که اگر شما سال‌ها وعده بدهید که تنها کسی که می‌تواند از حصول این توافق جلوگیری کند شما هستید و بعد این توافق امضا شود، مسئول هستید.»[16]

لاپید در خصوص جبهه شمالی و جنوبی معتقد است نتانیاهو برای بهره برداری انتخاباتی با جدیت برخورد نکرده و آتش بس با حماس تصمیمی غلط بوده است. رهبر یش عاتید، در سخنانی در واکنش به عملیات سپر شمالی ارتش برای کشف و خنثی‌سازی تونل‌های حزب‌الله، دولت نتانیاهو را به رها کردن جنوب متهم کرد. لاپید به روزنامه یدیعوت آحرونوت گفت: «عملیات در شمال، رها کردن جنوب را توجیه نمی‌کند. اسرائیل می‌داند چگونه مراقب کودکان شهر سدروت [در جنوب] باشد همان‌طور که می‌داند چگونه مراقب کودکان شهر متولا [در شمال] باشد؛ اجباری برای قربانی کردن یکی برای دیگری وجود ندارد.» لاپید یکی از منتقدان پذیرش توافق آتش‌بس با حماس پس از تبادل آتش سنگین ماه گذشته بود.[17]

در پرونده عادی سازی روابط با اعراب، لاپید از حامیان اصلی این فرآیند است. لاپید سابقه دیدار با انورعشقی و برخی هیات های عربی را هم در پرونده دارد.[18] وی نتانیاهو را به عدم هماهنگی با اعراب و در نظر گرفتن نظر آنان در پرونده هایی چون هسته ای ایران متهم می کند و می گوید: « اسرائیل باید با جهان عرب تعامل بیشتری داشته باشد. ما باید هرچه سریعتر به ماجرای تشکیل دو کشور یهودی و فلسطینی سر و سامان دهیم. استقلال اسرائیل از فلسطین به ما اعتبار بین المللی می‌بخشد.[19]»

 

جمع بندی

روند آرایش احزاب سیاسی برای انتخابات 20 فروردین 98 (9 آوریل 2019) نشان می دهد که نتانیاهو هرچند هنوز بخت نخست تشکیل دولت آتی است، اما روند رو به رشد بنی گانتس و لاپید در میان افکار عمومی در کنار جدی شدن پرونده فسادهای نتانیاهو و امکان صدور کیفرخواست علیه وی، موجب می‌شود کار برای لیکود و تشکیل ائتلاف برای دولت با چالش هایی روبرو و سخت شود. بررسی مواضع و دیدگاه های دو رقیب نتانیاهو نشان می دهد در حوزه سیاست خارجی تفاوت‌ها چندان فاحش نخواهد بود اما در سیاست داخلی هر دو رقیب گرایش‌های چپ و سکولار دارند. مسئله‌ای که موجب می‌شود پرونده هایی چون معامله قرن، شهرک سازی‌ها، قانون دولت-ملت دچار تحولاتی شود.

منابع

 

[1] برای مطالعه بیشتر رک: محمد محسن فایضی، «9 رقیب احتمالی نتانیاهو»، اندیشکده راهبردی تبیین، منتشر شده در تاریخ 28 شهریور 1395، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://tabyincenter.ir/12829

[2] برای مطالعه بیشتر ر.ک: محمد محسن فایضی، «کنست و نظام انتخاباتی، دو مانع اصلی دموکراسی در رژیم صهیونیستی»، اندیشکده راهبردی تبیین، منتشر شده در تاریخ 11 بهمن 1394، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://tabyincenter.ir/11312

[3] « کاهش 4 کرسی لیکود در کنست آینده در صورت ارائه دادخواست علیه نتانیاهو»، خبرگزاری قدسنا، منتشر شده در تاریخ 2 بهمن 1397، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://qodsna.com/fa/323769

[4] « شکست احتمالی حزب لیکود اسرائیل در انتخابات پارلمانی آینده »، خبرگزاری ایسنا، منتشر شده در تاریخ 23 دی 1397، قابل بازیابی در پیوند زیر:

https://www.isna.ir/news/96102311956

[5] « تقویت جایگاه لیکود در آستانه انتخابات کنست»، خبرگزاری قدسنا، منتشر شده در تاریخ 27 دی 1397، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://qodsna.com/fa/323576

[6] « بنی گانتس رقیب جدی نتانیاهو برای نخست وزیری»، خبرگزاری قدسنا، منتشر شده در تاریخ 19 دی 1397، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://qodsna.com/fa/323175/

[7] «فیلم تبلیغاتی «بنی گانتس» برای پیروزی در انتخابات کنست/ افتخار به قتل فلسطینی‌ها!»، خبرگزاری قدسنا، منتشر شده در تاریخ 2 بهمن 1397، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://qodsna.com/fa/323781

[8] « گانتس و یعلون به دنبال اتحاد در انتخابات آتی برای رقابت با نتانیاهو»، مرکز اطلاع رسانی فلسطین، منتشر شده در تاریخ 29 دسامبر 2018، قابل بازیابی در پیوند زیر:

https://farsi.palinfo.com/17321

[9] « جلیقه زرد فرانسوی بر تن رهبر حزب اپوزیسیون اسرائیل»، هاکریا 2040، منتشر شده در تاریخ 25 آذر 1397، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://hakirya2040.com/fa/news/3978/

[10] برای مطالعه بیشتر رک: محمد محسن فایضی، « قانون دولت-ملت یهود؛ ماهیت، چالش‌ها و پیامدها»، اندیشکده راهبردی تبیین، منتشر شده در تاریخ 6 مرداد 1397، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://tabyincenter.ir/27195

[11] « افشای برنامه سیاسی بنی گانتس؛ اختلاف با نتانیاهو علنی شد»، خبرگزاری تسنیم، منتشر شده در تاریخ 12 دی 1397، قابل بازیابی در پیوند زیر:

https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/10/12/1913344

[12] «کشمکش سیاسی در اسرائیل پیرامون قانون ملت-دولت»، دویچه وله فارسی، منتشر شده در تاریخ 26 نوامبر 2014، قابل بازیابی در پیوند زیر:

https://p.dw.com/p/1DuE5

[13] « دیدگاه‌های نمایندگان رژیم صهیونیستی درباره ایران»، خبرگزاری مشرق، منتشر شده در تاریخ 26 اسفند 1393، قابل بازیابی در پیوند زیر:

https://www.mashreghnews.ir/news/398780

[14] « هشدار گانتس در مورد حمله به غزه برای کسب دستاوردهای سیاسی»، مرکز اطلاع رسانی فلسطین، 19 نوامبر 2018، قابل بازیابی در پیوند زیر:

https://farsi.palinfo.com/16591

[15]« مقامات نظامی اسرائیل با حمله به ایران مخالفند’»، بی بی سی فارسی، منتشر شده در تاریخ 11 خرداد 91، قابل بازیابی در پیوند زیر:

 http://www.bbc.com/persian/world/2012/05/120531_l45_israel_iran_strike.shtml

[16] «نتانیاهو باید استعفا بدهد»، باشگاه خبرنگاران جوان، منتشر شده در تاریخ 24 تیر 1394، قابل بازیابی در پیوند زیر:

https://www.yjc.ir/fa/news/5262797

[17] « لاپید نتانیاهو را به رها کردن مناطق جنوبی اسرائیل متهم کرد»، هاکریا 2040، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://hakirya2040.com/fa/news/3866

[18] « آل سعود در تل آویو؛ خیانتی که انتظار آن می‌رفت!»، خبرگزاری شبکه خبر، منتشر شده در تاریخ 2 مرداد 1395، قابل بازیابی در پیوند زیر:

http://www.irinn.ir/fa/news/168011/

[19] « لاپید: تل‌آویو باید درمورد پرونده هسته‌ای ایران با عربستان مشورت می‌کرد»، باشگاه خبرنگاران جوان، منتشر شده در تاریخ 29 شهریور 1394، قابل بازیابی در پیوند زیر:

https://www.yjc.ir/fa/news/5329644