اندیشکده راهبردی تبیین- در روزهای اخیر، اخباری مبنی همکاری هسته‌ای برخی مقامات دولت ترامپ با عربستان از طریق انتقال فناوری‌های حساس و ساخت نیروگاه منتشر شد که مخالفت‌های بسیاری را از سوی کنگره آمریکا به دنبال داشته است. بر اساس این گزارش‌ها، دولت آمریکا بدون توجه به ملاحظات حقوقی و امنیتی، روند انتقال فناوری‌های هسته‌ای را به عربستان سرعت بخشیده و این در حالی است که بر اساس برخی تحلیل‌ها، آمریکایی‌ها به دلیل تعهد نسبت به امنیت رژیم صهیونیستی با هرگونه تلاش کشورهای غرب آسیا برای دستیابی به فناوری‌های هسته‌ای مخالف خواهند بود. به صورت کلی به نظر می‌رسد اگرچه فروش تسلیحات نظامی آمریکایی به عربستان از ابتدای دولت ترامپ افزایش یافته بود و عربستان در سال‌های اخیر اشتهای سیری‌ناپذیری برای خریدهای کلان تسلیحاتی از خود نشان داده است، اما تجهیز این کشور به فناوری هسته‌ای بدون تردید تمام منطقه را با خطرها و تهدیدهای اساسی روبه‌رو خواهد کرد. میل عربستان به روابط سلطه‌گرایانه با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و تلاش سعودی‌ها برای تضعیف یا حذف ترکیه و جمهوری اسلامی ایران از معادلات منطقه، اهمیت تهدیدهای عربستان در صورت دستیابی به فناوری هسته‌ای را افزایش می‌دهد. بر این اساس، این نوشتار درصدد بررسی امکان و پیامدهای انتقال فناوری هسته‏ ای به عربستان سعودی است.

 

1-روابط تسلیحاتی آمریکا با عربستان در زمان ریاست‌جمهوری ترامپ

پادشاهی عربستان سعودی در سال 1932 تأسیس شد. نخستین روابط عربستان سعودی با ایالات متحده آمریکا در حوزه نفتی ایجاد شد. نفت عربستان در سال 1933 کشف و کمپانی «استاندارد اویل» کالیفرنیا یک قرارداد 60 ساله را برای بهره‏برداری از نفت مناطق شرقی عربستان سعودی برنده شد. کمپانی نفتی تکزاس و استاندارد اویل مشترکاً کمپانی نفتی عربستان سعودی (آرامکو) را در سال 1944 تأسیس کردند (CFR, 7 December 2018).

همکاری نظامی عربستان سعودی و آمریکا از جنگ اول خلیج فارس افزایش داشته و امروز عربستان سعودی بزرگ‏ترین مشتری خارجی تسلیحاتی آمریکا و آمریکا نیز بزرگ‏ترین تأمین‏کننده تسلیحات عربستان است. در سفر می 2017 ترامپ به عربستان سعودی قرارداد 350 میلیارد دلاری میان دو کشور امضا شد که 110 میلیارد دلار آن نظامی بود و کمتر از 2 سال، 27.9 میلیارد دلار آن اجرایی شده است(U.SDepartment of State, 30 January 2019). بنابر اعلام پنتاگون، سعودی‌ از سال 1950 تاکنون بالغ بر 90 میلیارد دلار سلاح از آمریکا خریداری کرده است(CFR, 7 December 2018) مطابق اعلام مؤسسه تحقیقات صلح بین‌المللی استکهلم (سیپری)[1] واردات سلاح عربستان از آمریکا در سال 2017 تقریباً 18 برابر اوایل این دهه شد(CFR, 7 December 2018).

 

 

 

3-امکان‌سنجی سیاسی انتقال دانش و فناوری هسته‌ای حساس به عربستان و واکنش‌های احتمالی کنگره یا سنا

عربستان سعودی یکی از قدرت‏های منطقه غرب آسیاست. اگرچه عربستان به‌عنوان یک کشور «نفت‏خیر» شناخته می‏شود، اما ریاض سرمایه‏گذاری در منابع دیگر انرژی را نیز به طور جدی در دستور کار خود قرار داده است. عربستان سعودی بزرگ‏ترین تولیدکننده نفت جهان است. این کشور روزانه 10.7 میلیون بشکه نفت تولید می‏کند که 7.43 میلیون بشکه از آن صادر می‏شود(CFR, 7 December 2018). علاوه بر این، حتی بیابان‌های وسیع این کشور با داشتن توان و ظرفیت بالای جذب نور خورشید می‌توانند به تنهایی انرژی مورد نیاز این کشور را تأمین کنند. حاکمان سعوی با وجود منابع غنی انرژی فوق تلاش کرده‌اند تا استفاده از توان هسته‌ای را نیز به لیست توانمندی‌های کشور خود اضافه کنند. عربستان سعودی در سال ۲۰۱۱ اعلام کرد که آماده است تا برای رسیدن به ظرفیت تولید برق هسته‌ای به میزان ۱۶ هزار مگاوات نزدیک به ۸۰ میلیارد دلار هزینه کند(پورصفا، 12/12/1397). در سند 2030 عربستان سعودی نیز ساخت 17 رآکتور هسته‏ای در نظر گرفته شد که محمد بن سلمان در سال 2018 احداث دو رآکتور را نیز آغاز کرد. هدف اعلام شده در این خصوص نیز تولید انرژی و کاهش وابستگی به نفت است. در خصوص تمایلات هسته‏ای عربستان باید دو نکته را از هم تفکیک کرد: ساخت نیروگاه، انتقال فناوری و دانش هسته‏ای.

2-1- ساخت نیروگاه هسته‌ای

آل سعود تمرکز جدی بر ساخت نیروگاه هسته‏ای دارد و برای تحقق این هدف بر سرمایه‏گذاری کره جنوبی، روسیه، فرانسه، چین و آمریکا در عربستان تمرکز کرده است. یکی از اهداف تمرکز بر شرق در سیاست خارجی عربستان که در قالب سفر ملک سلمان و محمد بن سلمان نیز دیده می‏شود، محقق کردن برنامه‏های هسته‏ای این کشور است. در سفر اخیر سرگئی لاوروف به عربستان سعودی نیز یکی از محورهای گفتگوی لاوروف با مقام‏های عربستانی ساخت نیروگاه اتمی در این کشور بود. لاوروف ضمن اعلام آمادگی روسیه برای ساخت نیروگاه اتمی در عربستان، ابراز امیدواری کرد روسیه در برنامه انرژی هسته‏ای عربستان در زمینه کاربردهای غیرنظامی مشارکت کند.

 

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

دولت کنونی ایالات متحده آمریکا که بر جذب دلارهای هنگفت نفتی عربستان حساب ویژه‏ای باز کرده و این کشور را یک «گاو شیرده» می‏داند نیز بر ساخت نیروگاه هسته‏ای در عربستان سعودی تمرکز کرده است. منافع شخصی «جرد کوشنر»[2]، داماد ترامپ نیز در این خصوص وجود دارد. «نیکلاس کریستوف» در روزنامه نیویورک تایمز نوشت: «با اینکه ترامپ تلاش می‏کند ایران و کره شمالی را غیرهسته‏ای کند، وی احتمالاً به هسته‏ای شدن عربستان سعودی کمک می‏کند. شرکت املاک خانواده کوشنر به سبب خرید فاجعه‏بار و بالاتر از قیمت واقعی ملکی در منهتن، موسوم به ساختمان شماره 666 در خیابان پنجم، دچار مشکلات جدی شد ولی اوت گذشته(2018) شرکتی به نام شرکت مدیریت دارایی «بروکفیلد»[3] این ملک را به صورت 99 ساله اجاره کرد و کل مبلغ آن را که حدود یک میلیارد و یکصد میلیون دلار است همان ابتدا پرداخت کرد. بروکفیلد صاحب شرکت خدمات هسته‏ای «وستینگهاوس الکتریک»[4] نیز است که تلاش می‏کند به عربستان سعودی رآکتور بفروشد. در همین حال در گزارش نیویورک تایمز آمده است که: «اوضاع نابسامان مربوط به رآکتورهای هسته‏ای به دوره انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس جمهور آمریکا بر می‏گردد. در آن زمان گروهی از مقامات امنیت ملی بازنشسته آمریکا با ابداع طرحی تلاش کردند با فروش نیروگاه‏های هسته‏ای به عربستان سعودی، خود را ثروتمند کنند. بر اساس گزارش کمیته نظارت و اصلاح مجلس نمایندگان، مایکل فلین، مشاور امنیت ملی ترامپ در میان این مقامات قرار داشت. این افراد در ابتدا طرحی را برای توسعه 40 نیروگاه هسته‏ای در عربستان سعودی مطرح کرده بودند. در شرایط کنونی، این طرح قرار است فقط با چندین نیروگاه شروع شود. این‌ها نیروگاه‌های تولید برق هسته‌ای هستند که عربستان سعودی ادعا می‌کند برای تولید برق به آنها نیاز دارد.»(Kristof, 2 March 2019)

با توجه به برنامه‏ریزی عربستان برای دستیابی به انرژی هسته‏ای و ساخت 17 رآکتور هسته‏ای تا سال 2030 و همچنین با توجه به رقابتی که میان کشورهای آمریکا، چین، روسیه، فرانسه و کره جنوبی برای حضور در صنعت هسته‏ای عربستان وجود دارد، به نظر می‏رسد امکان ساخت نیروگاه‏های هسته‏ای در عربستان سعودی وجود دارد. با وجود اینکه عربستان سعودی به لحاظ حقوق بشر کارنامه به شدت منفی دارد، اما بازیگری است که در چارچوب تعریف شده توسط قدرت‏های غربی به خصوص ایالات متحده آمریکا در غرب آسیا ایفای نقش می‏کند و از سوی دیگر هیئت حاکمه کنونی عربستان به‌ویژه محمد بن سلمان که سودای رسیدن به کرسی پادشاهی را دارد از اهرم مالی برای کسب حمایت غرب بهره می‏گیرد.

2-2- دانش و فناوری ‏هسته‏ ای

اگرچه عربستان سعودی، کشور سرمایه‏داری است، اما این کشور در حوزه «دانش» از جمله دانش هسته‏ای با ضعف مواجه است. در واقع، موضوع دستیابی عربستان سعودی به «دانش و فناوری هسته‏ای»، موضوعی متفاوت از ساخت نیروگاه هسته‏ای است و با محدودیت‏ها و موانع جدی مواجه است که برخی از این موانع عبارتند از:

• توافق 123 آمریکا

بر اساس بخش ۱۲۳ قانون آمریکایی «بهره‏گیری از انرژی اتمی» که در سال ۱۹۴۵ میلادی تصویب و در سال ۱۹۵۴ اصلاح شده است، همکاری بین شرکت‌های خصوصی و دولتی توسعه دهنده توانمندی اتمی با کشورهای خارجی تابع برخی ملاحظات است. از جمله این ملاحظات عدم توسعه چرخه غنی‏سازی، تأمین سوخت رآکتورهای اتمی فروخته شده از شرکت‌های بین‌المللی و تصویب ترتیبات جهانی بر نظارت بر برنامه‌های اتمی است. بر این اساس آمریکا برای آغاز همکاری اتمی با هر کشور، توافقنامه‌ای را برای رعایت الزامات فوق به امضا رسانده و این توافقنامه به تصویب مراکز تصمیم‏گیری داخلی از جمله کنگره رسیده و پس از ۹۰ روز اجرایی می‌شود. آمریکا تاکنون با ۲۸ کشور این توافقنامه را امضا کرده است. از جمله می‌توان به توافق با مصر در سال ۱۹۸۱، ترکیه در سال ۲۰۰۸ و امارات در سال ۲۰۰۹ اشاره کرد. هم اکنون امارات بزرگ‏ترین برنامه نیروگاهی در حوزه هسته‌ای را با ساخت ۴ راکتور هسته‌ای در منطقه «البراکه» با تکنولوژی کره جنوبی در دست اقدام دارد که می‌تواند در سال ظرفیتی نزدیک به ۵۰۰۰ مگاوات ساعت را در اختیار این کشور قرار دهد(پورصفا، 12/12/1397).

 

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

با این حال، دولت عربستان سعودی تاکنون این توافق را امضا نکرده است زیرا امضای این توافق مانع دستیابی عربستان سعودی به دانش غنی‏سازی می‏شود. اگرچه لابی عربستان سعودی در آمریکا موسوم به «ساپراک»[5] درصدد معاف کردن این کشور از توافق 123 است، اما به نظر نمی‏رسد امکان‏پذیر باشد زیرا حتی در صورتی که دولت ترامپ با این موضوع موافقت کند، کنگره یا سنای آمریکا آن را تصویب نخواهند کرد. در همین راستا، مجلس نمایندگان آمریکا روز 19 فوریه 2019 در گزارشی از تلاش مشاوران و منصوبان ارشد ترامپ برای فروش تجهیزات حساس هسته‌ای به عربستان سعودی، با وجود مخالفت اعضای شورای امنیت ملی آمریکا خبر داد. در این گزارش 24 صفحه‌ای که توسط «الیجا کامینگز»[6] رئیس کمیته نظارتی مجلس نمایندگان آمریکا منتشر شده، از تلاش‌های این افراد در دو سال گذشته برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای با عربستان سعودی سخن به میان آمده که هدایت این تلاش‌ها را پیشتر «مایکل فلین» مشاور امنیت ملی سابق رئیس جمهوری آمریکا بر عهده داشته است و بعدها «ریک پری»[7]، وزیر انرژی دولت ترامپ به عنوان یکی از جدی‌ترین موافقان این اقدام، هدایت این طرح را بر عهده گرفته است. در این گزارش اعلام شده است در حال حاضر نگرانی‌های جدی میان دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در ارتباط با تلاش‌های دولت ترامپ درباره انتقال فناوری هسته‌ای حساس آمریکا به عربستان سعودی وجود دارد. «کامینگز» وعده داده که به این موضوع ورود و تحقیقاتی را در این رابطه آغاز کند. از جمله اتهام‌های مطرح علیه نزدیکان ترامپ، مسأله تضاد منافع و بهره‌مندی شخصی آن‌ها از قرارداد احتمالی با ریاض برای فروش تجهیزات هسته‌ای است(میرطاهر، یکم اسفند 1397).

لذا می‏توان گفت توافق موسوم به «توافق 123» آمریکا و مخالفت مجلس نمایندگان این کشور یکی از موانع اصلی دستیابی عربستان سعودی به دانش و فناوری هسته‏ای است.

 

 

• رویکرد رژیم صهیونیستی

یکی از مهم‏ترین موانع پیش‏روی دستیابی عربستان سعودی به دانش و فناوری هسته‏ای، رویکرد رژیم صهیونیستی است. بدون تردید، رژیم صهیونیستی مهم‏ترین متحد آمریکا در منطقه غرب آسیا است و لابی یهودی نیز در سیاست و قدرت در داخل آمریکا نقش و جایگاه برجسته‏ای دارند. رژیم صهیونیستی که مطابق برخی اسناد و گزارش‏ها دست کم 200 کلاهک هسته‏ای در اختیار دارد، هسته‏ای شدن هیچ کشوری در منطقه غرب آسیا را با منافع و امنیت خود سازگار نمی‏بیند و حتی این رژیم به ساخت رآکتور هسته‏ای در عربستان نیز معترض است. برخی گزارش‏ها حاکی است بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل به تصمیم آمریکا برای ساخت رآکتور هسته‏ای در عربستان سعودی اعتراض کرده، اما دونالد ترامپ و مشاوران وی اعلام کرده‏اند اگر آمریکا در عربستان نیروگاه هسته‏ای ایجاد نکند، قدرت‏های رقیب از جمله چین و روسیه این اقدام را انجام خواهند داد.  

«یووال اشتاینتس»[8]، وزیر نیروی رژیم صهیونیستی اواخر جولای 2018 با «ریک پری»، همتای آمریکایی خود در واشنگتن دیدار و درباره خطوط قرمز اسرائیل پیرامون برنامه هسته‏ای عربستان گفت‌وگو کرد. از جمله خط قرمزهای مطرح‌شده در این دیدار، ممانعت از غنی‌سازی اورانیوم در ریاض، شناسایی همه جزئیات معامله و انجام رایزنی‌های قبلی پیرامون مکان برپایی تأسیسات هسته‌ای عربستان عنوان شد که مورد پذیرش وزیر نیروی آمریکا نیز قرار گرفت(خبرگزاری دانشجویان ایران- ایسنا، 18 تیر 1397). بنابراین، رژیم اسرائیل ضمن مخالفت با دستیابی عربستان به توانمندی غنی‏سازی هسته‏ای، خواستار اطلاع دقیق از محل تأسیسات هسته‏ای عربستان است. از سویی به نظر می‏رسد عربستان سعودی از طریق عادی‏سازی روابط با رژیم صهیونیستی درصدد گفتگو با این رژیم و کسب حمایت آن در خصوص برنامه هسته‏ای ریاض است. با این حال، بعید به نظر می‏رسد که اسرائیل حتی در قبال عادی‏سازی و علنی‏سازی روابط با عربستان سعودی نیز با دستیابی ریاض به دانش و فناوری غنی‏سازی موافقت کند. عادی‏سازی روابط نمی‏تواند سبب حل تعارض‏های هویتی و نادیده گرفتن معضل امنیت در منطقه غرب آسیا شود بلکه بیش از همه می‏تواند سبب نزدیکی مواضع طرفین درباره جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت شود.

 

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr4', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr4", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

3-تأثیر اقدام اخیر دولت آمریکا بر معادلات تسلیحاتی و امنیتی غرب آسیا

هسته‏ای شدن عربستان سعودی را می‏توان در دو بعد فرض کرد: نخست اینکه، برنامه هسته‏ای عربستان مسالمت‏آمیز است و تهدید نظامی علیه کشوری نیست. دوم اینکه، عربستان سعودی با عبور مخفیانه از توافق 123 به خصوص از کانال پاکستان به دانش غنی‎‌سازی اورانیوم دست پیدا خواهد کرد و برنامه هسته‏ای خود را به سمت دستیابی به سلاح هسته‏ای نیز سوق می‏دهد.

در صورتی که برنامه هسته‏ای عربستان، مسالمت‏آمیز باشد به این معنا است که ریاض درصدد تأمین نیازهای انرژی خود و همچنین عقب نماندن از قدرت‏های رقیب در سطح منطقه و همچنین کسب پرستیژ بین‏المللی است. این اتفاق سبب افزایش تمرکز کشورهای منطقه غرب آسیا به خصوص کشورهایی نظیر قطر، امارات و مصر بر انرژی هسته‏ای و افزایش حضور قدرت‏های غربی و چین، روسیه و کره جنوبی در منطقه برای در اختیار گرفتن پروژه‏های هسته‏ای خواهد شد. اما در صورتی که عربستان سعودی برنامه مخفیانه‏ هسته‏ای را برای اهداف نظامی پیگیری کند، پیامدهای امنیتی زیادی در سطح منطقه غرب آسیا خواهد داشت که برخی از این پیامدها عبارتند از:

• امکان اینکه کشورهایی نظیر قطر و امارات نیز به سمت دستیابی به دانش و فناوری هسته‏ای نظامی حرکت کنند، افزایش می‏یابد زیرا در روابط میان این کشورها با عربستان سعودی، ضمن اینکه رقابت وجود دارد، نگرانی‏های امنیتی نیز آشکار است.
• با دستیابی عربستان سعودی به دانش و فناوری هسته‏ای نظامی منطقی نیست که قدرت‏‌های مهم منطقه از جمله ترکیه به عنوان رقیب ریاض در منطقه به سمت دستیابی به این توانمندی حرکت نکنند. لذا می‏توان انتظار شکل‏‌گیری رقابت تسلیحاتی در منطقه و افزایش هزینه‏های نظامی را داشت و شدت گرفتن نظامی‏گری در غرب آسیا نیز به معنای افزایش ناامنی در این منطقه است.
• این وضعیت می‏تواند سبب تحریک رژیم صهیونیستی به عنوان تنها دارنده سلاح هسته‏ای در منطقه غرب آسیا برای تولید سلاح‏های هسته‏ای بیشتری شود.
• نکته دیگر این است که ترویج فرقه وهابیت در عربستان که مبنای آن تکفیر و مباح دانستن کشتن دیگران است، دولت این کشور را به یک دولت تروریستی تبدیل کرده است که با دلارهای نفتی در دیگر کشورها نیز از طریق مدارس دینی، نفرت را ترویج و از دل این مدارس ده‌ها گروه تروریستی پدید می‌آورد. دستیابی چنین کشوری به دانش و فناوری هسته‏‌ای می‏‌تواند سبب گسترش ناامنی و افزایش احتمال به کارگیری سلاح هسته‌ای علیه دیگر کشورها در منطقه شود.

نتیجه‌گیری

عربستان سعودی به علل مختلف در پی ساخت نیروگاه هسته‏ای و دستیابی به دانش و فناوری هسته‌ای است. قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی در کنسول‌گری عربستان در استانبول، اشتباه مهلکی بود که مطابق گزارش‌ نهادهای اطلاعاتی ترکیه و آمریکا محمد بن سلمان طراح آن بود. این جنایت سبب ایجاد دوگانگی در برخورد با عربستان سعودی در موضوع‏ های مختلف از جمله برنامه هسته‌ای شد. ماه جاری میلادی خبرهای مختلفی درباره تلاش ترامپ و دامادش جرد کوشنر برای فروش تجهیزات هسته‏‌ای به عربستان سعودی منتشر شد، اما واکنش مجلس نمایندگان آمریکا گویای مخالفت با این اقدام تیم ترامپ است. این در حالی است که عربستان در سند 2030 ایجاد 17 نیروگاه هسته‌ای را پیگیری می‌کند و کشورهایی نظیر فرانسه، روسیه، چین و کره جنوبی هم برای سرمایه‌گذاری در صنعت هسته‌ای عربستان آمادگی دارند. به نظر می‌رسد که دولت آمریکا نیز تصمیم‌های مهمی در خصوص مشارکت در ساخت تأسیسات هسته‌ای در عربستان سعودی اتخاذ کند، اما واشنگتن به خصوص به دلیل توافق 123 و در نظر گرفتن رویکرد رژیم صهیونیستی با دستیابی عربستان به دانش و فناوری هسته‌ای مخالف است. با این حال، به نظر می‌رسد که دولت سعودی از طریق پاکستان درصدد کسب دانش و فناوری هسته‎‌ای باشد. در صورتی که عربستان به دانش و فناوری هسته‌ای دست یابد، امکان ساخت سلاح هسته‌ای توسط ریاض نیز قوت می‌گیرد و این موضوع می‌تواند پیامدهای امنیتی مهمی برای منطقه غرب آسیا داشته باشد.

فهرست منابع:

• پورصفا مهدی، (12/12/1397)، آیا سعودی‌ها به فکر دستیابی به بمب اتم هستند؟، خبرگزاری فارس، قابل دسترسی در آدرس:
•  
• https://www.farsnews.com/news/13971212000717/
• خبرگزاری دانشجویان ایران- ایسنا، (18 تیر 1397)، خط‌ قرمزهای اسرائیل درباره برنامه هسته‌ای عربستان، قابل دسترسی در آدرس:
•  
• https://www.isna.ir/news/97041809900/
• میرطاهر سیدرضا، (یکم اسفند 1397)، تلاش کاخ سفید برای انتقال فن آوری هسته‌ای به عربستان؛ رویکرد دوگانه واشنگتن، قابل دسترسی در آدرس:
•  
• http://parstoday.com/fa/america-i161270
• CFR, (7 December 2018), U.S.-Saudi Arabia Relations, available at: https://www.cfr.org/backgrounder/us-saudi-arabia-relations
• Kristof Nicholas, (2 March 2019), Jared and the Saudi Crown Prince Go Nuclear?, the New York Times, available at: https://www.nytimes.com/2019/03/02/opinion/sunday/saudi-arabia-jared-kushner-nuclear.html
• S Department of State, (30 January 2019), U.S. Security Cooperation with Saudi Arabia, available at: https://www.state.gov/t/pm/rls/fs/2019/288671.htm

 

[1] . Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI)

[2] . Jared Kushner

[3] . Brookfield

[4] . Westinghouse Electric

[5] . The Saudi American Public Relation Affairs Committee (SAPRAC)

[6] . Elijah Cummings

[7] . Rick Perry

[8] . Yuval Steinitz