اندیشکده راهبردی تبیین- حسن روحانی رئیس‌جمهور اسلامی ایران دوشنبه برای گفت‌وگو با مسئولان عراقی وارد بغداد می‌شود. این نخستین سفر روحانی به عراق از زمان آغاز ریاست‌جمهوری در سال 1392 است. همچنین نخستین سفر رسمی یک رئیس‌جمهور به عراق در دولت جدید این کشور محسوب می‌شود. براساس اعلام سفیر ایران در عراق، موضوعاتی از قبیل راه‌آهن خرمشهر-بصره، قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر، موضوع لغو روادید و مسائل گمرکی در این سفر مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. درباره این سفر قریب‌الوقوع ملاحظاتی وجود دارد که در ادامه می‌آید:
عراق به‌عنوان مهم‌ترین مقصد تجاری ایران اهمیت بالایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارد. سال جاری، ایران بالاتر از ترکیه و چین در صادرات به عراق ایستاد. ظرفیتهای اقتصادی دو کشور اما نشان می‌دهد حجم مبادلات تجاری همچنان با شرایط مطلوب فاصله دارد. ایران و عراق قصد دارند حجم مبادلات تجاری خود را به 20 میلیارد دلار در سال برسانند که سفر روحانی در ادامه سفر ماه‌های اخیر برخی از وزای کابینه دولت دوازدهم به عراق، می‌تواند گام مهمی در این زمینه باشد.
در سطح بین‌المللی و با خروج آمریکا از برجام، فشارهای ایالات متحده به شرکای تجاری ایران برای کاهش سطح روابط اقتصادی با تهران افزایش چشمگیری داشته است. واشنگتن در این راستا اگرچه بغداد را برای ادامه واردات برق و گاز از ایران معاف کرد، فشارها اما همچنان در حال تشدید شدن است. آمریکایی‌ها عراق را راه تنفس برای ایران می‌دانند و می‌خواهند آن را به شماره اندازند. برخی مانورهای نظامی و رسانه‌ای آمریکا و رژیم صهیونیستی در عراق و اخبار ضد و نقیض از انتقال نیرو و تجهیزات از سوریه به اقلیم کردستان در این راستا قابل تحلیل است. در این شرایط گسترش روابط ایران با عراق از طریق ایجاد فرصت‌های جدید، رفع موانع بخش خصوصی و استفاده از ظرفیتهای مذهبی با توجه به اشتراکات دو کشور می‌تواند طرح‌های کاخ سفید را ناکام گذارد.
در سطح منطقه‌ای عراق به‌عنوان کشوری مهم در غرب آسیا به میدانی برای رقابت قدرت‌های منطقه‌ای تبدیل شده است. عربستان با افزایش سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی و راه‌اندازی شبکه تلویزیونی از یک‌سو و ترک‌ها با حضور در بازارهای عراق ازجمله صنعت پوشاک در حال نقش‌آفرینی در این کشور هستند. سفر روحانی به عراق می‌تواند جایگاه ایران را در این رقابت‌ها تقویت کند. برخی طرح‌ها ازجمله پیگیری راه‌آهن شلمچه-بصره و لایروبی اروند اهمیت فراوانی برای گسترش ارتباطات دو کشور خواهد داشت.
در سطح داخلی عادل عبدالمهدی از سوم آبان 97 که رأی اعتماد پارلمان عراق را گرفت، همچنان نتوانسته کابینه خود را تکمیل کند و وزرات‌خانه‌های دفاع، کشور و دادگستری بدون وزیر اداره می‌شوند. با وجود برخی اختلاف نظرهای داخلی میان جریان‌های سیاسی عراقی، تهران اما همواره بر یکپارچگی عراق و تشکیل سریع دولت این کشور با مشارکت همه گروه‌ها تأکید داشته است. سفر رئیس‌جمهوری ایران به عراق می‌تواند بار دیگر تثبیت‌کننده مواضع ایران باشد. با سفر روحانی به عراق و افزایش ارتباطات دو کشور، قدرت چانه‌زنی و توان اثرگذاری گروه‌های نزدیک به ایران ازجمله حشدالشعبی افزایش خواهد یافت که می‌تواند اثراتی در رویدادها و روندهای مهمی مانند تکمیل کابینه، بازسازی شهرها و جلوگیری از نفوذ رقبا داشته باشد.
براساس اعلام سفیر ایران در عراق، رئیس‌جمهور در این سفر با حضور در نجف با آیت‌الله سیستانی نیز دیدار می‌کند. با توجه به نقش برجسته این مرجع عالیقدر در افکار عمومی عراق از یک‌سو و تلاش برخی از مسئولان کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای برای دیدار با آیت‌الله و مخالفت ایشان، دیدار حسن روحانی با آیت‌الله سیستانی می‌تواند باعث تقویت قدرت نرم ایران در عراق شود. موضوعی که به نظر می‌رسد ایران به شدت به آن نیاز دارد.
به هرروی عراق به‌دلیل ساختار و بافتار سیاسی و نوع سیاست خارجی خود، کشوری مهم در منطقه محسوب می‌شود. این اهمیت البته بیش از آنکه به اثرگذاری ارتباط داشته باشد، اثرپذیری را در بر می‌گیرد. سفر روحانی به عراق می‌تواند ضمن گسترش روابط دو کشور در تمام سطوح، مانع از نقش‌آفرینی منفی برخی قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای علیه ایران شود.
