«ریچارد فالک»، پروفسور آمریکایی بازنشسته حقوق بین الملل در دانشگاه پرینستون و گزارش‌گر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر فلسطین بوده است. وی نویسنده ۲۰ جلد کتاب در این زمینه است.
ذیلا گفت‌وگوی خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری فارس را با او می‌خوانید:
*در جریان تحولات اخیر آمریکا تحریم‌هایی را علیه انرژی هسته‌ای ایران اعمال کرده است. شما چگونه این تحولات را ارزیابی می‌کنید؟
برداشت من این است که پایان تعلیق تحریم‌ها برای هشت کشور برای آن طراحی شده که فشار بیشتری بر ایران وارد آورند، به ویژه برای آنکه از مشارکت ایران در سیاست‌های منطقه‌ای جلوگیری کنند، به خصوص برای ناتوان کردن آن در حمایت از حزب الله و جلوگیری از شرکت داشتن آن در تحولات غزه، یمن و عراق. چین و ترکیه به طور آشکار از پذیرفتن گسترش تحریم‌ها سر باز زده‌اند چرا که آن را دخالت نابجایی در حق حاکمیت خود می‌دانند.
به نظر می‌رسد این حرکت برای نشان دادن آن است که زمانی که بحث شدت یافتن سیاست خارجی آمریکا علیه ایران مطرح باشد رویکرد مقابله‌ای نقش بیشتری را در مقایسه با رویکرد سازشکارانه ایفا می‌کند.
*ترامپ گفته است عربستان سعودی و امارات متحده عربی کمبود نفت ایران در بازار را جبران می‌کنند. آیا آنها می‌توانند این کار را بکنند؟ و آیا آنها می توانند صادرات نفت ایران را به صفر برسانند؟
من در زمینه بازار نفت تخصص ندارم ولی فکر می‌کنم عربستان سعودی و امارات متحده عربی چاه نفت و ظرفیت پالایشگاهی کافی برای جبران فقدان نفت ایران در بازار را دارند.
به نظر من این بحث به گرایش‌های سیاسی و سیاست اقتصادی برمی‌گردد. ممکن است این‌گونه باشد که صادرکنندگان نفت در خلیج فارس به دلیل افزایش تقاضا در نشست خود در صدد افزایش قیمت نفت برآیند.
از طرفی هم می‌تواند جنبه‌ای از سیاست‌های ائتلاف ضد ایران باشد که در نتیجه پیوستن عربستان سعودی و امارات متحده عربی به آمریکا و اسرائیل در شکل‌دهی یک رویکرد مشترک نسبت به ایران به وجود آمده باشد. محاسبه پیچیده‌ای است.
اگر ایران پاسخ ندهد این عدم پاسخگویی به منزله ضعف ایران تفسیر می‌شود که احتمال فشارهای بیشتر برای دستیابی به عدم ثبات بیشتر و جلب موافقت تهران نسبت به رویکردهای خاورمیانه را افزایش می‌دهد.
اگر برعکس پاسخی قوی دهد احتمالا این پاسخ به عنوان یک تحریک تفسیر می‌شود که در نتیجه به واکنش‌هایی منجر می‌شود که او را وادار به تسلیم کند یا حتی ممکن است باعث شود رویکردهای تهاجمی شدیدتری را در پیش گیرند. اگر این گونه باشد احتمال بروز جنگ بیشتر می‌شود.
*آیا این تاکتیک می‌تواند باعث شود صادرات نفت ایران به صفر برسد؟
باید دوباره یادآوری کنم من در حوزه بازار نفت یا محدودیت‌هایی که در چنین موقعیتی در نتیجه تحریم‌ها پیش می آید تخصص ندارم. ممکن است هرگونه تلاشی از این دست باعث افزایش تنش‌ها بین آمریکا، چین، روسیه و ترکیه شود. حتی ممکن است نارضایتی اغلب اعضای ناتو را به دنبال داشته باشد.
مسئله‌ای که اکنون عموم از آن اطلاع دارند این است که پنتاگون و سیا با تاکتیک تهاجمی در قبال ایران مخالفند، این تاکتیک مورد توجه آن دسته از مشاوران ترامپ است که رویکرد تهاجمی بیشتری دارند.
این که از بیرون بشود نفوذ نسبی این گرایش‌های مخالف با هم را تعیین کرد کار سختی است.
این عدم اطمینان‌ها به علت شیوه رهبری عجولانه ترامپ افزایش یافته است چرا که ممکن است کاملا در سیاست خارجی خود تغییر جهت دهد و بدون هیچ توضیحی سیاست متناقضی را در پیش بگیرد. چنین الگوهای رفتاری به کشورها اجازه نمی‌دهد سیاست خود را بر اساس تصمیمی که دولت در یک زمان خاص گرفته تعیین کند.
*وزیر امور خارجه ایران اخیرا ترامپ را از تیم «ب» یعنی جان بولتون و … جدا کرده است. آیا شما فکر می‌کنید ترامپ مستقل از تیم «ب» مشتاق است با ایران مذاکره کند؟
در آغاز باید بگویم این که این ارزیابی مطمئنی از این داشته باشیم که آیا تنش‌هایی بین ترامپ و تیم «ب» وجود دارد یا نه غیر ممکن است. چنین تنش‌هایی به طور معتبر تایید نشده‌اند.
در عین حال به دلایل تاکتیکی و انتخابات ریاست جمهوری در پیش رو در سال ۲۰۲۰ به نظر می‌رسد ترامپ علاقه‌ای به درگیر شدن در جنگ یا هر تحولی که بر اقتصاد تاثیر منفی داشته باشد را ندارد.
ولی شواهدی وجود دارد که نتانیاهو و جان بولتون بر ترامپ تاثیرهای منفی جدی داشته‌اند که پیامدهای آن برعکس خواهد بود.
دیدگاه تیم «ب» در کنار پمپئو به اطلاع رسانده شده است. این دیدگاه تمایلات تهاجمی و ضد اسلامی دارد. با داشتن چنین افرادی را در راس مشاوران موقعیت ناسالمی را در زمینه سیاست خارجی به وجود می‌آید.
- این مطلب، صرفاً جهت اطلاعِ مخاطبان، نخبگان، اساتید، دانشجویان، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران بازنشر یافته و الزاماً منعکس‌کننده‌ی مواضع و دیدگاه‌های اندیشکده راهبردی تبیین نیست.
- منبع: خبرگزاری فارس
