وبگاه خبری مرآة الجزیرة در یادداشتی به قلم «حسن صعب» با عنوان «دنیا در برابر (برنامه) هسته‌ای ایران و هسته‌ای بن سلمان»، سیاست یک بام و دو هوای آمریکا در برخورد با برنامه هسته‌ای کشورهای منطقه را با منافع آمریکا مرتبط خواند.
در این یادداشت آمده است: «علی‌رغم موضعی که محمد بن سلمان، ولی‌عهد سعودی در نیمه مارس 2018 بیان داشت مبنی بر اینکه “اگر ایران به بمب اتم دست یابد عربستان هم بی‌تردید بمب اتمی را توسعه می‌دهد”، جهان مقابل رژیم سعودی سکوت اختیار کرد، برخلاف آنچه با ایران کرده و می‌کند با وجود اینکه تا به این لحظه، ایران به اعتراف جامعه بین‌المللی و سازمان ملل به توانمندی نظامی هسته‌ای دست نیافته است».
تهدید بن سلمان به داشتن سلاح اتمی و واکنش‌های ضعیف جامعه بین‌المللی به آن و بخصوص از جانب آمریکا و اروپا چند نکته منفی دارد که بشدت به اصول سیاسی و اخلاقی که جامعه بین‌المللی ادعا می‌کند در سیاست‌ها و مواضع خود در قبال کشورها و مسائلی که از زمان تاسیس نهاد سازمان ملل و تشکیل شورای امنیت و دیگر نهادهای مرتبط با آن دو در دهه چهل قرن گذشته به آن اعتماد دارد، لطمه می‌زند.
نکته اول اینکه تهدید آشکار بن سلمان به ساخت یا در اختیار داشتن سلاح اتمی صرف نظر از توجیهات یا انگیزه‌ها و جدیت آن، نقض آشکار قانون بین المللی و پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای شمرده می‌شود و همچنین ناقض اصول روابط بین‌الملل و تلاش‌های سازمان ملل برای ایجاد دنیایی عاری از سلاح اتمی و سلاح کشتار جمعی بخصوص در منطقه خاورمیانه است و این اصل مورد قبول همه کشورهای دنیا از جمله کشورهای عربی است.
نکته دوم اینکه تمایل پنهان سعودی‌ها برای در اختیار داشتن سلاح اتمی که فراتر از هدف خیالی ایجاد موازنه بازدارندگی با ایران است، اصل اخلاقی را که جامعه بین‌المللی و در رأس آن آمریکا و دیگر قدرت‌های بزرگ و اروپا ادعای التزام به آن را از بعد جنگ جهانی دوم دارند نابود می‌کند. این اصول در مبادی سازمان ملل و بیانیه‌های نهادهای مختلف آن تاکید شده و همگی بر حفظ صلح و ثبات بین‌المللی تاکید کرده و مخالف هر گونه تهدیدی علیه جوامع بشری چه با ساخت و در اختیار داشتن سلاح کشتار جمعی و چه با جنگ و کشمکش‌هایی هستند که قربانی می‌گیرند و دستاوردهای بشریت طی دهه‌های اخیر را نابود می‌کند.
نکته سوم زیاده خواهی هسته‌ای و به طور مشخص نظامی عربستان مسابقه تسلیحاتی در منطقه را کلید می‌زند و در نتیجه منجر به فرسایش منابع کشورهای منطقه می‌شود که به جای اینکه صرف توسعه و شکوفایی شود به ناآرامی و تشدید کشمکش‌های منطقه‌ای و تهدید صلح جهانی منجر می‌شود که این امر با مواضع اعلام شده مقامات سعودی در پایبندی به قانون بین المللی و اصول سازمان ملل درباره حفظ صلح و ثبات بین المللی بخصوص در بعد عدم دستیابی به سلاح کشتار جمعی و امضای توفق‌های مربوط به آن در تضاد است.
نکته چهارم ادعاهای خیالی و ساختگی ولی‌عهد عربستان درباره تلاش ایران برای داشتن سلاح هسته‌ای است در حالی که ایران یک توافق بین المللی را با پنج قدرت بزرگ دنیا به علاوه آلمان به امضا رسانده که آن را از دستیابی به بمب هسته‌ای منع می‌کند و البته اصلا دستیابی به بمب هسته‌ای در راهبرد هسته‌ای اعلام شده از سوی ایران که تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای است، وجود ندارد .
عجیب و غریب است که رهبران عربستان هیچ گاه از تمایل خود برای دستیابی به بمب هسته‌ای به منظور ایجاد بازدارندگی در برابر رژیم صهیونیستی نگفتند در حالی که این رژیم از دهه شصت قرن گذشته ده‌ها بمب هسته‌ای با سلاح های پرتاب آن از زمین و هوا و دریا (موشک، هواپیما و زیردریایی‌های جنگی) در اختیار دارد و بر اساس راهبرد هسته‌ای رژیم صهیونیستی همه کشورهای عربی و اسلامی و دیگر کشورهای دنیا که ممکن است تهدیدی برای موجودیت رژیم صهیونیستی باشند در تیررس آن هستند.
نکته پنجم اینکه مواضع دو گانه و ضد و نقیض آمریکا در قبال جاه طلبی‌های هسته‌ای عربستان نشان می‌دهد که چگونه دولت ترامپ خطر همکاری آمریکا با عربستان در زمینه هسته‌ای را دست کم گرفته است و تنها بر دستیابی به یک معامله سود آور متمرکز شده زیرا آمریکا تعهد داده که نیروگاه‌های هسته‌ای را در عربستان بسازد و به این کشور اجازه غنی سازی نامحدود اورانیوم را بدهد تا جایی که ترامپ حتی هسته‌ای شدن عربستان در آینده برای ایجاد بازدارندگی در برابر ایران و مشروط به اینکه تهدیدی برای اسرائیل نباشد، پذیرفته است.
با وجود اینکه موضوع ماهیت و حد و مرز همکاری هسته‌ای آمریکا با سعودی‌ها مشخص نیست چون در داخل کنگره اعتراض‌های جدی نسبت به آن وجود دارد که با نگرانی درباره امنیت اسرائیل و احتمال به راه افتادن مسابقه تسلیحات هسته‌ای ناایمن برای منطقه در ارتباط است؛ این امر یعنی دولت آمریکا قانون بین المللی و پیمان‌های مرتبط با منع گسترش سلاح‌های کشتار جمعی و هسته ای را نقض می‌کند در حالی که در قبال ایران با استناد به همین قوانین افتضاح لغو برجام را به بار آورد در حالی که در سطح جهانی به عنوان یک دستاورد تاریخی شناخته شده بود که می‌توانست روابط سالم و محکمی را بین کشورها پایه ریزی کند و الگویی برای حل مسائل و بحران هایی خطرناکی باشد که امنیت و ثبات ملت ها را تهدید می‌کند.
نکته ششم اینکه رژیم صهیونیستی هم موافق ایجاد نیروگاه‌های هسته‌ای در عربستان نیست چه این کار را آمریکا انجام بدهد و چه غیر آن یعنی اروپا، کره شمالی، روسیه و چین زیرا بیم این را دارد که سعودی‌ها به ساخت سلاح هسته‌ای روی آورند و در آینده این سلاح به دست افرادی غیر ایمن بیفتد و منظورش گروه‌ها و کشورهای دشمن اسرائیل است که شاید بتوانند رژیم سعودی را سرنگون و نیروگاه‌های هسته ای آن را تحت تسلط بگیرند.
درباره قدرت بازدارندگی عربستان با در اختیار داشتن سلاح هسته‌ای برای مقابله با ایران سران رژیم صهیونیستی معتقدند توانمندی هسته‌ای این رژیم برای مقابله با ایران کافی است در حالی که ایران تا به این ساعت به چنین قدرتی دست نیافته است. بنابراین سعودی‌ها نیازی به دراختیار داشتن بمب اتم ندارند، زیرا این امر منجر به مسابقه تسلیحاتی هسته‌ای در منطقه می‌شود که فقط به نفع دشمنان اسرائیل در منطقه تمام می‌شود که تعدادشان هم زیاد است.
اما مخالفت مقامات اسرائیلی با این مسئله به حد کشمکش با آمریکا نرسیده آنها می‌خواهند فقط به دولت ترامپ درباره توسعه همکاری هسته ای با عربستان هشدار بدهند، اما در عین حال منافع ارباب آمریکایی خود و دیدگاه آن را به این موضوع لحاظ می‌کنند.
بنابراین موضع اسرائیل یک موضع ریاکارانه است زیرا در حالی که خودش در منطقه سلاح اتمی و کشتار جمعی دارد با برنامه هسته‌ای صلح آمیز ایران مخالف است در حالی که آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای بارها و بارها صلح آمیز بودن آن و همچنین مشروعیت برجام را تایید کرده است.
نکته هفتم اینکه درباره خود عربستان پیگیری روند سیاسی و عملی مرتبط با ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای در داخل این کشور نشان می‌دهد که سعودی‌ها به موازات اهداف توسعه و اقتصادی از ساخت این نیروگاه ها به دنبال ساخت بمب اتم هستند و خواسته شدید عربستان برای داشتن سلاح اتمی را نمی‌توان دست کم گرفت زیرا این احتمال وجود دارد که آن را علیه ایران بکار گیرد. حاکمان سعودی و به طور ویژه شخص محمد بن سلمان، ولی‌عهد سعودی هم که به خصومت کامل خود با ایران و آلوده بودن دستش به خون بی گناهان در داخل و خارج عربستان از زمان تصدی قدرت معروف است و این حاکمان لایق داشتن سلاح هسته‌ای نیستند.
پیشینه ایدئولوژیک افراطی (آموزه وهابی و تکفیری) و تاریخ سیاسی حاکمان سعودی هم که مملو از کشتار دشمنانشان به هر طریق ممکنی است؛ کما اینکه چند ماه پیش جنایت قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار مخالف سعودی در داخل کنسولگری سعودی در ترکیه لو رفت.
اینکه گفته می‌شود با عربستان هسته‌ای هم می‌توان مثل کره شمالی، پاکستان ، هند و قدرت‌های بزرگ ساخت هم حرفی منطقی نیست زیرا خصوصیت منطقه خاورمیانه و هسته ای شدن دو رژیم در آن یعنی اسرائیل و عربستان قواعد بازی در منطقه را نابود می‌کند و منجر به مسابقه تسلیحاتی بی قید و بند می‌شود زیرا کشورهای دشمن آنها هرگز دست بسته نخواهند نشست و برای حفاظت از خود به هر ابزاری متوسل می‌شوند.
نکته هشتم اینکه بر اساس اسنادی که محمد الخلیوی یک دیپلمات سابق سعودی فاش کرد و ادعا کرد که آن را از منابع رسمی عربستان به دست آورده است ریاض از سال 1975 درصدد دستیابی به سلاح اتمی بود و پس از جنگ 1973 برنامه‌ای محرمانه را در تاسیسات نظامی دور افتاده ای نزدیک شهرک سلسل درجنوب غرب ریاض به اجرا گذاشت. عربستان همچنین از صدام دیکتاتور معدوم عراق برای مخارج برنامه ساخت سلاح اتمی عراق بین سال های 1975 تا 1990 حمایت مالی کرده است تا در ازای آن به محض تولید این سلاح اتمی عراق در اختیار عربستان هم قرار گیرد.
بر اساس اسناد الخلیوی، پول‌های عربستان همچنین خرج برنامه تسلیحات هسته‌ای پاکستان هم شده تا در ازای آن از طرف پاکستان فناوری حساس مربوط به سلاح هسته‌ای یا بمب‌های هسته ای آماده را دریافت کند.
بر اساس یک گزارش اطلاعاتی که به کنست اسرائیل ارائه شده بود سفر ولی‌عهد وقت سعودی به پاکستان در اکتبر 2003 با هدف دستیابی به توافقی بود که به موجب آن در صورت دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، عربستان کلاهک‌های هسته ای از پاکستان خریداری کند که روی موشک‌های سعودی نصب می‌شود.
با وجود اینکه عربستان هدف از برنامه هسته‌ای خود را صلح آمیز می‌داند و می‌گوید برای کاهش مصرف داخلی نفت و افزایش صادرات آن خواهان دستیابی به انرژی هسته‌ای است اما اهتمام عربستان به ساخت نیروگاه‌های هسته ای که هیچ تغییر اساسی در اتکای این کشور به نفت و گاز برای تولید برق نخواهد داشت درباره اغراض برنامه هسته‌ای این کشور و صلح آمیز بودن آن تردید ایجاد می‌کند.
مقدار برقی که این دو نیروگاه از طریق هسته‌ای تولید خواهند کرد درصد اندکی از نیاز عربستان به انرژی را تامین می‌کند که می‌تواند به راحتی با انرژی خورشیدی تامین شود بخصوص که هزینه انرژی هسته‌ای در مقایسه با منابع دیگر سنگین‌تر است علاوه بر اینکه استفاده از آن نگرانی‌هایی را درباره مسائل مربوط به صلح و امنیت منطقه ایجاد می‌کند و همین امر بسیاری از کشورها را از در اختیار داشتن انرژی هسته‌ای منصرف کرده است.
در پایان باید گفت جامعه بین المللی در قبال تهدیدهای اخیر محمد بن سلمان به در اختیار گرفتن یا ساختن سلاح اتمی مسئولیت خطیری دارد و سیاست‌های یک بام و دو هوای آمریکا در تعامل با پرونده‌های هسته‌ای عربستان و ایران و حمایت مستقیم آمریکایی‌ها از سلاح هسته‌ای اسرائیل پیامدهای خطرناکی برای امنیت و صلح ملت‌های منطقه و دنیا دارد در حالی که داشتن قدرت هسته‌ای هرگز نفعی به اسرائیل و عربستان برای مقابله با جمهوری اسلامی ایران با ایجاد قدرت بازدارندگی در آنها ندارد؛ زیرا این دو کشور در زمانی نه چندان دور در دست مجاهدان اسلام خواهند افتاد همان گونه که آقای آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی ایران اخیرا بیان داشت.
- این مطلب، صرفاً جهت اطلاعِ مخاطبان، نخبگان، اساتید، دانشجویان، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران بازنشر یافته و الزاماً منعکس‌کننده‌ی مواضع و دیدگاه‌های اندیشکده راهبردی تبیین نیست.
- منبع: خبرگزاری فارس
