روزنامه واشنگتن پست در مطلبی با اشاره به اعلام اخیر مایک پامپئو، وزیر امور خارجه آمریکا درباره غیر قانونی نبودن شهرک‌سازی‌های اسرائیل و تاثیر این اقدام بر نزاع اسرائیل و فلسطین نوشت: «این رویکرد با الگوی سیاست‌هایی که دیوید فریدمن، سفیر دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا در اسرائیل و حامی سرسخت شهرک‌سازی‌ها در کرانه باختری آن را دنبال می‌کند، همسو است و چشم‌انداز استقلال کشور فلسطین را که هم‌اکنون دور از دسترس به نظر می‌رسد، از این هم دست نیافتنی‌تر می‌کند. این مساله به نفع حمایت قشر مسیحی از ترامپ در داخل آمریکاست؛ رای‌دهندگان مسیحی آمریکایی که مشیت الهی را در حاکمیت اسرائیل بر سرزمین مقدس می‌بینند! این رویکرد اقدامی دیگر در رد باراک اوباما، رییس‌جمهوری پیشین آمریکاست که در ماه آخر ریاست جمهوری‌اش تصمیم گرفت به جای آن که قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که شهرک‌سازی‌ها را “نقض آشکار قوانین بین‌المللی” می‌خواند وتو کند، به آن رای ممتنع بدهد.
این اقدام نیز همچون دیگر اقدامات ترامپ در خصوص اسرائیل می‌تواند ثروت سیاسی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل را تقویت کند؛ دوست صمیمی و متحدی که تا هفته آینده می‌تواند به اتهام تقلب، ارتشاء و نقض تعهد محکوم شود. بنی گانتس، رقیب اصلی او که یک فرمانده سابق ارتش است در تلاش است تا در آستانه ضرب‌الاجل نیمه‌شب چهارشنبه دولت تشکیل دهد. اگر گانتس نتواند این کار را انجام دهد، پارلمان اسرائیل همچنان فلج باقی می‌ماند و احتمالا راه را برای برگزاری سومین انتخابات در مدت کمتر از یک سال هموار می‌کند.
برخی اسرائیلی‌ها از گانتس می‌خواهند با حزب لیکودِ نخست‌وزیر، یک دولت اتحاد (دولت ائتلافی) تشکیل دهد. این دو رهبر هر دو از اظهارات مایک پامپئو استقبال کردند که نشان می‌دهد میانه‌روها و راستگراهای اسرائیل به‌رغم اختلافات بسیارشان در زمینه سرنوشت سرزمین‌های فلسطینی اختلاف چندانی ندارند. شهرک‌نشینان اسرائیلی و سیاستمداران راستگرا در هفته جاری مجددا درخواست‌هایی را برای الحاق بخش‌هایی از کرانه باختری به اراضی اشغالی مطرح کردند.
از زمان جنگ سال ۱۹۶۷، بیش از ۷۰۰ هزار اسرائیلی در کرانه باختری و قدس شرقی ساکن شده‌اند؛ مناطقی که در صورت تشکیل کشور فلسطین در قلمرو آن قرار خواهند گرفت. بیشتر کشورها از جمله بسیاری از نزدیک‌ترین متحدان اروپایی آمریکا در موضع خود درباره غیرقانونی بودن این شهرک‌ها و تاثیر مخرب آن‌ها بر صلح پایدار مانده‌اند اما دولت آمریکا رویکردی دوپهلوتر را اتخاذ کرده است.
یک داوری حقوقی وزارت امور خارجه آمریکا در سال ۱۹۷۸ اعلام کرد شهرک‌سازی‌های اسرائیل کاملا غیرقانونی هستند اما پامپئو به یکی از مصاحبه‌های رونالد ریگان در ۱۹۸۱ اشاره کرد که ریگان در آن گفت، شهرک‌سازی‌ها “غیرقانونی نیستند”. با این حال ریگان در آن مصاحبه گفت شهرک‌سازی اقدامی “نادرست” بوده است. طرح صلح او در سال ۱۹۸۳ بیانگر آن بود که “توقف سریع شهرک‌سازی‌ها از سوی اسرائیل بیش از هر اقدام دیگری می‌تواند چشم‌انداز صلح را تقویت کند”.
این اما موضع دولت ترامپ نیست. کاخ سفید به جای آن که خواستار توقف شهرک‌سازی‌ها شود، با اقداماتی همچون قطع کمک‌ها و بستن دفتر اصلی آمریکا که مسئول رسیدگی به نگرانی‌های فلسطینیان در قدس بود، آن‌ها را تنبیه و طرد کرده است. صائب عریقات که مدت‌ها مذاکره‌کننده ارشد فلسطین بود به روزنامه واشنگتن پست گفت “این دولت، دولتی است که تصمیم گرفت از مذاکره به دیکته کردن روی بیاورد. آن‌ها از حمایت از اسرائیل به حمایت از اشغالگری اسرائیل رسیده‌اند.”
پامپئو با قانونی جلوه دادن شهرک‌سازی‌ها بیان کرد که دولت آمریکا اکنون “واقعیت موجود در صحنه” را به رسمیت می‌شناسد. آرون دیوید میلر، مذاکره‌کننده سابق صلح که در دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه فعالیت کرده است، می‌گوید این “واقعیت” را به نوعی دولت‌های پیشینی که در آن‌ها فعالیت کرده، ایجاد کرده‌اند.
میلر که اکنون کارشناس ارشد موسسه “کارنگی برای صلح بین‌الملل” است، اظهار کرد “از زمان فرمول ریگان با جدیت از موضع‌گیری در خصوص قانونی یا غیرقانونی بودن شهرک‌سازی در قدس شرقی خودداری کرده‌ایم. در ۲۵ سال گذشته شهرک‌سازی را پذیرفته‌ایم و به آن اعتراضی نکرده‌ایم و اسرائیل را بر سر گسترش شهرک‌ها وادار به پرداخت بهایی نکرده‌ایم.”
به گفته میلر، اعلام این مساله از سوی پامپئو “عدم تعادل قدرت را در مقطع حساس تازه‌ای قرار می‌دهد و در صورتی که اسرائیل بار دیگر دولتی در حال کار داشته باشد، این مساله چراغ سبزی به گسترش فعالیت‌های شهرک‌سازی” خواهد بود.
پامپئو و متحدانش تاکید دارند که چنین اقداماتی اساسی باثبات‌تر برای مذاکرات ایجاد می‌کنند اما این دیدگاهی احمقانه است. دولت‌های غربی و عربی فورا از این اقدام انتقاد کرده و اعتماد چندانی به روند صلح آرمان‌گرایانه جرد کوشنر، مشاور و داماد دونالد ترامپ نداشته‌اند. دولت ترامپ، رهبری فلسطینیان را به حاشیه رانده و مردم عادی فلسطین پیوسته ار رویای داشتن کشوری مستقل دست کشیده و به جاری آن خواستار پایان اشغالگری و داشتن حقوق برابر در اسرائیل هستند.
به گفته میلر، این تصمیم برای به رسمیت شناختن شهرک‌ها “اقدامی احمقانه و به دور از هرگونه استراتژی” است. وی افزود “از این اقدام تنها می‌توان به این نتیجه رسید که این تصمیم از سیاست داخلی نشات گرفته است.”
از جمله افرادی که پیش از اعلام عدم نقض قوانین بین‌المللی در شهرک‌سازی‌های اسرائیل مورد خطاب قرار گرفتند، گروه‌های مسیحی بودند که حامی شهرک‌سازی‌های اسرائیل هستند و نقشی کلیدی در موفقیت سیاسی ترامپ در داخل آمریکا دارد. مایک ایوانز، عضو گروه غیررسمی مشاوران مسیحی انجیلی ترامپ می‌گوید “دونالد ترامپ بیش از هر رییس‌جمهوری دیگری در تاریخ آمریکا به اسرائیل کمک کرده است.” وی مدعی شد “مشکل اصلی” میان اسرائیلی‌ها و فلسطینیان “سرزمین نیست” بلکه “نژادپرستی عرب‌ها و فساد رهبران” آنان است.
ایوانز با اشاره به تاریخ یهودیان در کرانه باختری می‌گوید “این سرزمین به مدت هزاران سال سرزمین یهودیان بوده است. اینجا سرزمین تورات است.” دیگر شخصیت‌های روحانی اما علاقه کمتری نسبت به این مساله دارند. آوی دابوش، مدیر یک گروه مدافع حقوق بشر در کرانه باختری در این خصوص اظهار کرد “هم‌اکنون باید پیدایش خود را به خاطر بیاوریم. ابراهیم پدر هر دوی ما بود، هم یهودیان و هم مسلمانان. همه ما در آخر باید در اینجا زندگی کنیم نه اینکه به خاطر باورهای افراطی مبنی بر اینکه همه چیز فقط متعلق به ما است، بمیریم.”»
- این مطلب، صرفاً جهت اطلاعِ مخاطبان، نخبگان، اساتید، دانشجویان، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران بازنشر یافته و الزاماً منعکس‌کننده‌ی مواضع و دیدگاه‌های اندیشکده راهبردی تبیین نیست.
- منبع: خبرگزاری ایسنا
