مذاکرات مسقط؛ روند شکل­ گیری و آینده آن

در این نوشتار با مروری به مذاکرات گذشته انصارالله و عربستان، نگاهی اجمالی بر مذاکرات مسقط و نتایج احتمالی آن خواهیم داشت.

اندیشکده راهبردی تبیین- شوک‌ سنگین سیاسی، اقتصادی و امنیتی جنبش انصارالله یمن به تأسیسات نفتی آرامکو و به فاصله اندکی پس از آن عملیات وسیع و پیچیده زمینی موسوم به «نصر من الله» در نجران که در واقع به‌مثابه رونمایی از توان بالای هماهنگی اطلاعاتی، لجستیکی و فرماندهی انصارالله بود، سبب شد تا مقامات سعودی پس از چندین سال لجاجت متکبرانه، متأثر از واقعیت‌های میدانی به تکاپوی سیاسی برای خروج از معرکه‌ای وادار شوند که خود آغاز کننده اصلی بوده و اکنون شعله‌های آن دامن عربستان را گرفته است. از این منظر شاید بتوان نسبت عربستان با بحران یمن را نوعی خودسوزی دانست.

هر چند عربستان مستأصل از راهبرد تهاجمی انصارالله و هراسان از غافل‌گیری‌های اخیر، دست به دامان پاکستان و عمان برای میانجی‌گری شده است؛ اما هم‌چنان نسبت به حیثیت منطقه‌ای و بین‌المللی خود در قبال خروج بدون دست‌آورد از صحنه یمن نگران است. موضوعی که به رغم نیاز مبرم سعودی‌ها به یافتن راه‌حلی سریع برای استیصال کنونی خود، هم‌چنان آن‌ها را بر سر دوراهی پذیرش صلح و توافق یا ادامه جنگ در یمن مردد کرده است. اگرچه اطلاعات دقیقی از کیفیت و نتایج احتمالی مذاکرات مسقط در دسترس نیست و عربستان برای پذیرش تمامی شروط و خط قرمزهای انصارالله آمادگی کافی ندارد. اما با این وجود، سعودی‌ها در روزهای اخیر سعی کرده‌اند تا با پمپاژ رسانه‌ای، توافق با انصارالله را در دسترس و نزدیک جلوه دهند. شاید اصرار آن‌ها بر گفتگوی غیرمستقیم و با واسطه نیز در همین راستا قابل بررسی و تحلیل باشد. انتخاب مسقط برای مذاکره غیرمستقیم با انصارالله از نگرانی مفرط سعودی‌ها نسبت به مذاکره با ایران برای عبور از مخاطرات جنگ یمن ناشی می‌شود. سعودی‌ها بر عدم طرح پرونده یمن در مذاکرات رفع تنش با ایران اصرار داشته و از تبعات آن بیمناک هستند. بدین سبب در این نوشتار با مروری به مذاکرات گذشته انصارالله و عربستان، نگاهی اجمالی بر مذاکرات مسقط خواهیم داشت.

 

پیشینه مذاکرات

با آغاز تجاوز نظامی ائتلاف عربی به سرکردگی عربستان به یمن در 26 مارس 2015 (6 فروردین 1394)، چندین دور مذاکرات برای پایان دادن جنگ و کاهش تنش ها صورت گرفته است. مذاکرات ژنو در ژوئن ۲۰۱۵، مسقط در سپتامبر ۲۰۱۵ و گفتگوهای بیلِ سوئیس در دسامبر ۲۰۱۵ همگی ناکام ماندند. در مذاکرات بهار ۲۰۱۶ در خاک عربستان برای اولین بار گفتگوهای رو در رو میان سعودی‌ها و حوثی‌ها صورت گرفت. در این مذاکرات بر کاستن از شدت تنش و اقدام در راستای تبادل اسیران توافق شد. افزون بر این، هر دو طرف لحن خود را نیز تغییر دادند اما در نهایت این مذاکرات به دلیل عدم حضور هیئت هایی از دو گروه عبدربه منصور هادی و علی عبدالله صالح به شکست انجامید.

هنگامی که سعودی‌ها تلاش کردند رهبری مذاکرات بعدی در کویت را به دولت هادی بسپارند، عبدربه منصور هادی در تلافی عدم حضور خود در مذاکرات قبلی و یک هفته قبل از آغاز مذاکرات، ژنرال علی محسن الأحمر، دشمن سرسخت انصارالله را به عنوان معاون خود منصوب کرد. اقدامی که در شکست مذاکرات آگوست ۲۰۱۶ کویت تأثیرگذار بود. دو ماه بعد، هادی برنامه جدید سازمان ملل برای آغاز دور جدید مذاکرات و تلاش‌های جان کری وزیر خارجه وقت ایالات متحده را در دسامبر 2016 رد کرد. (2)

 

 

همچنین سه طرح شورای همکاری خلیج فارس و سازوکارهای اجرایی آن، کنفرانس گفتگوی ملی و قطعنامه 2216 شورای امنیت سازمان ملل متحد، راه حل های پروژه جامع ملی یمن نیز برای برون رفت از وضع موجود اعلام شده اند. طرح شورای همکاری عمل خلیج فارس بر تشکیل کمیته نظارت بر تدوین قانون اساسی جدید، تعیین جدول زمان بندی انتخابات پارلمانی و شرکت مردم یمن در همه پرسی استوار بود. کنفرانس گفتگوی ملی مطابق سند ارائه شده، تشکیل دولت فدرال متشکل از چند منطقه که گروه های یمنی به توافق برسند را تأیید کرد و قطعنامه 2216 سازمان ملل نیز با تأیید دو طرح قبلی، بر ارائه راه حل سیاسی و مخالفت با هر نوع درگیری و تنش جدید در یمن تأکید داشت. (3)

 

مذاکرات مسقط

محمد بن سلمان ولیعهد سعودی در صحبت هایی که متن آن را پایگاه اینترنتی میدل ایست آی (Middle East Eye) در سال 1397 منتشر کرد، تمایلش را برای خروج از جنگ یمن اعلام نمود. اگرچه این اتفاق تاکنون به تعویق افتاده است اما به اعتقاد بسیاری از ناظران، حمله ی انصارالله به آرامکو باعث شد تا دست بالا را در یمن داشته باشد. از همین رو، بن سلمان که در سال های گذشته بر حضور عبدربه منصور هادی در رأس یمن تأکید داشت، با روبرو شدن با قدرت انصارالله از مواضع پیشین خود کوتاه آمد.

از طرفی ریشه مذاکرات مسقط را باید در توافق‌نامه استکهلم سوئد جستجو کرد. نمایندگان دولت نجات ملی (مستقر در صنعا) و دولت مستعفی یمن (مستقر در عدن) ۱۸ دسامبر 2018 (23 آذر 1397) در شهر استکهلم، پایتخت سوئد بر سر توقف آتش بس در استان الحدیده، تبادل اسرا و تداوم گفتگوها توافق کردند. در این مذاکرات قرار شد امنیت بنادر الحدیده، الصلیف و رأس عیسی به نیرو‌های محلی واگذار شود و طرف‌های سعودی و دولت مستعفی همکاری‌هایی برای سازوکار مالی جهت فروش انبار نفت شرکت «صافر» در گردش حساب‌های بانک مرکزی یمن زیر نظر انصارالله انجام داده و به محاصره فرودگاه صنعا پایان دهند. اگرچه بخش‌هایی از این توافق مانند تبادل اسرا به شکل ناقص انجام شد، اما طرف سعودی کارشکنی‌های گسترده‌ای انجام ‌داد. انصارالله برای عمل به توافق استکهلم از ۱۱ تا ۱۴ ماه می 2109 (۲۱ تا ۲۴ اردیبهشت 1398) از سه نقطه کلیدی در جنوب یمن (بنادر الحدیده، الصلیف و رأس عیسی) عقب نشینی کرد. اما عربستان سعودی با برداشتی تردیدآمیز، این عقب نشینی را ناشی از ضعف انصارالله ارزیابی و هم‌چنان در عمل به مفاد توافقنامه استکهلم تعلل کرد. (4)

در 4 جولای 2019 (13 تیر 1398) محمد عبدالسلام، رئیس هیئت ملی مذاکره کننده انصارالله با مارتین گریفیتس (Martin Griffiths)، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور یمن دیدار و گفتگو کرد. گریفیتس از مارس ۲۰۱۵ به عنوان سومین نماینده سازمان ملل در امور یمن فعالیت دارد. دو طرف طی این دیدار که در شهر مسقط، پایتخت عمان صورت پذیرفت در مورد اوضاع انسانی، اقتصادی و سیاسی یمن، تلاش‌ها در راستای فرآیند سیاسی این کشور و پشت سر گذاشتن موانعی که عربستان و دولت مستعفی هادی در مسیر توافق الحدیده ایجاد می‌کنند، گفتگو و رایزنی کردند. (5)

حاصل این دیدار در اواخر اکتبر 2019 (اوایل آبان 1398) با میانجی گری‌های سلطان قابوس پادشاه عمان، عمران خان، نخست وزیر پاکستان و مارتین گریفیتس به دور جدید مذاکرات میان انصارالله یمن و عربستان سعودی در مسقط پایتخت عمان منجر شد. در واقع علت روی آوردن عربستان به مذاکره مستقیم و رو در رو با انصارالله ناشی از حمله ی پهپادی این جنبش به تأسیسات نفتی آرامکو است. این حمله با آشکار نمودن آسیب‌پذیری نفتی عربستان، ریاض را به سمت مذاکره برای پایان دادن به یک جنگ فرسایشی سوق داده است. (6) همچنین کشورهای عضو ائتلاف عربی به این نتیجه رسیدند که با یک سری موانع غیرمنتظره همچون عدم پیشرفت نظامی در یمن برای تغییر وضع موجود به نفع خود روبرو هستند. (7) به دلیل منافع غیر هماهنگ منصور‌ هادی در این دور از گفتگوها بین عربستان و انصارلله، تصمیم به عدم حضور او گرفته شد. زیرا در دور جدید مذاکرات، انصارالله با جدیت به دنبال بازگشایی کامل فرودگاه صنعا است اما هادی تمایل دارد این فرودگاه همچنان بسته بماند.

 

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

سطح مذاکرات

برای حصول نتایج مؤثر در این دور از مذاکرات تلاش می شود تا گفتگو‌های رو در رو بین مقامات عالی رتبه بیشتر شود. به گفته «جمال عامر» از اعضای هیئت مذاکره کننده انصارالله، دو طرف در طول ماه های گذشته با یکدیگر در تماس ویدیویی بوده و از طریق واسطه های اروپایی صحبت کرده اند. (8) برای همین تماس‌های مستقیمی میان خالد بن سلمان (برادر کوچکتر ولیعهد سعودی و معاون وزیر دفاع این کشور) با «مهدی المشاط» رئیس شورای عالی سیاسی انصارالله یمن صورت گرفته است. خالد بن سلمان فوریه 2019 (بهمن 1397) به سمت معاون وزیر دفاع منصوب شد و مسئول امنیتی شماره یک عربستان سعودی به حساب می آید. مأموریت وی دست‌یابی به توافقی آبرومندانه و مناسب برای خارج کردن عربستان از یک جنگ ناموفق است. (9) به گفته ی تحلیل‌گران، مأموریت دیپلماتیک خالد بن سلمان نشان دهنده سیگنال محکمی برای تغییر سیاست جنگی عربستان سعودی در یمن است. (10)

 

شروط مذاکرات

مذاکرات مسقط در حال حاضر بر روی اهداف موقت مانند بازگشایی فرودگاه بین المللی صنعا و ایجاد یک منطقه حائل در امتداد مرزهای یمن و عربستان از مناطق تحت کنترل انصارالله متمرکز است. نگرانی های اصلی عربستان سعودی بر توانایی موشک های بالستیک ارتش یمن، هواپیماهای بدون سرنشین و امنیت مرزهای خود است. این کشور پس از تلاش های ناموفق در شکست انصارالله، از تعهدات خود برای بازگشت دولت هادی به پایتخت صرف نظر کرد. ریاض آمادگی خود را جهت «پشتیبانی از انصارالله در ازای قطع رابطه آن ها با تهران» اعلام داشته؛ در عوض انصارالله باید متعهد شود حملات خود به داخل خاک عربستان و هدف قرار دادن زیرساخت های آن را متوقف کند. (11) در واقع عربستان به دنبال تضمین هایی است که جنبش انصارالله از آن‌چه به عنوان محور مقاومت به رهبری ایران شناخته می شود، فاصله بگیرند. (12)

در مذاکرات مسقط هیئت عربستانی آتش‌بس در مرزها را پیشنهاد داده اما انصارالله با موضعی احتیاطی تأکید کرده که حملاتش در آن‌جا متوقف نخواهد شد. زیرا این جنبش بر سیاست پیشروی در روند مذاکرات هم‌زمان با درگیری‌ها در مناطق مرزی «کتاف» و «الملاحیط» تکیه دارد. (13) به نظر می رسد انصارالله توقف این حملات را مشروط به توقف کامل حملات هوایی ائتلاف عربی به شهرهای یمن کرده است. اگرچه این حملات هوایی کاهش یافته است، اما از نظر انصارلله هنوز تضمینی بر قطع کامل آن نیست. عربستان هم‌چنین اقدامات مثبتی را در زمینه ی آزادسازی کشتی‌های سوخت مصادره شده توسط ائتلاف انجام داده  است.

محور‌های مورد درخواست هیئت مذاکره کننده انصارالله بر لزوم توقف حملات عربستان به داخل خاک یمن، لغو محاصره و آغاز گفتگوی سیاسی جامع یمنی در فضایی آرام قرار دارد. پس از مذاکرات تلفنی و ویدئویی انصارالله با مقامات عربستان، مارتین گریفیتس در دیداری با سید عبدالملک الحوثی، رهبر انصارالله، پیشنهاد آتش‌بس موقت داد. با توجه به این‌که ممکن است آتش بس موقت به عنوان یک تاکتیک جنگی از سوی ائتلاف استفاده شود، رهبر انصارالله آن را نپذیرفت و گفت: «آتش‌بس تنها با صلحی جامع محقق می‌شود، صلح جامع و راه‌حل عادلانه گزینه درست‌تری برای حل تمامی مشکلات است.» (14) مهم‌تر از همه این‌که انصارالله به دنبال کسب مشروعیت بین المللی و به رسمیت شناخته شدن توسط دولت های همسایه با استفاده از موقعیت جدید استراتژیک خود در یمن است.

 

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

آینده مذاکرات

در نشست مسقط پیش‌نویس مذاکرات ژنو که قرار است در آینده برگزار شود محور رایزنی‌ها قرار دارد. در این پیش‌نویس از عبدربه منصور هادی رئیس‌جمهوری مستعفی یمن به عنوان نماینده دولت مستعفی، «عارف الزوکا» دبیرکل کنگره ملی و محمد عبدالسلام سخنگوی انصارلله برای حضور در مذاکرات ژنو دعوت خواهد شد. این طرف‌ها هیئت‌هایی متشکل از شش عضو و چهار مشاور خواهند داشت و فرستاده سازمان ملل می‌تواند با توافق طرفین، اعضاء و مشاوران بیشتری را در این مذاکرات شرکت دهد. این پیش‌نویس که مبتنی بر دست‌آوردهای گفتگوی ملی و قطعنامه ۱۳۲۵ شورای امنیت است، تصریح می‌کند که هر کدام از این هیئت‌ها باید برای گفتگو درباره توافق‌های الزام‌آور دارای اختیارات مطلق باشند. مسائل اساسی ذکر شده در این پیش‌نویس شامل نقشه راه بازگشت یمن به انتقال سیاسی، اعتماد‌سازی و مکانیزم اجرایی آن است. (15) آن‌چه تاکنون از مذاکرات مسقط میان انصارالله و عربستان سعودی گذشته، از یک طرف نشان دهنده پذیرش ناتوانی حل مسئله یمن به وسیله جنگ از سوی عربستان و از طرف دیگر تمایل ریاض برای طولانی کردن روند مذاکرات در شرایط توقف حملات انصارالله و تداوم محاصره به منظور فشار بر صنعا برای گرفتن امتیاز است.

 

موانع و چالش های موجود

با طولانی تر شدن حملات ائتلاف عربی به یمن بر پیچیدگی‌های بحران این کشور افزوده شده است. در واقع ائتلاف های جدیدی به میان آمده و محور وفاداری طرف‌های درگیر تغییر یافته است. مناقشه یمن همواره اتحادهای عجیبی را شکل داده که بیشتر بر محور دشمن مشترک استوار بوده است تا منافع مشترک، اما حتی این همبستگی‌های شکننده نیز اکنون تَرک برداشته است. در ائتلاف انصارالله-صالح دودستگی ایجاد شد و برخی از وفاداران علی عبدالله صالح رئیس جمهور پیشین یمن به ائتلاف ضد انصارالله پیوستند. اختلاف‌های مشابهی نیز میان اعضای ائتلاف عربی به میان آمده است؛ ائتلافی که گرچه همه ضد انصارالله هستند، اما همه طرفدار عبدربه منصور هادی نیستند. (16) مهم‌ترین اختلاف این است که اعضای «شورای انتقالی جنوب» (STC) که از سوی امارات متحده عربی حمایت می‌شوند و رهبری آن را «عیدروس الزُبیدی» فرماندار پیشین هادی در استان عدن برعهده دارد به طور مرتب به زد و خورد با نیروهای طرفدار هادی پرداخته است. در نتیجه، مناقشه و مذاکره را دیگر نمی‌توان در چارچوب‌ ساده گفتگوی دو طرف اصلی و حامیان آن ها صورت بندی کرد.

 

پیامدهای مثبت و منفی مذاکرات

یکی از پیامدهای مهم مذاکرات مسقط تشکیل دو کمیته ی نظامی و سیاسی مشترک بین عربستان سعودی و انصارالله است. کمیته ی نظامی به بررسی آتش‌بس کامل بین دو طرف، لغو محاصره و بازگشایی فرودگاه صنعا می‌پردازد و کمیته ی سیاسی برای بررسی وضعیت سیاسی جدید در یمن فعالیت می کند. (17) به گفته ی محمد عبدالسلام سخنگوی انصارالله، توافق حاصله در مسقط از ویژگی های کلی برخوردار است و بعدا بر سر جزئیات مذاکره خواهد شد. وی ضمن اشاره به این‌که انصارالله خواهان باز بودن مذاکرات و دست‌یابی به راه حل سیاسی است، معتقد است که اکنون باید میانجی‌گران عمانی با آمریکایی ها و سپس با نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی ارتباط برقرار کنند. (18)

از جمله اتفاقاتی که بی ربط به موضوع فوق نیست، ایجاد پنج پست مراقبتی توسط کمیته نظارت بر آتش بس در حدیده است که علی رغم تلاش نماینده سازمان ملل در امور یمن پس از توافق سوئد در اواخر سال 2018 انجام نگرفته بود. هم‌زمان با آرامش نسبی ایجاد شده در جبهه غربی، تعدادی از فرماندهان برجسته نظامی یمن به صنعا برگشته و از همراهی با ائتلاف عربی اظهار ندامت کردند. در جنوب یمن به رغم امضای توافق ریاض اما، تنش‌ و درگیری میان نیروهای وابسته به منصور هادی و شورای انتقالی جنوب ادامه دارد و هیچ نشانه ای دال بر اجرای موفق توافق ریاض مشاهده نمی شود. (19) همچنین عربستان گروهی از زندانیان یمنی که کمیته بین‌المللی صلیب سرخ تعداد آن ها را 128 نفر اعلام نموده، آزاد کرد. این گروه از زندانیان پس از آزادی وارد شهر صنعا پایتخت یمن شدند.

به طورکلی شواهد حکایت از آن دارد که در مذاکره انصارالله با عربستان، انصارالله برنده بوده و ثمرات استقامت خود در جنگ را می‌بیند. به این ترتیب که می‌تواند بر اغلب مناطق شمالی یمن حکومت کرده و خود را به عنوان یک قدرت مشروع مطرح نماید. ظاهراً عربستان ایجاد یک دولت به حاکمیت انصارالله در شمال را برای آن‌ها تضمین کرده است و همین مسئله، نشان دهنده هوشمندی انصارالله و دولت نجات ملی یمن است. آن ها به شکل مناسبی با سعودی‌ها تعامل کردند، تا منافع خود را محقق نموده و در برابر امنیت مرزهای عربستان، خدمات بسیاری را در راستای بازسازی یمن از سعودی‌ها دریافت کنند. (20) در واقع مقاومت مشروع انصارالله، نیروهای ائتلاف عربی را به این نتیجه رسانده است که توافق‌نامه باید آرمان های مشروع همه بخش های جامعه یمن از جمله انصارالله را در برگیرد. به گونه ای که انور قرقاش، مشاور وزیر در امورخارجه امارات متحده عربی گفته است: «شبه نظامیان حوثی کشور را ویران کرده اند، اما آن ها بخشی از جامعه یمن هستند و در آینده آن نقشی خواهند داشت.» (21) عربستان سعودی نیز به دنبال نوعی همزیستی مسالمت آمیز با انصارالله در شمال یمن و خروج آبرومندانه از جنگ بی ثمری است که خود آغازگر آن بوده است.

 

تبعات مذاکرات برای ایران

هر چند تنها خواسته عربستان از انصارالله، اظهارات رسانه‌ای آن‌ها در انتقاد از ایران و تمجید از عربستان است. اما هر شکلی از روند مذاکراتِ منجر به صلح که انصارالله را به عنوان یک عنصر تأثیرگذار در یمن تأیید و حفظ کند، به معنای حفظ یکی از ابزارهای ایران و تهدیدی استراتژیک برای عربستان سعودی محسوب می شود. (22)

 

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr4', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr4", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

تبعات احتمالی شکست مذاکرات

در حالی که برخی معتقدند گفتگوی عربستان با انصارالله تاکتیکی بوده و هدف از آن تضعیف و مهار جنبش انصارالله است اما، برخی دیگر بر این باورند که عربستان سعودی ممکن است به توافقی مستقیم و جدی با انصارالله دست یابد. (23) اما واقعیت این است که دولت سعودی برای پایان دادن به جنگ با فشارهای زیادی روبرو است و به همین دلیل هرگونه کارشکنی این کشور در روند مذاکرات تبعاتی همچون بروز بحران مشروعیت برای ریاض و ناتوانی در تحقق اهداف اعلام شده در یمن نظیر بازگرداندن دولت هادی و پایان دادن به جنبش انصارالله را در پی خواهد داشت. زیرا شکستِ مذاکرات، بحران یمن را وارد تنشی بزرگ‌‎تر می کند که عربستان قادر به کنترل آن نخواهد بود.

عربستانی ها حق دارند از این تغییر استراتژیک در سیاست خود استقبال کنند. پس از گذشت نزدیک به پنج سال جنگ با بدترین بحران حقوق بشری در جهان و تلفات چند ده هزار نفری روبرو هستند. آسیب رساندن به چهره ی این کشور در صحنه جهانی، ضرورت تغییر فوری سیاست عربستان در قبال یمن را دو چندان می کند. به علاوه حمله 14 سپتامبر 2019 (23 شهریور 1398) به تأسیسات نفتی آرامكو، نیمی از تولید نفت عربستان و عرضه سهام آن در بورس را متوقف ساخت. در واقع از نظر تاریخی، جنگ یمن آسیب های ملی و ژئوپلیتیکی را به عربستان سعودی وارد کرد و این کشور در کنار شکاف های قابل توجه در استراتژی دفاعی، خود را در معرض خطر بی سابقه ای قرار داده است. (24)

 

نتیجه گیری

روند تحولات یمن از آغاز انقلاب 2011 تاکنون این واقعیت را برای کشورهای منطقه به ویژه ائتلاف عربی و در رأس آن ها عربستان سعودی به اثبات رساند که قیام حوثی‌ها و جنبش برآمده از آن یعنی انصارالله قابل حذف از تحولات آینده این کشور نیست. هر تصوری از ثبات یمن در دوران جدید بدون نقش آفرینی محوری انصارلله امکان پذیر نمی باشد. از یک طرف تجربه‌ی نوع مشارکت انصارالله در قدرت در سال‌های پس از انقلاب تا تجاوز ائتلاف عربی تحت رهبری عربستان به یمن (فاصله سال های 2011 تا 2015) نشان می دهد که عوامل اصلی بروز وضعیت بحرانی عمدتاً فساد و ناکارآمدی در دولت عبدربه منصور هادی و بی توجهی به خواسته های انقلابیون و دخالت های عربستان و نه انحصارطلبی انصارالله بوده است، از طرف دیگر تجربه توافق الحدیده و مذاکرات یمنی-یمنیِ پیش از آن در مسقط نیز نشان داده که انصارالله بازیگری است که آمادگی مذاکره و اجرای تعهدات در صورت انجام توافق را دارد. چرا که بر اساس گزارش‌هایی که اخیراً گریفیتس به سازمان ملل ارائه داد، نیروهای انصارالله به تعهدات خود در قالب توافق الحدیده عمل نموده‌اند اما عربستان سعودی از اجرای این توافق شانه خالی کرده است.

هر چند طرف های یمنی در سال 2018 نیز در مذاکرات صلح استکهلم سوئد توافق هایی در خصوص حل بحران این کشور انجام دادند، اما این توافق‌نامه و سایر مسائل مورد توافق بین دو طرف به دلیل سنگ اندازی های سعودی تاکنون اجرایی نشده است. در مجموع آن‌چه تاکنون از مذاکرات میان انصارالله و عربستان سعودی صورت گرفته است از یک طرف نشان دهنده پذیرش ناتوانی در حل موضوع یمن از طریق جنگ توسط عربستان و حتی پذیرش شکست و از طرف دیگر تمایل ریاض برای طولانی کردن روند مذاکرات در شرایط توقف حملات انصارالله و تداوم محاصره به منظور فشار بر صنعا برای گرفتن امتیاز است. سخنان و اقدامات رهبران انصارالله نمایان‌گر آگاهی آن ها از تاکتیک مذاکراتی ریاض است به صورتی که با تهدیدات مکرر به آغاز مجدد حملات نوعی از صلح مسلحانه را در استراتژی خود اتخاذ کرده اند.

 

منابع

1-الانا دولوزی، چارچوب­ های مذاکرات صلح یمن، انستیتو واشنگتن، 31 می 2018، قابل دسترسی در پایگاه اینترنتی:

https://www.washingtoninstitute.org/fa/policy-analysis/view/framing-yemen-peace-negotiations

22همان

3-زیاد احمد الفیفی، إشارات سعودية بتسوية شاملة في اليمن، ایندیپندنت عربی، 12 نوامبر 2019، قابل دسترسی در پایگاه اینترنتی:

https://www.independentarabia.com/node/71181

4-مذاکرات یمن در شرایط صلح مسلحانه، خبرگزاری دفاع مقدس، 6 آذر 1398، قابل دسترسی در پایگاه اینترنتی:

https://defapress.ir/fa/news/371599

5-گریفیتس مذاکرات مفیدی برای یمن، در ریاض، ابوظبی و مسقط داشتم، خبرگزاری فارس، 20 تیر 1398، قابل دسترسی در پایگاه اینترنتی:

https://www.farsnews.com/news/13980420000266

6-AHMED AL-HAJ, Saudi Arabia, Yemen’s Houthi rebels in indirect peace talks, 13 November 2019, https://apnews.com/cb393079f7be48d2951b3ae3f2d4361b

7-Colum Lynch, Lara Seligman, Robbie Gramer, Can a Young Saudi Prince End the War in Yemen? 20 November 2019, https://foreignpolicy.com/2019/11/20/can-khalid-bin-salman-young-saudi-prince-end-yemen-war-mohammed-mbs

8-ابوبکر الفقیه، تكشف أهم نقاط المحادثات غير المباشرة بين السعودية والحوثيين، يمن شباب نت، 14 نوامبر 2019، قابل دسترسی در پایگاه اینترنتی:

https://yemenshabab.net/reports/51529

9-Colum Lynch, Lara Seligman, Robbie Gramer, Ibid

10-Ibid

11-القدس العربی، السعودية تجري محادثات «غير رسمية» مع الحوثيين للتوصل إلى هدنة، 14 نوامبر 2019، قابل دسترسی در پایگاه اینترنتی:

https://www.alquds.co.uk

12-مأرب پرس، تقرير أمريكي يكشف كواليس ما يجري في ”مسقط“ وخفايا المحادثات بين السعودية والحوثيين، 13 نوامبر 2019، قابل دسترسی در پایگاه اینترنتی:

https://marebpress.net/news_details.php?lng=arabic&sid=157610

13-پایگاه خبری – تحلیلی الوقت، مذاکرات یمن در شرایط صلح مسلح، 5 آذر 1398، قابل دسترسی در پایگاه اینترنتی:

http://alwaght.com/fa/News/166896

14-مشرق نیوز، مذاکره محرمانه انصارالله و سعودی در مسقط/ سنگ تمام نظامی عربستان برای بازپس‌گیری عدن، 6 آبان 1398، قابل دسترسی در پایگاه اینترنتی:

https://www.mashreghnews.ir/news/1005103/

15-روزنامه ابتکار، 8 آذر 1398، منابع خبری جزئیات پیش‌نویس نشست مسقط درباره یمن را که به عنوان مقدمه‌ای برای مذاکرات ژنو آماده شده است، منتشر کردند، کد خبری: 27608، قابل دسترسی در پایگاه اینترنتی:

http://ebtekarnews.com/?newsid=27608

16-الانا دولوزی، چارچوب­های مذاکرات صلح یمن، پیشین

17-Sana’a (Debriefer), Muscat hosts undeclared talks to end Yemen war: sources, 8 November 2019, https://debriefer.net/en/news-12520.html

18-ارزیابی مذاکرات مسقط از سوی سخنگوی حوثی ها در یمن، 17 نوامبر 2019، قابل دسترسی در پایگاه اینترنتی:

https://www.trt.net.tr/persian/mntqh/2016/11/17/rzyby-mdhkhrt-msqt-z-swy-skhngwy-hwthy-h-dr-ymn-612948

19-مذاکرات یمن در شرایط صلح مسلحانه، خبرگزاری دفاع مقدس، پیشین

20-پایگاه خبری رویداد 24، حوثی­ها به قدرت مطلق در شمال یمن تبدیل می­شوند، 11 آذر 1398، قابل دسترسی در پایگاه اینترنتی:

https://www.rouydad24.ir/fa/news/196113

21-Colum Lynch, Lara Seligman, Robbie Gramer, Ibid

22-آدم یحیی، محادثات سرية بين الرياض والحوثي في عُمان.. هل تنهي حرب اليمن؟ 10 سپتامبر 2019، قابل دسترسی در پایگاه اینترنتی:

https://www.alestiklal.net/ar/view/2328/dep-news-1567773353

23-Ibid

24-Raman Ghavami, Blaming Saudi Arabia for the war in Yemen is doing nothing to achieve peace – we need to understand Iran’s key role in the conflict, 21 November 2018, https://www.independent.co.uk/voices/yemen-war-saudi-arabia-iran-houthi-rebels-un-peace-talks-ceasefire-conflict-a8644681.html

 

 

ارسال دیدگاه