اندیشکده راهبردی تبیین – روز دوشنبه 12 نوامبر 2019 ، دادگاه عالی اتحادیه اروپا در لوکزامبورگ طی حکمی اعلام کرد کشورهای عضو اتحادیه اروپا موظف اند از این پس بر روی مواد غذایی تولید شده در شهرک های صهیونیستی کرانه باختری و جولان اشغالی برچسب «ساخت شهرک های اشغالی» بزنند. این دادگاه در بیانیه ای که صادر کرد می گوید: مواد غذایی تولید شده در مناطقی که دولت اسرائیل اشغال کرده، باید نشانه ای داشته باشند که نشان دهنده مبدأ اصلی تولید آن‌ها باشد. براساس این بیانیه عدم دسته بندی تولیدات موجب «فریب مصرف‌کنندگان» می شود. این بیانیه می گوید این حکم شامل تمامی شهرک‌های صهیونیست نشین سرزمین های اشغالی 1967، جولان اشغالی و قدس شرقی می شود. [1]

 

 مرور دیدگاه اتحادیه اروپا در مورد شهرک‌های صهیونیستی

اقدام اتحادیه اروپا مبنی بر ضرورت درج برچسب بر روی کالاهای تولید شهرک های کرانه باختری و جولان، 4 نکته مهم را در بر دارد که دیدگاه این اتحادیه را تبیین می‌کند:[2]

الف- نگاهی براساس طرح دو دولت

دیدگاه اتحادیه اروپا بر مبنای طرح دو دولت[3] ، شکل گرفته است. براساس طرح دو دولت – که مورد تأیید اتحادیه اروپا است و سال 1990 از سوی بوش پدر مطرح شد- راه‌حل مسئله فلسطین در ایجاد دو دولت فلسطینی و یهودی در فلسطین است. بر اساس این طرح، کرانه باختری رود اردن، نوار غزه به اضافه قدس شرقی سرزمین هایی است که در آن‌ها باید کشور مستقل فلسطین به وجود آید و در مابقی فلسطین تاریخی، دولتی یهودی به وجود خواهد آمد. اما رژیم صهیونیستی با اشغال بخش هایی از کرانه باختری رود اردن، بلندی های جولان و قدس شرقی اقدام به ساخت شهرک های مسکونی صهیونیست نشین در این مناطق کرده است؛ شهرک هایی که آن‌ها را بخشی از دولت یهودی تحت حاکمیت خود لحاظ می کند.

 

 

اتحادیه اروپا، می گوید سرزمین هایی که براساس طرح دو دولت به دولت فلسطینی تعلق دارند، سرزمین های اشغالی لحاظ می شوند و رژیم صهیونیستی براساس قوانین بین المللی این سرزمین ها را اشغال کرده است. به همین دلیل بخشی از دولت یهودی مد نظر اتحادیه اروپا محسوب نمی شوند. از این رو هنگامی که کالایی در این شهرک ها تولید می شوند، تولید اسرائیل محسوب نمی‌شوند و این مسئله باید بر روی کالاهایی که در این شهرک ها تولید می شوند، درج شود. یعنی رژیم صهیونیستی نمی تواند بگوید این کالاها در «اسرائیل» تولید شده است.

ب- حکمی فقط برای محصولات غذایی

اتحادیه اروپا در حکمی که صادر کرده می گوید این اقدام اتحادیه، تنها شامل محصولات غذایی و به طور مشخص مشروبات الکلی، میوه و سبزیجات می شود و دیگر محصولات کشاورزی و محصولات صنعتی و خدمات را شامل نمی شود.

ج- تأکید بر حمایت از رژیم صهیونیستی و عدم تحریم این رژیم

مینا آندروا، سخنگوی رسمی اتحادیه اروپا گفت حکم دیوان دادگستری اتحادیه اروپا، تغییری در حمایت بنیادین این اتحادیه از امنیت اسرائیل ایجاد نخواهد کرد. اتحادیه اروپا هیچ نوع تحریم یا مجازات اسرائیل را حمایت نخواهد کرد و با اقدامات حامیان جنبشی که خود را «تحریم اسرائیل» نامیده‌اند و شامل جلوگیری از سرمایه‌گذاری و تحریم اسرائیل با هدف انزوای آن می‌شود، مخالف است. [4]

د- دلیل صدور حکم

اتحادیه اروپا در بیانیه خود صدور این حکم را بر مبنای رعایت حقوق مصرف‌کنندگان در اتحادیه اروپا، رعایت اصول اخلاقی و نقض قوانین بین‌المللی از سوی رژیم صهیونیستی انجام داده است. در قوانین اتحادیه اروپا نیز بر این مسئله تأکید شده که این اقدام در راستای جلوگیری از تجارت آزاد صورت نگرفته، بلکه صرفاً برای رعایت حقوق شهروندان صورت گرفته است.[5]

 

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

سابقه اقدامات اتحادیه اروپا و سایر کشورها در قبال شهرک‌سازی‌های رژیم اسرائیل

سابقه اقدامات اتحادیه اروپا در خصوص ضرورت الصاق برچسبی که نشان‌دهنده محصولات تولید شده در شهرک های کرانه باختری باشند، به توافق‌نامه تجاری اتحادیه اروپا در خصوص برقراری روابط تجاری این اتحادیه با کشورهای حاشیه مدیترانه باز می گردد. در این توافق‌نامه که سال 1995 بین کشورهای اروپایی منعقد شده است کرانه باختری بخشی از دولت فلسطین محسوب می شود که کالاهایی که از این منطقه از سوی شهرک های صهیونیستی به اروپا وارد می شوند کالای «اسرائیلی» محسوب نمی شوند. این توافق‌نامه زمینه اولیه لزوم الصاق برچسب بر کالاهای تولیدی در شهرک های صهیونیست‌نشین کرانه باختری است.[6] پس از این تاریخ، اختلافاتی بین برخی شرکت های اروپایی که از رژیم صهیونیستی کالا وارد می کردند با شرکت های صهیونیستی کرانه باختری به وجود آمد که مسئله الصاق برچسب را به دادگاه های اروپا کشاند.

اما اولین اقدام رسمی اتحادیه اروپا به نوامبر 2015 باز می گردد. در این سال کمیساریای اتحادیه اروپا طی سندی رسمی، خواستار الصاق برچسب بر محصولات شهرک ها شد.[7] در آن دوره، وزارت خارجه رژیم صهیونیستی و نمایندگی‌های این رژیم در اروپا تلاش وسیعی را صورت دادند تا اجرای این سند را متوقف کنند. صهیونیست‌ها در این زمینه موفق شدند با تکیه بر اقدامات دیپلماتیک، اقدام عملی در این خصوص را متوقف کنند. با این وجود در سال 2016 وزارت اقتصاد فرانسه دستورالعملی را صادر کرد که الصاق برچسب بر محصولات شهرک های کرانه باختری را الزام آور معرفی می کرد.[8]

 

 میزان اهمیت حکم اخیر دیوان دادگستری اتحادیه اروپا

دیوان دادگستری اتحادیه اروپا با صدور این حکم چند اتفاق را رقم زد که این اتفاقات از اهمیت بالایی برخوردارند:

حقوقی کردن مسئله الصاق برچسب

با ورود دیوان دادگستری اتحادیه اروپا، الصاق برچسب از یک پشتوانه الزام‌آور برخوردار شد که از این پس شرکت های رژیم صهیونیستی که این مسئله را رعایت نکنند گرفتار تبعات قانونی عدم اجرای این قانون در اتحادیه اروپا خواهند شد. در حقیقت این حکم موجب کاهش تعاملات شرکت های اروپایی با شرکت های صهیونیستی حاضر در کرانه باختری خواهند شد. چرا که شرکت های صهیونیستی هیچ علاقه ای به الصاق برچسب ندارند. از سویی شرکت های اروپایی برای آنکه تحت پیگرد قانونی قرار نگیرند از حکم دادگاه تخطی نخواهند کرد.

تأثیر منفی بر اقتصاد رژیم صهیونیستی

دومین اتفاقی که با صدور حکم دیوان دادگستری اتحادیه اروپا رخ می دهد کاهش درآمدهای صادراتی رژیم صهیونیستی در عرصه اقتصادی است. بیشترین مبادله اقتصادی رژیم صهیونیستی با اتحادیه اروپا است. اتحادیه اروپا شریک اول اقتصادی این رژیم محسوب می شود و بخش قابل‌توجهی از درآمدهای رژیم صهیونیستی از صادرات محصولات کشاورزی حاصل می شود. با ضروری شدن الصاق برچسب بر محصولات شهرک های کرانه باختری، با توجه به تأکیدی که رژیم صهیونیستی بر عدم الصاق این برچسب ها دارد و مقاومتی که در این زمینه می کند، میزان صادرات کشاورزی رژیم صهیونیستی با کاهش چشم‌گیر مواجه خواهد شد و این به معنی کاهش درآمدهای صادراتی رژیم صهیونیستی است. وحشت صهیونیست‌ها از این است که این حکم در هر 28 کشور عضو اتحادیه اروپا اجرا شود.

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

تیرگی روابط رژیم صهیونیستی با اتحادیه اروپا و انزوای سیاسی

با صدور این حکم همان گونه که وزارت خارجه رژیم صهیونیستی اعلام کرده است روابط رژیم صهیونیستی با کشورهای عضو اتحادیه اروپا رو به تیرگی خواهد نهاد که این تیرگی روابط، می تواند به چالش هایی در آینده رژیم صهیونیستی منجر شود. چرا که این مسئله می‌تواند روابط رژیم صهیونیستی را با 28 کشور اتحادیه اروپا دچار بحران کرده، موجب انزوای رژیم صهیونیستی شود. شبکه 13 رژیم صهیونیستی طی خبری از سندی پرده برداشت که از سوی وزارت خارجه رژیم صهیونیستی به کشورهای اروپایی ارسال شده و این کشورها را تهدید کرده که در صورت اجرای این قانون، روابط بین این کشورها با رژیم صهیونیستی رو به تیرگی خواهد نهاد. [9]

تأثیر منفی بر روابط آمریکا و اتحادیه اروپا

براساس اخبار منتشر شده پس از صدور این حکم در دیوان دادگستری اتحادیه اروپا، مقامات رژیم صهیونیستی اعلام کردند برای جلوگیری از اجرای این حکم از ایالات متحده کمک خواهند گرفت. این کمک به معنای آن خواهد بود که آمریکایی ها در صورت پذیرش کمک به صهیونیست ها، به اتحادیه اروپا برای لغو این حکم فشار خواهند آورد و این مسئله نوعی تیرگی روابط و درگیری را بین آمریکا و اتحادیه اروپا ایجاد خواهد کرد.

تأثیر منفی بر معامله قرن و طرح یک دولت یهودی در فلسطین

با این اقدام در حقیقت اروپایی ها بر این نکته تأکید می کنند که مرزهای سال 1967 که شامل کرانه باختری، جولان اشغالی و قدس شرقی می شوند، سرزمین های اشغالی هستند نه بخشی از دولت یهودی که اروپایی‌ها در طرح دو دولتی بر آن تأکید داشته‌اند. حال این جریان که نقطه مقابل معامله قرن و طرح تشکیل یک دولت یهودی در فلسطین است با صدور حکم دیوان دادگستری اروپا در حقیقت بر دیدگاه خود تأکید دارد و آن را عملی می کند.

حال اگر صهیونیست ها این حکم را نپذیرند، ضربات قابل توجهی از این ناحیه متحمل خواهند شد. اما اگر آن را بپذیرند در حقیقت پذیرفته اند که طرح دو دولت را قبول دارند. قبول این مسئله از سوی صهیونیست ها موجب تضعیف معامله قرن می شود چرا که معامله قرن به دنبال راه‌حل دو دولت نیست و عقب نشینی صهیونیست ها می تواند به شدت معامله قرن را تضعیف کند.

توسعه عادی سازی روابط با اعراب

یکی از اتفاقاتی که به دنبال صدور حکم دیوان دادگستری اروپا رقم خواهد خورد توسعه روابط تجاری رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی و تلاش برای جایگزین کردن این کشورها به جای کشورهای اتحادیه اروپا است. وزارت خارجه رژیم صهیونیستی پس از صدور حکم دیوان دادگستری اروپا به نمایندگان خود در کشورهای عربی دستور داده برای جایگزین کردن کشورهای عربی، به دنبال انعقاد قراردادهای اقتصادی با کشورهای عربی باشند تا صدور محصولات کشاورزی شهرک‌های صهیونیست‌نشین کرانه باختری به کشورهای عربی را جایگزین صادرات به کشورهای اروپایی کنند.[10]

کمک به جنبش تحریم اسرائیل

جنبش تحریم اسرائیل که تحت عنوان «BDS» شناخته می شود طی سال های گذشته در اروپا، آمریکا و کانادا توسعه قابل‌توجهی بین مردم پیدا کرده است. صهیونیست‌ها نیز به شدت از این جنبش هراس دارند چرا که می تواند به شدت آن‌ها را در تنگنا قرار دهد. این اقدامِ اروپا می تواند به این جنبش کمک کند تا کالاهای رژیم صهیونیستی در کشورهای اروپایی کاملاً تحریم شوند و صهیونیست‌ها را به چالش های شدیدی مبتلا کنند.

 

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr4', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr4", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

تاثیر این نوع اقدامات بر رژیم صهیونیستی و مناسبات آن با فلسطینی‌ها

اقداماتی چون اقدام دیوان دادگستری اتحادیه اروپا با توجه به ویژگی هایی که برای آن شمرده شد به دلیل عملی و الزام آور بودن، می تواند موجب تأثیرات قابل‌توجهی بر رژیم صهیونیستی شود:

عقب نشینی رژیم صهیونیستی

همان‌گونه که در فقرات فوق اشاره شد این اقدام در راستای طرح دو دولت است که با سیاست های کنونی رژیم صهیونیستی در تعارض کامل قرار دارد. لذا اقداماتی از این دست موجب محدودیت رژیم صهیونیستی می شود و موجب می شود این رژیم از اقدامات توسعه‌طلبانه خود تا حدودی عقب نشینی کند.

دلیل عمده این مسئله این است که اقداماتی چون حکم دیوان دادگستری اتحادیه اروپا به دلیل آن‌که گامی عملی، همراه با اهرم‌های فشار و الزام‌آور است می تواند موجب عقب‌نشینی رژیم صهیونیستی از اقدامات تجاوزکارانه و توسعه‌طلبانه شود.

محدودیت و انزوای رژیم صهیونیستی

رژیم صهیونیستی، رژیمی متفاوت از دیگر حاکمیت های سیاسی جهان است و نمی توان آن را با دیگر حاکمیت های سیاسی مقایسه کرد. یکی از ویژگی های این رژیم، عدم حاکمیت عقلانیت در تصمیم گیری و تأکید بر تعصبات قومی است. با توجه به این ویژگی، اقداماتی از این دست موجب نخواهد شد که آن‌ها از تمامی مواضع تجاوزکارانه و توسعه‌طلبانه خود عقب‌نشینی کنند و به طور طبیعی با تأکید بر مواضع نادرست خود به گوشه انزوا خواهند رفت.

تلطیف روابط با فلسطینی‌های سازشکار

اتحادیه اروپا براساس توافقات اولیه ای که در دهه 1990 با سازمان آزادی‌بخش فلسطین و رژیم صهیونیستی مبنی بر توافق‌نامه اسلو شکل داده، بخشی از اقداماتش را با هدف تقویت طرف سازش‌کار فلسطینی انجام می دهد. در حال حاضر به دلیل قطع بخش عمده‌ای از کمک‌های ایالات متحده به حکومت خودگردان فلسطین، اتحادیه اروپا مهم‌ترین حامی مالی حکومت خودگردان محسوب می شود. اقداماتی از این دست، صهیونیست‌ها را مجبور خواهد کرد برای جلب حمایت اروپا بخشی از تعاملات خود با حکومت خودگردان را تلطیف کرده، نقش بیشتری برای حکومت خودگردان قائل شوند.

هرچند این اقدامات، شرایط خاصی را بر صهیونیست‌ها تحمیل می کنند اما به دو دلیل، فایده‌ای به حال فلسطینی ها نخواهد داشت: اول این‌که به دلیل دیدگاه حمایتی اتحادیه اروپا از رژیم صهیونیستی، این اقدامات قطعاً به صورت محدود اجرا می شوند و حاضر نیستند کم‌ترین ضربه‌ای به رژیم صهیونیستی وارد کنند. دوم آن‌که، بخشی از اهداف این تلاش ها با نگاه تقویت حکومت خودگردان و مقابله با مقاومت صورت می‌گیرد. که در حقیقت تلاشی در راستای ایجاد تفرقه در فلسطین و عقب زدن مقاومت در میدان فلسطین است.

 

جمع‌بندی

اقدام دیوان دادگستری اتحادیه اروپا در خصوص ضرورت الصاق برچسب بر میوه، سبزیجات و مشروبات الکلی تولید شده در شهرک های کرانه باختری، در راستای اختلاف دیدگاه اتحادیه اروپا با رژیم صهیونیستی در خصوص حل مسئله فلسطین صادر شده است. اروپایی ها که بر طرح دو دولت تأکید دارند با توجه به تغییر رویکرد صهیونیست ها مبنی بر تشکیل یک دولت یهودی، به دنبال مجبور کردن صهیونیست‌ها برای بازگشت به نگاه اولیه ای هستند که با اروپایی ها بر سر آن توافق کرده‌اند. این اقدام کاملاً عملی است و با صدور حکم دیوان دادگستری اتحادیه اروپا از اهرم اجرایی نیز برخودار شده است و اکنون اجرای آن الزام‌آور است. به همین دلیل می‌تواند صهیونیست‌ها را تا حدی به عقب‌نشینی از رویکردهای توسعه‌طلبانه‌شان وادار کند. اما در مجموع این اقدام با توجه به راهبرد اتحادیه اروپا که حمایت بنیادین از رژیم صهیونیستی است نمی تواند ضربه قابل‌توجهی به این رژیم بزند و بخشی از آن نیز با هدف ایجاد تفرقه بین فلسطینیان و ضربه زدن به مقاومت در فلسطین صورت می گیرد.

منابع

[1]– Euronews, Items from Israeli settlements to be labelled as produced in ‘territory of origin’, 13/11/2019,

at: https://www.euronews.com/2019/11/13/items-from-israeli-settlements-to-be-labelled-as-produced-in-territory-of-origin

[2] – Court of Justice of the European Union, PRESS RELEASE No 140/19 Luxembourg, 12 November 2019, At: https://curia.europa.eu/jcms/upload/docs/application/pdf/2019-11/cp190140en.pdf

[3]  Two States

[4]  یورونیوز، القضاء الأوروبي يلزم إسرائيل بذكر مصدر منتجاتها التي تدخل السوق الأوروبية- 12/11/2019- فی:

https://arabic.euronews.com/2019/11/12/european-court-of-justice-ruling-israel-settlement-goods-labelling-palestinian-territories

[5]–  EUROPEAN COMMISSION, Interpretative Notice on indication of origin of goods from the territories occupied by Israel since June 1967-11/11/2015 at:

https://eeas.europa.eu/sites/eeas/files/20151111_interpretative_notice_indication_of_origin_en.pdf

[6]–  Ibid

[7]– Official Journal of the European Union, Interpretative Notice on indication of origin of goods from the territories occupied by Israel since June 1967-12/11/2015 at:

http://www.europarl.europa.eu/meetdocs/2014_2019/documents/dpal/dv/4a_interpretativenoticeindicationorigin/4a_interpretativenoticeindicationoriginen.pdf

[8]–  عرب 48، محاولة إسرائيلية لاستباق قرار أوروبي مرتقب بوجوب وسم منتجات المستوطنات-12/11/2019 فی:

https://www.arab48.com/إسرائيليات/أخبار/2019/11/12/محاولة-إسرائيلية-لاستباق-قرار-أوروبي-مرتقب-بوجوب-وسم-منتجات-المستوطنات

[9] YOSSI LEMPKOWICZ- Israel ‘strongly’ rejects the EU court ruling on labeling of settlement products which is ‘both political and discriminating against Israel-12/11/2019- at: https://ejpress.org/israel-strongly-reject-the-eu-court-labeling-ruling-which-is-both-political-and-discriminating-against-israel/

[10]– عرب 48، محاولة إسرائيلية لاستباق قرار أوروبي مرتقب بوجوب وسم منتجات المستوطنات-12/11/2019 فی:

https://www.arab48.com/إسرائيليات/أخبار/2019/11/12/محاولة-إسرائيلية-لاستباق-قرار-أوروبي-مرتقب-بوجوب-وسم-منتجات-المستوطنات