اندیشکده راهبردی تبیین-هفته گذشته کنگره آمریکا بودجه دفاعی ایالات‌متحده را تصویب کرد و 738 میلیارد دلار را برای امور نظامی این کشور در سال2020 تخصیص داد. با این بودجه، دولت آمریکا این اجازه را پیدا می‌کند که از ارتش در طیف گسترده‌تری در خارج از مرزها استفاده کند. بخش عمده‌ای از این رقم صرف بازسازی و گسترش کمی و کیفی ادوات نظامی و جنگی آمریکا خواهد شد. همچنین بخشی از این بودجه صرف کشمکش‌ها و بحران‌هایی که در حال حاضر ارتش با آن درگیر است، خواهد شد. اختصاص چنین بودجه هنگفتی به امور نظامی آمریکا، تحقق یکی از وعده‌های انتخاباتی «دونالد ترامپ» برای دومین سال متوالی محسوب می‌شود که از زمان کاندیداتوری خواستار افزایش بودجه نظامی شده بود. اما بودجه 738  میلیارد دلاری ایالات‌متحده آمریکا دلایل خاص داخلی و خارجی دارد. به علاوه تصویب چنین بودجه‌ای آثار و پیامدهایی را در صحنه بین‌المللی به بار خواهد آورد. مطالعه و بررسی دلایل، آثار و پیامدهای تصویب بودجه هنگفت ایالات‌متحده آمریکا برای سال2020 در این یادداشت پژوهشی موردنظر است.

دلایل و پیامدهای تصویب بودجه دفاعی هنگفت آمریکا برای سال 2020

دلیل اصلی تصویب بودجه هنگفت دفاعی برای آمریکا را باید در مواردی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود، تحلیل و ارزیابی کرد. دولت آمریکا تا سال 1941 که ژاپن در جنگ جهانی دوم به بندر پرل هاربر[1] حمله کرد[2]، به‌جز مقاطعی کوتاه در خلال جنگ جهانی اول و سال‌های ابتدایی پس‌ازآن، همواره در لاک انزوا گرایی خود به سر می‌بُرد.[3]

اما پس از جنگ جهانی دوم، دولت آمریکا رسماً وارد عرصه جهانی شد و دامنه اهداف و منافع خود را در کل دنیا تعریف کرد. بنابراین آمریکا نیاز به این پیدا کرد که برای تأمین این اهداف و منافع، در اقصی نقاط دنیا اقدام به دخالت مستمر و مستقیم نماید. لذا احتیاج مبرم به حضور نظامی قوی پیدا کرد تا بتواند در این زمینه نقش‌آفرینی کند.

از جمله این دخالت‌های آمریکا می‌توان به جنگ کره در سال 1950، جنگ داخلی لبنان 1958 و جنگ ویتنام طی سال‌های 1973 تا 1962 اشاره کرد.[4] از سوی دیگر با توجه به اینکه آمریکا داعیه هژمونی و ابرقدرتی در نظام بین‌الملل را دارد،.

یکی دیگر از الزامات تحقق داعیه ابرقدرتی برای آمریکا این است که بتواند در رده‌بندی نیروهای مسلح در کل دنیا، حائز رتبه برتر باشد. [6] بنابراین دلیل تلاش آمریکا برای افزایش بودجه دفاعی خود را می‌توان در چنین عواملی که پیش‌تر به آن اشاره شد، جست‌وجو کرد.

 

 

روند کمی بودجه دفاعی آمریکا از سال 2010 تاکنون

در خصوص روند کمی بودجه دفاعی ایالات‌متحده آمریکا ظرف ده سال گذشته، باید گفت که این بودجه طی سال‌های 2000 تا 2010 مرتباً روند افزایشی داشته و در سال 2010 میلادی، به رقمی بالغ بر 800 میلیارد دلار افزایش یافت. [7] چراکه تا سال‌های 2006 و 2007 میلادی، وضعیت اقتصادی آمریکا شاهد رونق و کیفیت مطلوبی بود.[8] لذا چنین شرایطی به دولت آمریکا اجازه می‌داد تا مبالغ چشمگیری را هر ساله ‌به بودجه دفاعی خود بیافزاید. اما طی سال‌های 2011 تا 2018، بودجه دفاعی آمریکا کاهش پیدا کرد. وضعیت تقلیل بودجه آمریکا ظرف ده سال اخیر به شرح ذیل است:

1-این بودجه از 800 میلیارد دلار در سال 2010، به 620 میلیارد دلار در سال 2014 کاهش پیدا کرد.

2-همچنین این بودجه مجدداً در سال 2017 به 600 میلیارد دلار تقلیل یافت.[9]

دلیل کاهش بودجه دفاعی آمریکا در طی  سال‌های 2011تا 2017 را باید در وضعیت اقتصادی این کشور جست‌وجو کرد. کشور آمریکا از سال 2008 میلادی به بعد دچار بحران اقتصادی دامنه‌داری شد که تبعات زیادی برای اقتصاد این کشور  داشت. این تبعات را این‌طور می‌توان برشمرد:

1-افزایش بحران بدهی خارجی آمریکا

2-ورشکستگی بانک‌ها و صنایع این کشور[10]

بنابراین دولت آمریکا تحت تأثیر این شرایط، ناچار به کاهش بودجه دفاعی خود در طی این سال‌ها و احاله مسئولیت به متحدین خود در مناطقی نظیر غرب آسیا گردید. اما با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ

دلایل افزایش بودجه آمریکا در سال‌های 2018 و 2019

از سوی دیگر تحولاتی که ظرف سال‌های اخیر اتفاق افتاده حائز این مطلب است که قدرت‌های جدیدی در محیط بین‌الملل در حال تهدید هژمونی آمریکا می‌باشند. برای مثال آمریکا طی سال‌های اخیر نگرانی‌های عمده‌ای از تحرکات چین در منطقه شرق آسیا داشته است. همچنین قدرت‌یابی مجدد روسیه در محیط بین‌الملل باعث تشدید این نگرانی‌ها شده است.[14]

یکی از مهم‌ترین پیامدهای این بحران برای آمریکایی‌ها که همانا افزایش قدرت سایر بازیگران بین‌المللی است، تسریع در روند افزایش قدرت، اهمیت و نقش بین‌المللی کشورهای موسوم به قدرت­های نوظهور مانند چین و قدرت گیری مجدد بازیگری به نام روسیه است.

طی سالیان متمادی، چین تلاش هماهنگ و یکپارچه‌ای را جهت ارتقاء نیروهای مسلح خود پیگیری کرده است. چین تلاش می‌کند تا به یک قدرت جهانی بدل شود. به‌طور فزاینده چین در حال تبدیل‌شدن به یک  قدرت سخت است. به نظر می‌رسد که پکن مستعد استفاده از نیروی نظامی برای دفاع از مناطق مورد داعیه خود، از جمله ادعاهای ارضی خود در دریای چین جنوبی یا محافظت از خطوط ارتباطی دریایی برای تأمین انرژی خود است. در نتیجه ایجاد یک ارتش به‌عنوان یک ابزار اصلی برای تحقق این راهبرد لازم است.

چین مایل به افزایش ظرفیت‌های مداوم نظامی خود است تا بتواند، تمایل آمریکا به نقش‌آفرینی در درگیری نظامی احتمالی در مسئله تایوان را کاهش دهد. به‌طورکلی چین به دنبال قدرت نظامی برای کاهش حضور نظامی رو به افزایش آمریکایی‌ها در آسیا و اقیانوس آرام است و خود را به‌عنوان رقیبی معتبر برای اعضای این منطقه تثبیت می‌کند.[15]

از سوی دیگر دولت روسیه با ازسرگیری گشت بمب‌افکن‌های خود در اقیانوس آرام و اطلس، جنگ سال 2008 علیه گرجستان و افزایش رزمایش‌های سالانه با ارتش و نیروی دریایی چین همه اقدام ممکن را انجام داده‌اند. این اقدامات منجر به زنده کردن تصویر روسیه به‌عنوان یک تهدید نظامی برای آمریکا و توجیهی برای افزایش مخارج دفاعی این کشور است. بنابراین آمریکا اکنون به تقویت نظامی روسیه توجه می‌کند.

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

اگر تمامی این پیش‌بینی‌ها مطابق برنامه پیش برود، ارتش روسیه تا سال 2020، دوباره به عدد 1 میلیون نفر کارکنان بازمی‌گردد. این ارتش از پشتیبانی 2300 تانک، حدود 1200 فروند بالگرد و هواپیمای جدید، با یک نیروی دریایی در حد پنجاه کشتی سطح جدید و 28 فروند زیردریایی با 100 ماهواره جدید برای تقویت قابلیت‌های ارتباطی، فرماندهی و کنترل روسیه طراحی‌شده‌اند. پوتین برای تحقق این الزامات متعهد شده است که برای یک دهه آینده میلیاردها دلار خرج کند.[16]

بنا به همین دلیل است که دولت آمریکا از سال 2011 تاکنون، با اتخاذ سیاست چرخش به شرق، تلاش می‌کند تا قدرت گیری چین در منطقه شرق آسیا جلوگیری نماید.[17] مشخصاً آنچه در این زمینه قابل‌ذکر است، توسعه توان نظامی آمریکا در منطقه شرق آسیا است.[18] بنابراین یکی از عمده دلایل آمریکا برای افزایش بودجه نظامی خود را می‌توان در مسائلی که به آن اشاره شد، جست‌وجو کرد.[19]

دلایل افزایش بودجه دفاعی آمریکا برای سال 2020

دلایل افزایش بودجه دفاعی آمریکا برای سال 2020 را می‌توان این‌طور برشمرد:

1-آمریکا برای مقابله با نفوذ فزاینده چین و روسیه که در ابعاد گوناگون اقتصادی، سیاسی و نظامی متجلی شده، در حال تدارک دیدن اقدامات متنوعی است که تبلور این اقدامات در بودجه دفاعی 2020 به‌خوبی دیده شد. برای مثال یکی از ارکان بودجه دفاعی 2020 آمریکا ایجاد ارتش فضایی است. دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا، از ایجاد نیروی فضایی، به‌عنوان بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری یاد کرد که تاکنون در ارتش آمریکا انجام شده است. نیروی فضایی ششمین شاخه ارتش آمریکا تلقی می‌شود و هدف از ایجاد آن حفاظت از دارایی‌های فضایی این کشور در برابر تهدیدهای چین و روسیه عنوان‌شده است. این شاخه جدید بخشی از نیروی هوایی آمریکا است و می‌توان آن را با واحد تفنگداران نیروی دریایی مقایسه کرد.[20]

2-از سوی دیگر ترامپ در شعارهای تبلیغاتی خود در کارزار انتخاباتی سال 2016، شعار “آمریکای بزرگ دوباره”[21] را مطرح می‌کرد. یکی از عللی که می‌توان برای این افزایش بودجه، خصوصاً در سال 2020 که مقارن با انتخابات ریاست جمهوری آمریکا است، برشمرد، تلاش برای تحقق همان شعار انتخاباتی ترامپ است. خاصه اینکه ترامپ به‌شدت اصرار دارد تا به شهروندان آمریکایی ثابت نماید که یک رئیس‌جمهور عمل‌گرا می‌باشد.[22]

3-همچنین علت دیگر را می‌توان در توسعه توانمندی‌های بازدارنده دفاعی جمهوری اسلامی ایران برشمرد. نیروهای مسلح ایران در ماه ژوئن سال 2019 (خرداد 1398)، در اقدامی شگرف و غیرقابل‌پیش‌بینی موفق به ساقط کردن پهپاد جاسوسی گلوبال هاوک[23] آمریکا شدند که پیش‌تر همواره ادعا می‌شد این پهپاد رادار گریز و پنهان‌کار می‌باشد.[24]همچنین در تحولی دیگر نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران موفق شدند تا سامانه موشکی باور 373 را که دارای توانمندی‌های مشابه با سامانه موشکی اس -400 روسیه است، رونمایی و به‌کارگیری نمایند. [25] وجود این دو عامل که به آن‌ها اشاره شد، باعث گردیده تا دولت آمریکا بودجه دفاعی خود در سال 2020 را به طرز سرسام‌آوری افزایش دهد.

از سوی دیگر ترامپ از زمان به قدرت رسیدن خود، تلاشش را بر اساس کسب درآمد هرچه بیشتر از متحدین آمریکا استوار کرده که از جمله آن‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1-انعقاد قرارداد 460 میلیارد دلاری با عربستان سعودی در سال 2017^[26]

2-اعمال فشار به اعضای ناتو در جهت افزایش بودجه دفاعی تا رقم 5/2 درصد تولید ناخالص داخلی‌شان^[27]

3-اعمال فشار به کره جنوبی و ژاپن در جهت افزایش هزینه اسکان نیروهای نظامی آمریکایی در این کشورها^[28]

مجموعه‌ای از این اقدامات، علاوه بر اینکه باعث شده تا دولت آمریکا این منابع را جذب اقتصاد، صنایع، کاهش تورم، بیکاری و اشتغال‌زایی خود نماید، این تأثیر مثبت را هم برای دولت آمریکا به همراه داشته که بتواند فضای تنفسی جدیدی در زمینه مخارج دفاعی خود بیابد.

بنا به همین دلایل عدیده، دولت آمریکا نیاز به این دارد که از این وضعیت که ظرف سال‌های اخیر پدیدار شده، جلوگیری نماید.

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

آثار و پیامدهای بین‌المللی افزایش بودجه دفاعی آمریکا

یکی از چالش‌هایی که امروزه در محیط بین‌الملل وجود دارد، این است که شرایط نظام بین‌الملل بیش از هر زمان دیگری پیچیده است. یکی از اهداف اصلی آمریکا از افزایش بودجه دفاعی خود، مدیریت همین شرایط پیچیده است. در این رابطه آمریکا از این افزایش بودجه، به دنبال برخورد سلبی و تهدید محور با رقبای جهانی خود نظیر روسیه و چین است. برای مثال دولت آمریکا در این بودجه پیش‌بینی کرده که به‌وسیله اعمال تدابیر تحریمی، با اجرای پروژه خط لوله گازی نورد استریم- 2 [29] که گاز روسیه را به اروپا صادر می‌کند، برخورد نماید.[30]

همچنین آمریکا در این بودجه پیش‌بینی کرده که حمایت خود از توانمندی‌های نظامی تایوان و اعتراضات هنگ‌کنگ را افزایش دهد. اما این کنش دولت آمریکا، واجد آثار و پیامدهایی هم است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.

1-توسعه چالش‌های دریایی و سایبری چین برای آمریکا[31]

2-رونمایی روسیه از موشک قاره‌پیمای هسته‌ای جدید خود با نام شیطان 2[32] که قابلیت 11000 کیلومتر برد پروازی دارد.[33]

3- طراحی و بهره‌برداری روسیه از هواپیمای نسل پنجمی و پنهان‌کار سوخو پکفا[34] که هم‌پایه هواپیماهای جنگنده اف -22 و اف – 35 آمریکا است.[35]

4- طراحی و بهره‌برداری ناو هواپیمابر بومی از سوی چین[36]

5- تلاش چین برای طراحی و بهره‌برداری از هواپیمای پنهان‌کار H-20  که مشابه هواپیمای اسپریت بی- 2[37]  آمریکا است.[38]

6-توسعه پروژه‌های نظامی مشترک چین و روسیه [39]

7-تلاش مشترک چین و روسیه برای ورود سازمان پیمان همکاری شانگهای[40] به‌عنوان هم آورد سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)[41] به منطقه خلیج‌فارس[42]

از سوی دیگر افزایش بودجه دفاعی آمریکا می‌تواند حامل پیامدهای هم دیگری هم باشد. برای مثال می‌توان به تشویق متحدین این کشور نظیر عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی به خرید تسلیحات هرچه بیشتر از آمریکا اشاره کرد. برای مثال در منابعی که در سال 2019 از سوی پنتاگون منتشر شده، به صراحت به تلاش برای تقویت متحدین آمریکا طی سال‌های گذشته اشاره شده است.[43]

چنین شرایطی نه‌تنها موجب تشدید خریدهای تسلیحاتی این بازیگران از آمریکا می‌شود، بلکه باعث می‌گردد که کشورهایی نظیر جمهوری اسلامی ایران که در زمره رقبای طراز اول این بازیگران است، برنامه دفاعی و تسلیحاتی خود را با جدیت بیشتری دنبال نمایند و در نهایت پیچیدگی شرایط محیط بین‌الملل بازتولید شود.

 

[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr4', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr4", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]

 

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

دولت آمریکا پس از پایان جنگ جهانی دوم، همواره به دنبال اعمال سیطره خود بر محیط بین‌الملل بوده است. یکی از این ابزار، تلاش برای تقویت توانمندی‌های نظامی آمریکا بوده که همواره از طریق افزایش بودجه دفاعی این کشور صورت پذیرفته است. به‌گونه‌ای که بودجه دفاعی آمریکا در سال 2010 میلادی، بالغ بر 800 میلیارد دلار گردید. از سال 2011 تا 2017، بنا به دلایلی نظیر بحران اقتصادی، بودجه این کشور روند کاهشی را تجربه کرد. اما از سال 2018 به این‌سو، بودجه دفاعی آمریکا مجدداً روند افزایشی به خود گرفته است. به‌طوری‌که این بودجه از 600 میلیارد دلار در سال 2017، به 738 میلیارد دلار در سال 2020 رسیده است.

از جمله دلایل افزایش مجدد بودجه دفاعی آمریکا می‌توان به این مواد اشاره کرد:

1-قدرت گیری چین و روسیه در ابعاد مختلف در محیط بین‌الملل

2-تلاش برای تحقق شعار انتخاباتی ترامپ در سال 2016، بر مبنای شعار “آمریکای بزرگ دوباره”. خاصه اینکه باید توجه داشت که فاصله‌ای کمتر از یک سال به انتخابات ریاست جمهوری آینده آمریکا وجود دارد و در این بازه زمانی دونالد ترامپ نیاز به این دارد که با محقق کردن وعده‌های پیشینش، افکار عمومی آمریکا را با خود همراه نماید.

3- مقابله با قدرت نامتقارنی به نام جمهوری اسلامی ایران که در سال 2019 توانست افسانه پنهان‌کار بودن پهپاد گلوبال هاوک را در هم بشکند.

 یکی از بخش‌های مهم و متفاوت این بودجه، تأمین اعتبار برای تشکیل نیروی فضایی در ارتش آمریکا، به‌منظور مقابله با چین و روسیه در فضای ماوراء جو است. چراکه آمریکا از این اقدام، به دنبال مدیریت شرایط پیچیده کنونی در محیط بین‌الملل است.

اما این افزایش بودجه دفاعی آمریکا، خود می‌تواند واجد پیامدهای گوناگونی به شرح ذیل باشد:

1-نظیر تشویق متحدین آمریکا نظیر عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی به خرید تسلیحات هرچه بیشتر از آمریکا

2- افزایش رقابت‌های تسلیحاتی میان کشورهای مختلف، به‌خصوص رقبای آمریکا نظیر روسیه و چین با این کشور شود. بنابراین این وضعیت نه‌تنها منجر به مدیریت و کنترل شرایط محیط بین‌الملل نمی‌شود، بلکه باعث می‌گردد که به پیچیدگی این شرایط افزوده شود.

 

منابع

[1] Pearl Harbor

[2] Michael Rank, Why Did Japan Attack Pearl Harbor?, https://www.historyonthenet.com/why-did-japan-attack-pearl-harbor

احمد نقیب زاده، «تاریخ دیپلماسی و روابط بین‌الملل»، تهران: نشر قومس، 1395، چاپ پانزدهم، ص 191[3]

[4] همان

[5] Noam Chomsky, Future Global Hegemony and the US, https://www.globalpolicy.org/challenges-to-the-us-empire/general-analysis-on-challenges-to-the-us-empire/50643-future-global-hegemony-and-the-us.html

[6] Christopher Woody, These are the 25 most powerful militaries in the world — and there’s a clear winner19/05/2018, https://www.businessinsider.com/most-powerful-militaries-in-the-world-ranked-2018-2

[7] Erin Duffin, U.S. military spending from 2000 to 2018, 9/05/2019, https://www.statista.com/statistics/272473/us-military-spending-from-2000-to-2012/

[8] Giovanni Peri, Immigration and Economic Growth in the U.S., 2000-2015, 16/03/2017,https://econofact.org/immigration-and-economic-growth-in-the-u-s-2000-2015

[9] KIMBERLY AMADEO, US Military Budget, Its Components, Challenges, and Growth, 07/12/2019, https://www.thebalance.com/u-s-military-budget-components-challenges-growth-3306320

[10]KIMBERLY AMADEO, 2008 Financial CrisisThe Causes and Costs of the Worst Crisis Since the Great Depression, 07/12/2019, https://www.thebalance.com/u-s-military-budget-components-challenges-growth-3306320

[11] Donald Trump

[12] 2019 Defense Budget Signed by Trump, https://militarybenefits.info/2019-defense-budget/

[13] 2020 Defense Budget (Final), https://militarybenefits.info/2020-defense-budget/

[14] James Dobbins, Howard J. Shatz, and Ali Wyne, China and Russia Pose Different Problems for the US.   They Need Different Solutions, 18/04/2019, https://thediplomat.com/2019/04/china-and-russia-pose-different-problems-for-the-us-they-need-different-solutions/

[15] Richard Bitziger, Modernization Chain,s Military 1997-2012 ,Special feature, china perspective.

[16]Nikolas K. Gvosdev, The Bear Awakens: Russia’s Military Is Back, 12/10/2014, https://nationalinterest.org/commentary/russias-military-back-9181

[17] KENNETH LIEBERTHAL, The American Pivot to Asia, 21/12/2011, https://foreignpolicy.com/2011/12/21/the-american-pivot-to-asia/

[18] The US has a massive military presence in the Asia-Pacific. Here’s what you need to know about it, 11/07/2019, https://www.pri.org/stories/2017-08-11/us-has-massive-military-presence-asia-pacific-heres-what-you-need-know-about-it

[19] US Department Of Defense FISCAL YEAR 2020 BUDGET REQUEST March 2019 Office of the Under Secretary of Defense (Comptroller) / CFO Ensuring our competitive advantage to compete, deter, and win in an era of great power competition, Pdf.

[20]  Joseph Marks, The Cybersecurity 202: Congress peels back secrecy to review Trump hacking policy, 18/12/2019, https://www.washingtonpost.com/news/powerpost/paloma/the-cybersecurity-202/2019/12/18/the-cybersecurity-202-congress-peels-back-secrecy-to-review-trump-hacking-policy/5df9136b602ff125ce5b5c45/

[21] Great America again

[22] Howard LaFranchi, Diplomacy is in part transactional. How is Trump’s different?, 3/10/2019, https://www.csmonitor.com/USA/Foreign-Policy/2019/1003/Diplomacy-is-in-part-transactional.-How-is-Trump-s-different

[23] Global Hawk

[24] TARA LAW,   Iran Shot Down a $176 Million U.S. Drone. Here’s What to Know About the RQ-4 Global Hawk, 12/06/2019, https://time.com/5611222/rq-4-global-hawk-iran-shot-down/

 

[25] پایگاه اینترنتی دویچه وله فارسی، « رونمایی رسمی از سامانه موشکی “باور ۳۷۳” در ایران»، 22/08/2019، قابل بازیابی در پیوند زیر:

https://www.dw.com/fa-ir/

[26]  پایگاه اینترنتی خبرگزاری مهر، « کاخ سفید خبر داد:قرارداد ۴۶۰ میلیارد دلاری تسلیحاتی آمریکا و عربستان»، 30/02/1396، قابل بازیابی در پیوند زیر:

https://www.mehrnews.com/news/3984296/

 

[27] Julie Allen, Nato members increase defence spending by $100 billion after Donald Trump called them ‘delinquents’, 27/01/2019, https://www.telegraph.co.uk/news/2019/01/27/nato-members-increase-defence-spending-100-billion-donald-trump/

[28] پایگاه اینترنتی دویچه وله فارسی، « “آمریکا هزینه حفاظت از ژاپن را چهار برابر می‌کند”»، 16/11/2019، قابل بازیابی در پیوند زیر:

https://www.dw.com/fa-ir/

[29] North Stream – 2

[30] پایگاه خبری تسنیم نیوز، « بودجه نظامی آمریکا طرح‌های مهم گازی روسیه را هدف قرار داد»، 30/09/1398، قابل بازیابی در پیوند زیر:

https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/09/30/2164474/

[31] Anaual report to Congrees, Military and Security Departments Involving the People’s Republic of China 2019, Office of the Secretary of Defense, Preparation of this report cost the Department of Defense a total of approximately $181,000 in Fiscal Years 2018-2019.

[32] Samarat 2

[33] Dave Mosher, Putin has touted an ‘invincible’ nuclear weapon that really exists — here’s how it works and why it deeply worries experts, 04/03/2018, https://www.businessinsider.com/how-satan-2-icbm-nuclear-weapon-works-2018-3

[34] Felon

[35] Franz-Stefan Gady, Russia’s Air Force to Receive First Serial-Produced Su-57 Fighter Jet by Year’s End, 09/12/2019, https://thediplomat.com/2019/11/russias-air-force-to-receive-first-serial-produced-su-57-fighter-jet-by-years-end/

[36] پایگاه اینترنتی یورو نیوز، « نخستین ناو هواپیمابر ساخت چین به بهره‌برداری رسید»، 17/12/2019، قابل بازیابی در پیوند زیز:

https://farsi.euronews.com/2019/12/17/china-new-aircraft-carrier-enters-service-south-china-sea-base

[37] Sprite-2

[38] Sebastien Roblin, China’s H-20 Stealth Bomber Is Coming In 2025 (Should We Worry?), 16/12/2019, https://nationalinterest.org/blog/buzz/chinas-h-20-stealth-bomber-coming-2025-should-we-worry-105547

[39]  Vasily Kashin, Russia and China Take Military Partnership to New Level, 23/10/2019, https://www.themoscowtimes.com/2019/10/23/russia-and-china-take-military-partnership-to-new-level-a67852

[40] Shanghai Cooperation Treaty Organization

[41] North Atlantic Treaty Organization (NATO)

[42] Jonathan Fulton, Could the SCO Expand Into the Middle East?

The Shanghai Cooperation Organization recently added India and Pakistan. Could Iran be next?, 24/02/2018, https://thediplomat.com/2018/02/could-the-sco-expand-into-the-middle-east/

 

[43] US Department Of Defense FISCAL YEAR 2020 BUDGET REQUEST March 2019 Office of the Under Secretary of Defense (Comptroller) / CFO Ensuring our competitive advantage to compete, deter, and win in an era of great power competition, Pdf.