اندیشکده راهبردی تبیین: در پی اتمام دوره “گادی آیزنکوت” به عنوان رییس ستاد ارتش رژیم صهیونیستی و معرفی «آویو کوخاوی» معاون سابق وی به این سمت، طرحی به نام «تنوفا»، جایگزین طرح موسوم به «گیدعون» شد که به نوبه خود در آن زمان، اولین برنامه رسمی چند ساله ارتش این رژیم محسوب می‌شد. طرح تنوفا که قسمت‌هایی از آن رسانه‌ای شده و واکنش‌های مختلفی را در پی داشته، قرار است در تابستان امسال، پیش از اتمام رسمی دوره طرح گیدعون، جایگزین آن شده و جنبه عملی پیدا کند. در این مقاله تلاش می‌شود که به سوالات زیر پاسخ داده شود: تنوفا چیست؟ در چه مرحله‌ای قرار دارد و تفاوت‌های آن با طرح گیدعون کدام است؟ نکات تمرکز و محوری طرح تنوفا چه هستند؟ همچنین گزارش حاضر در ادامه، به چالش‌ها و نظرات ارائه شده درباره این طرح خواهد پرداخت.
الف) برنامه تنوفا
تنوفا[۱] به معنی نیروی پیشران، که از آن به عنوان «برنامه مومنتوم»[۲] نیز یاد می‌شود، نام برنامه‌ای چند ساله در ارتش رژیم صهیونیستی است که «آویو کوخاوی» رییس ستاد ارتش رژیم صهیونیستی، آن را ارائه داده است. این برنامه، روز ۵ شنبه مورخ ۱۳ فوریه -۲۴ بهمن ۱۳۹۸ به طور رسمی توسط او ارائه شد.[۳] طرح تنوفا، که برای بازه ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ طراحی شده، باید توسط کابینه امنیتی هم تصویب شود. با این همه، این طرح توسط نفتالی بنت وزیر دفاع قبلی رژیم صهیونیستی تصویب شده است[۴] و در انتظار تصویب بودجه توسط حکومت تازه تشکیل شده نتانیاهو-گانتص به سر می‌برد. اما با این حال، کوخاوی مدتها قبل از این امر، طرحش را به افسران ارشد ارتش و نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی ارائه کرد. او در این رابطه و قبل از نهایی شدن طرحش، دیداری هم با گادی آیزنکوت، گابی اشکنازی و بنی گانتص روسای سابق ستاد داشته و آنان را در جریان طرح خود قرار داده و پیرامون این موضوع به تبادل نظر با آنان پرداخته است. دفتر نخست‌وزیری نیز در واکنش به این اقدام، اعلام کرد که در جریان طرح مذکور قرار گرفته و ضمن موافقت با کلیاتش، خواستار پیشرفته‌تر شدن توانمندی‌های تهاجمی در آن شده است.[۵] قرار است که این برنامه، جایگزین طرح قبلی گیدعون شود که موعد اصلی آن در انتهای سال ۲۰۲۰ به پایان می‌رسد اما کوخاوی تصمیم گرفته که طرح گیدعون را متوقف و این طرح را جایگزین نماید. مقرر شده که در تابستان سال ۲۰۲۰ طرح تنوفا اجرایی شود.[۶]
ب) مضامین و محورهای اصلی برنامه تنوفا
کوخاوی در معرفی برنامه خود عنوان کرده که برنامه‌اش، باعث افزایش قابل توجه توانمندی‌های ارتش و تقویت توانایی‌های مرگ‌آور هم در دامنه و هم در دقت می‌شود. منابع صهیونیستی عنوان می‌کنند که طرح تنوفا از سال ۲۰۱۹ تا هنگام معرفی آن، ۴ مرحله را طی کرده است:
- تشخیص و آسیب شناسی ارتش،
- تدوین رویکرد کنش‌گرایانه جدید
- تدوین ارکانی برای ارتش آتی
- ایجاد چهارچوبی برای نیروسازی.
طی مرحله آسیب‌شناسی، در آوریل ۲۰۱۹، تمام سرتیپ‌ها و سرلشگرهای فعال ارتش، گرد هم جمع شدند و نظرات آنان درباره نقاط قوت و ضعف ارتش و توصیه‌های مربوط به آن اخذ شد. سپس سی گروه، دور هم جمع شدند تا چالش‌های دهه آتی را جمع آوری نمایند. آنان به ۳ دسته در ۳ رنگ تقسیم شدند: تیم قرمز مسئول تحلیل روندهای متخاصم؛ تیم آبی مسئول طراحی ارتش آتی و تیم سفید برای رصد محیط استراتژیک آتی. تیم قرمز این نکته را برجسته کرد که حمله تسلیحات دقیق به سرعت در حال انتشار است و تکنولوژی کوچک‌سازی، این روند را تسریع می‌کند. همچنین جنگ شهری، روندی اساسی برای تعریف جنگ طی سال‌های آتی محسوب می‌شود. تیم آبی هم به این ارزیابی رسید که تولید ناخالص آینده، روندهای اجتماعی و … ارتش آینده را تحت تاثیر قرار خواهند داد.[۷] به طور کلی، به گفته کوخاوی، ۷۰ درصد این برنامه شامل سرمایه‌گذاری بر توان هجومی است و ۳۰ درصد از آن به امور دفاعی اختصاص خواهد یافت.[۸]
بنابراین با توجه به این مسائل، مهمترین نکات قابل ذکر درباره محورهای تمرکز این طرح عبارتند از:
۱-پیروزی و مفهوم آن: در طرح تنوفا، پیروزی به معنای «نابود ساختن توانمندی های دشمن» ذکر شده است. به این ترتیب، نابودی و حذف سیستماتیک و سریع این توانمندی‌ها از جمله اماکن فرماندهی، سکوهای پرتاب موشک، انبارهای تسلیحاتی یا پرسنل رزمی دشمن، اهمیت بیشتری نسبت به در دست گرفتن کنترل اراضی دارد. از این رو، کیفیت انهدام آن‌ها توسط ارتش از طریق هوا، دریا، مدت زمان این انهدام، تلفات و هزینه‌ها، همگی در نوع پیروزی سهیم هستند. در همین راستا، اصل اساسی برنامه مومنتوم، پیروزی را به این صورت تعریف می‌کند: انهدام حداکثری توانمندی‌های دشمن در حداقل زمان ممکن با کمترین تلفات. هر چه که به این پارامترها نزدیک شویم، پیروزی قطعی‌تر خواهد بود.[۹]
۲– نیروسازی: برنامه نیروسازی ارتش در طرح تنوفا، زیر مجموعه سه اصل کلی است:
الف- توان مانور زمینی در گستره‌های متعدد، به این معنا که واحدهای زمینی ارتش بتوانند به طور هم‌زمان فعالیت زمینی، زیر زمینی، هوایی، سایبری و الکترو مغناطیسی داشته باشند.
ب- افزایش توان آتش‌باری.
ج- تقویت جنبه دفاعی جبهه داخلی.
از جمله نیروهای محرک در این رابطه عبارتند از: برتری هوایی، برتری اطلاعاتی و کارایی مستمر در زیر آتش.[۱۰]
۳- هوش مصنوعی و جنگ از راه دور: یکی از نکات مهم تاثیرگذار در طرح تنوفا، این ارزیابی است که جنگ‌های آتی، شامل سیستم‌های هوایی بدون سرنشین و تسلیحات نقطه زن و دقیق خواهد بود بنابراین، پیروزی بدون پیشرفت در این زمینه حاصل نخواهد شد. از جمله راهکارهایی که رژیم صهیونیستی در این باره مد نظر دارد، همکاری نزدیک‌تر با آمریکا به‌ویژه در زمینه جت‌های اف ۳۵ و نیز پژوهش و توسعه بیشتر در این زمینه است.[۱۱] از زمان آغاز طرح گیدعون در سال ۲۰۱۵ و نیز ادامه این خط سیر در برنامه تنوفا، این رژیم در صدد به کارگیری هایتک و فن‌آوری پیشرفته در این راستاست. برنامه تحقیق و توسعه کارمل،[۱۲] پیشرفت‌هایی برای سنسورهای قابل استفاده در جنگ شهری برای سربازان اسراییلی که می‌تواند میزان دقت هدف‌گیری آنان را بهبود دهد[۱۳] ، خودروهای پیشرفته رزمی و شبکه دیجیتالی برای مرتبط ساختن هم‌زمان بخش‌های مختلف ارتش[۱۴] مثال‌هایی در این رابطه به شمار می روند.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
۴- تلاش برای مهار تهدید ایران: کوخاوی در این‌باره گفته است که موضوع ایران در لیست اولویت‌های ارتش قرار دارد و همه مولفه‌های مربوط به تهدید ایران، از برنامه هسته‌ای تا توسعه نظامی آن در منطقه، تحت رصد قرار دارد. ارتش، یک فرماندهی متمرکز تشکیل خواهد داد و آنان با همتایان خود در سرویس موساد کار خواهند کرد. در همین رابطه، روزنامه یدیعوت آحرونوت روز سه شنبه ۱۸ فوریه ( ۲۹ بهمن ۱۳۹۸) اعلام کرد که ستاد ارتش اسراییل، متناسب با ایجاد بخش جدیدی درباره ایران، تغییر چشمگیری خواهد کرد. نام این بخش تازه، اداره استراتژی و ایران خواهد بود. اداره مذکور، بر روی تلاش‌های اسراییل برای مقابله با تمایلات توسعه‌طلبانه ایران در خاورمیانه و نیز روابط نظامی استراتژیک و بین‌المللی متمرکز خواهد بود. به این ترتیب واحد ارتباطات ارتش که مسئول ارتباط با ارتش‌های خارجی است و نیز شعبه برنامه‌ریزی، به اداره جدید منتقل خواهند شد. این دو واحد نام برده، فعلاً بخشی از اداره برنامه‌ریزی ارتش هستند. وظیفه اداره جدید، زیر نظر داشتن تحرکات ایران است نه گروه‌های نیابتی. هم اکنون موضوع ایران، میان شاخه‌های مختلف نظامی، تقسیم شده به طوری که اطلاعات نظامی، اداره عملیات، اداره برنامه‌ریزی و نیروی هوایی و … در آن دخیل هستند. فرمانده اداره ایران، مسقیماً به رییس ستاد پاسخگو خواهد بود و گزارش‌هایش را به او خواهد داد.[۱۵] ظاهراً سرلشگر «تال کالمن»، ریاست این اداره را بر عهده گرفته است.[۱۶]
۵- سایر محورها: در این بخش، سایر محورهای اشاره شده در این برنامه، که شاید در قالب محورهای نام برده شده در بالا هم قابل اشاره باشند، ذکر می‌شوند:[۱۷]
– در زمینه اطلاعات و تقویت اطلاعاتی، باید گفت که نقطه تمرکز دیگر در این طرح، ایجاد پایگاه اطلاعاتی و داده‌های بزرگ، برای شناسایی اهداف بالقوه برای حمایت نظامی است. ممکن است که به کارگیری چنین امری درباره ایران هم صحیح باشد.
– به کار گیری تکنولوژی‌های جدید
– تمرکز بر تقویت توانمندی‌های عملیاتی
– ارتقای سطح کیفی و کمی تسلیحات نیروی هوایی از جمله ایجاد دو اسکادران جدید از هواپیماهای جنگنده تا پایان دهه فعلی.
– گفتنی است که ۳۰ درصد از این طرح، به توانمندی‌های دفاعی از جمله هوایی اختصاص یافته است. تقویت دفاع هوایی از طریق سکوهای بیشتری برای موشک‌های گنبد آهنین و به کارگیری سامانه‌های دفاع هوایی جدید در این طرح دیده شده است.
– تبدیل ارتش به نیرویی مهلک که در رفتاری یکپارچه، در دریا، خشکی و هوا و جنگ الکترونیک مبارزه می‌کند.
– ارتقای کیفی پرسنل ارتش
– ایجاد یک شبکه ارتباطی دیجیتال برای تماس واحدهای مختلف با هم. این موضوع در زمینه تأکید بر تقویت اطلاعاتی و امکان اشتراک داده‌های اطلاعاتی قابل توجه است. در اهداف این شبکه پیشرفته، توان ارتباطی افسران و فرماندهان میدانی و هواپیماهای جنگنده اهمیت دارد.
– تقویت نیروی دریایی از طریق خریداری کشتی‌های جدید به منظور برتری دریایی از جمله این خرید‌ها، ۴ رزم ناو حامل موشک قرار دارد که برای حمایت از سکوهای نفت و گاز استفاده خواهد شد.
– افزایش انباشت تسلیحات دقیق و به کارگیری تسلیحاتی مثل موشک‌های جدید، هواپیماهای بدون سرنشین جدید، خودروهای زرهی جدید به همراه ارتقای تجهیزات موجود.
– یکی از نکته‌های مهم در این طرح، تمرکز بر نیروی زمینی است.( توپخانه، تانک‌ها و پیاده نظام) طبق اطلاعات ذکر شده در اوت ۲۰۱۹ پیرامون این طرح، برنامه‌های مذکور، حاوی فعال کردن نیروی زمینی به طور بی‌سابقه در جنگ زمینی است. از جمله، ورود نیروهای زمینی در مقیاسی زیاد به نوار غزه در سطوح اولیه مواجهه از طریق ادغام فعالیت‌های نیروی دریایی، زمینی و هوایی، نیروهای اطلاعاتی و ذخیره بدون اشغال نوار غزه، در نظر گرفته شده است.
– پیشبرد تاثیرگذاری سریع ارتش و قابلیت مهلک بودن آن، هم در زمینه نابودی نظامی دشمن و هم در زمینه هدف قرار دادن نظامیان در هر رزم آتی. کارشناسان نظامی معتقدند که هدف این طرح، نابود کردن سیستماتیک و نظام‌مند حریف و پیروز شدن با ضربه قاطع در دور اول مصاف است. در صورت در گرفتن یک مواجهه گسترده، اسراییل از نیروی آتش برای تخریب مادی گسترده در توانمندی‌های نظامی و زیر ساخت‌های دشمن استفاده خواهد کرد به طوری که بازیابی و ترمیم تخریب‌های ایجاد شده، سال‌ها زمان خواهد برد و جنگ آتی را تا مدتها به تعویق خواهد افکند. طبق طرح تنوفا، واحد نظامی جدیدی به نام ۹۹ که دارای چند آتشبار پیشرفته است، در موازات تلاش برای سازماندهی نیروهای ویژه احتیاط و انضمام آنان به این واحد ایجاد می‌شود. قرار است که واحد «کفیر» که در کرانه باختری فعال است نیز به این واحد افزوده شود تا دایره فعالیت آن به جبهه‌های شمالی و جنوبی نیز کشیده شود.
– تضعیف زنجیره فرماندهی نظامی در دشمن با سرمایه گذاری در توانمندی‌های رزمی
– توجه ویژه به نوار غزه در بُعد نظامی
– بهره‌برداری کامل از نقاط قوت ارتش در زمینه‌هایی که دارای برتری در آن‌هاست. نقاط قوتی مثل نیروی هوایی، اطلاعات و تکنولوژی تا همواره برتری کیفی آن نسبت به دشمنانش از جمله ایران و حزب الله حفظ شود.
– کاهش خطرات ناشی از موشک‌های متخاصم برای جبهه داخلی
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
ج) چالش‌ها و نکات قابل تامل
۱-کرونا، الحاق کرانه باختری و مشکل بودجه
به نظر می‌رسد که مقامات ارتش رژیم صهیونیستی نگرانند که مبادا مسئله مبارزه این رژیم با ویروس کرونا و نیز نحوه پاسخگویی به مسئله الحاق کرانه باختری و مقابله با خیزش‌های مردمی فلسطینی، منطقه‌ای و بین‌المللیِ ناشی از این اشغال‌گری، باعث شود که در مقام تصویب بودجه یا نوع عمل به بندهای طرح تنوفا، آن‌گونه که باید و شاید، رویکردهای مد‌نظر این برنامه، عملی نشود. مسئله الحاق، نیازمند صرف توجه ارتش و دستگاه امنیت داخلی (شین بت) به جوامع یهودی کرانه باختری برای حفاظت از آنان و امور آموزشی مربوط به این امر است. علی‌رغم تلاش‌های«ایال زامیر» معاون کوخاوی و ابوالعافیه رییس اداره برنامه‌ریزی ارتش رژیم صهیونیستی در ذخیره‌سازی ۶۰۰ میلیون شیکل برای این طرح، نگرانی‌های مربوط به بودجه‌های بیشتر، بر مقامات ارتش سایه افکنده است. درخواست افزایش بودجه دفاعی از سوی مقامات ارتش داده شده و برآورد می‌شود که بودجه این طرح گران، به میلیاردها شیکل و بسیار بیشتر از بودجه کنونی امنیتی که میزان آن ۵۷ میلیارد شیکل عنوان شده، بالغ شود. این در حالی است که مقامات وزارت دارایی، خواستار کم شدن بودجه امنیتی دفاعی این رژیم برای حل مشکلات مالی و شکاف بودجه‌ای آن هستند.[۱۸]
گفتنی است که آویو کوخاوی رئیس ستاد ارتش رژیم صهیونیستی، در مراسم معرفی طرح جدید در ۱۳ فوریه (۲۴ بهمن ۱۳۹۸) با اشاره به وضعیت سیاسی قبل از توافق ائتلافی که طی آن، حکومتی انتقالی نمی‌تواند لایحه بودجه را تصویب کند و برای تصویب بودجه نیاز به حکومتی مستقر و باثبات است، گفت: تهدیدها منتظر ما نمی‌مانند. او به همین خاطر منتظر تصویب طرح در کابینه نمانده و خود برای اجرایی کردن طرحش دست به کار شده است. اگر چه ارتش رقم بودجه طرح را دقیقاً عنوان نکرده ولی از ۴۰ میلیارد شیکل طی یک دهه (۴ میلیارد شیکل در هر سال) به عنوان رقمی منطقی برای شروع صحبت کرده است. این رقم برگرفته از طرح نتانیاهو درباره رویکرد امنیتی ۲۰۳۰ است. ارتش عنوان کرده که این طرح تا حدود زیادی با تنوفا هم‌پوشانی دارد. [۱۹]
۲-بی‌ثباتی سیاسی و مشکل بودجه
موضوع دیگری که این طرح را با چالش مواجه ساخته بود، موضوع بی‌ثباتی سیاسی بود زیرا کابینه انتقالی نمی‌توانست بودجه جدیدی را تصویب کند و باید بر اساس بودجه‌های قبلی حرکت می‌کرد. اما با توافق گانتص و نتانیاهو، برای تشکیل کابینه ائتلافی جدید این مشکل تا حدودی حل شده و باید وزیر دارایی و وزیر دفاع این رژیم درباره بودجه به توافق برسند. در بحبوحه فشارهای مقامات دارایی برای کاهش بودجه دفاعی، بنی گانتص هم تمایل ندارد که به عنوان کسی مطرح شود که در زمان تصدی او بر وزارت دفاع، هزینه‌های دفاعی مورد نیاز طرح تنوفا تامین نشده است. البته هم اکنون هم نگرانی‌هایی درباره احتمال انحلال این کابینه و برگزاری انتخابات جدید در سال آینده میلادی وجود دارد.
۳-تغییر سازمانی
«امیر بوحیوط» تحلیلگر روزنامه والا با اشاره به تغییرات سازمانی در ستاد ارتش و تصمیم کوخاوی درباره تعیین افسری با درجه سرتیپ در رأس فرماندهی اداره ایران نوشت که احتمالاً فرمانده نیروی هوایی، فرمانده شعبه اطلاعات و فرمانده شعبه عملیات با کاهش اختیارات و مسئولیت‌های خود در این زمینه موافقت نمی‌کنند. سوال اینجاست که آیا این انتصاب، تلاشی برای کسب بودجه از حکومت است یا خیر[۲۰] در همین حال، عودی دکل و عساف اوریون نیز طی مقاله‌ای با عنوان «اداره برنامه‌ریزی در طرح چند ساله تنوفا» که در موسسه مطالعات امنیت ملی اسراییل به چاپ رسیده، عنوان می‌کنند که طرح تنوفا در عرصه برنامه‌ریزی شامل تغییری در ستاد کل است: یعنی تقسیم وظایف اداره برنامه‌ریزی (طراحی) بین دو اداره – یک اداره چندکاره برای بازسازی نیرو و یک اداره استراتژی و ایران. از نظر آن‌ها این اقدام هم مانند همه اقدامات سازمانی، شامل دشواری ناشی از اجرا خواهد بود. به علاوه نفعی که ایجاد خواهد کرد وابسته به متغیرهای متعددی خواهد بود که فراتر از ساختار سازمانی و سلسله مراتبی قرار دارند؛ اموری مثل، فرایند کاری ارتباطات، معانی قدرت و مسئولیت میان ادارات و مقامات ذی‌ربط. در این زمینه می‌توان گفت که تا حدود زیادی موفقیت طرح تنوفا، به تفکیک حوزه‌های مسئولیت و نظم‌های سازمانی و نیز اشخاص متصدی ریاست در اداره جدید بستگی دارد.[۲۱]
۴- نیروی زمینی
امیر بوحیوط تحلیلگر روزنامه والا عنوان کرد که نمی‌توان شباهت طرح تنوفا با ایده ایهود باراک رئیس سابق ستاد را درباره تبدیل ارتش به یک ارتش کوچک، هوشمند و مهلک را از نظر دور داشت، ولی باید پرسید که تا کجا می‌توان نیروی زمینی را کوچک نمود؟ همه می‌دانند بدون نیروی زمینی بویژه در برابر سازمان‌های تروریستی به دست آوردن پیروزی ممکن نیست. هنگامی که کوخاوی درباره حمله آتشین سخن می‌گوید، مقصودش نیروی هوایی است نه زمینی. بنابراین باید این نکته را تأیید کرد که هیچ حمله مهلکی بدون نیروی زمینی وجود ندارد و نمی‌توان بدون یک حمله گسترده کنترل یک منطقه را به دست گرفت. نمی‌توان تنها از طریق هوا این کار را انجام داد.[۲۲] در این مرحله است که گزارش‌های دو سال گذشته اسحاق بریک مسئول سابق رسیدگی به شکایات سربازان، دوباره در ذهن تداعی می‌شود که بر اساس آن‌ها می‌توان گفت نیروی زمینی ارتش آمادگی جنگ را ندارد.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr4', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr4", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
۵- نیروی انسانی
مشکل دیگر در این رابطه، درباره عنصر انسانی است. طرح تنوفا مبتنی بر استفاده از تکنولوژی پیشرفته است که بر اساس آن سربازان و افسران باید به طور کافی هوشمندی و مهارت و شایستگی‌های لازم را داشته باشند. ارتش در اینجا دچار مشکل است. مدت‌هاست که ارتش در زمینه انگیزه‌سازی برای خدمت و ایجاد تمایل برای خدمت نظامی در واحدهای رزمی با مشکل روربروست و بدون تعدادی کافی از سربازان مناسب، امور چنان که کوخاوی انتظار دارد پیش نمی‌رود.
جمع بندی
همان‌گونه که مشاهده شد طرح تنوفا با چند نکته قابل تأمل روبروست. کرونا، طرح الحاق کرانه باختری، بودجه، بی‌ثباتی سیاسی، تغییر سازمانی، نیروی زمینی و نیروی انسانی. در این میان، بحث بودجه عامل مهمی در تنظیم طرح بوده است به طوری که رئیس ستاد مجبور شده به خاطر ملاحظات مربوط به آن، از یک طرح ۱۰ ساله، عقب‌نشینی و این طرح را ارائه نماید. محوریت طرح گیدعون روی موضوع ایران نبوده اما در این طرح گرانِ جدید، تمرکز اساسی بر موضوع ایران است. البته احتمال دارد که جنجال‌های رئیس ستاد کل ارتش رژیم اسراییل بر سر این طرح، ناشی از بهره‌برداری از شرایط برای موافقت حتمی با این طرح گران و کسب بودجه برای آن بوده باشد. درباره مبحث نیروی زمینی و نیروی انسانی در طرح تنوفا باید گفت که این موضوعات از جمله چالش‌های بسیار مهم در برابر آن هستند و تصور نمی‌شود که به راحتی بتوان بر دشواری‌های ناشی از عدم تمایل صهیونیست‌ها برای پیوستن به نیروهای رزمی زمینی در برابر جنگ‌‌آوری نیروهای مقاومت (در فلسطین یا لبنان) غالب شد. به نظر می‌رسد که باز هم اتکا بر تجهیزات و تکنولوژی پیشرفته و نبرد هوایی و نیز تمرکز بر اطلاعات جاسوسی، تا مدتها حرف اول را در استراتژی جنگی ارتش صهیونیستی خواهد زد.
منابع و پی نوشت ها
[۱] – TANOVA یا Tenufa
[۲] – Momentum Plan
[۳] – globes, Chief of Staff launches plan for “more lethal” IDF, February 13, 2020: https://en.globes.co.il/en/article-chief-of-staff-launches-plan-for-more-lethal-idf-1001318466
[۴] – defense world, Israel MoD Approves Five-year Military Readiness Plan, January 28, 2020:
[۵] – Times of Israel, Bennett okays IDF’s multi-year plan, but funding unclear, JUDAH ARI GROSS 26 January 2020:
https://www.timesofisrael.com/bennett-okays-idfs-multi-year-plan-but-funding-unclear/
[۶] – INSS, The Planning Directorate in “Momentum”: “Tnufa” – the New IDF Multi-Year Plan,Assaf Orion, Udi Dekel,INSS Insight No. 1266, March 5, 2020: https://www.inss.org.il/publication/planning-directorate/
[۷] – Yaakov Lappin, The IDF’s Momentum Plan Aims to Create a New Type of War Machine, March 22, 2020: https://besacenter.org/perspectives-papers/idf-momentum-plan/
[۸] – Ron Ben-Yishai, IDF chief of staff seeks to gain ‘momentum’, ۰۶٫۰۵٫۲۰: https://www.ynetnews.com/article/SyHY4r112L
[۹] – Yaakov Lappin, The IDF’s Momentum Plan Aims to Create a New Type of War Machine, March 22, 2020: https://besacenter.org/perspectives-papers/idf-momentum-plan/
[۱۰] – Yaakov Lappin, The IDF’s Momentum Plan Aims to Create a New Type of War Machine, March 22, 2020: https://besacenter.org/perspectives-papers/idf-momentum-plan/
[۱۱] – Seth J. Frantzman, Israel rolls out new wartime plan to reform armed forces, February 18 2020: https://www.defensenews.com/global/mideast-africa/2020/02/18/israel-rolls-out-new-wartime-plan-to-reform-armed-forces/
[۱۲] – Seth J. Frantzman, Israel’s Carmel program: Envisioning armored vehicles of the future, August 5, 2019: https://www.c4isrnet.com/artificial-intelligence/2019/08/05/israels-carmel-program-envisioning-armored-vehicles-of-the-future/
[۱۳] – Seth J. Frantzman, Israel finds an AI system to help fight in cities , defensenews, February 5: https://www.defensenews.com/battlefield-tech/2020/02/05/israel-finds-an-ai-system-to-help-fight-in-cities/
[۱۴] – Seth J. Frantzman , Israel rolls out new wartime plan to reform armed forces, February 18 2020: https://www.defensenews.com/global/mideast-africa/2020/02/18/israel-rolls-out-new-wartime-plan-to-reform-armed-forces/
[۱۵] – JUDAH ARI GROSS, In shakeup, IDF to create new general position to counter Iran, times of Israel, 18 February 2020: https://www.timesofisrael.com/in-shakeup-idf-to-create-new-general-position-to-counter-iran/
[۱۶] – JUDAH ARI GROSS , Ex-fighter pilot tapped to lead fight against Iran with new General Staff role, times of israel, 25 February 2020: https://www.timesofisrael.com/ex-fighter-pilot-tapped-to-lead-fight-against-iran-with-new-general-staff-role/
[۱۷] – در نگارش این فصل از مناع متعددی استفاده شده است که به عنوان مثال، به مورد زیر اشاره می شود:
haaretz, Israeli Army Chief Unveils 5-year Plan to Address Military Threats, 13.02.2020: https://www.haaretz.com/israel-news/.premium-israeli-army-chief-unveils-5-year-plan-to-address-military-threats-1.8530924
[۱۸] – Ron Ben-Yishai, IDF chief of staff seeks to gain ‘momentum’ ynetnews , 06.05.20: https://www.ynetnews.com/article/SyHY4r112L
[۱۹] – globes, Chief of Staff launches plan for “more lethal” IDF, February 13, 2020: https://en.globes.co.il/en/article-chief-of-staff-launches-plan-for-more-lethal-idf-1001318466
[۲۰]– عرب ۴۸، تحلیلات إسرائیلیه: شکوک حول تطبیق الخطه العسکریه “تنوفا”، ۱۴/۰۲/۲۰۲۰ :
[۲۱] – Assaf Orion, Udi Dekel, The Planning Directorate in “Momentum”: “Tnufa” – the New IDF Multi-Year Plan, INSS Insight No. 1266, March 5, 2020: https://www.inss.org.il/publication/planning-directorate/
[۲۲] -عرب ۴۸، تحلیلات إسرائیلیه: شکوک حول تطبیق الخطه العسکریه “تنوفا”، ۱۴/۰۲/۲۰۲۰ :
اعلام توافق اولیه احزاب کرد را هم مطرح و لحاظ کنند.
