«جون بی آلترمن»، عضو ارشد کرسی زبیگنیو برژنسکی در اندیشکده مرکز مطالعات راهبردی و بین‌الملل CSIS در مقاله‌‌ای با اشاره به چرخش ایالات متحده به منطقه آسیا نوشت که این چرخش به آمریکا برای خروج از خاومیانه (غرب آسیا) کمک نمی‌کند.
وی نوشت: از میان همه ایده‌های سیاست خارجی دونالد ترامپ، آنچه ممکن است از گسترده ترین اجماع عمومی برخوردار باشد این ایده است که ایالات متحده بیش از حد به خاورمیانه متعهد شده است. جنگ‌های ظاهراً بی پایان آمریکا، مشکلات حل نشدنی و افزایش خودکفایی انرژی، همگی شمار فزاینده‌ای از آمریکایی‌ها را وادار می‌کند تا به دنبال تغییر تمرکز به سوی منطقه اقیانوس آرام و حضور پررنگ‌تر در آنجا باشند. آمریکا در آن منطقه می‌تواند با اقتصادهای پویا شریک شود، با جمعیت‌های در حال رشد سریع تعامل کرده و با چین مقابله کند. این همان استدلال بود که در پشت راهبرد «توازن مجدد توازن با آسیا» بود که تقریبا یک دهه پیش از سوی دولت باراک اوباما اعلام شد.
بنا بر این گزارش، مشکل این استدلال وقتی خود را نشان می‌دهد که با شرکای آمریکایی در آسیا درباره آن طرح صحبت کنید. آنها تقریباً کاملاً متکی به انرژی خاورمیانه هستند و می‌ترسند راهبرد توازن مجدد از سوی آمریکا در منطقه باعث شود هم در معرض تلاطمات قرار بگیرند و هم در معرض فشار چین باشند. به بیان ساده ، آنها نگران هستند نتیجه تمرکز بیشتر آمریکا بر چین به بهای خاورمیانه، به شکست همپیمانان ختم شود، زیرا کنار گذاشتن آمریکا از خاورمیانه در واقع چین را در آسیا مسلط‌تر می‌کند.
نویسنده افزود: موضوع انرژی در محوریت اصلی این مسئله است و این مسئله هم برای آمریکا و هم برای چین اهمیت فراوانی دارد. آمریکا بزرگترین مصرف کننده انرژی در جهان است و چین در رده دوم قرار دارد. در چند دهه گذشته، نفت و گاز از منابع غیر متعارف بازارهای انرژی ایالات متحده را متحول کرده است. منابع نفت شیل تقریباً دو سوم تولید نفت آمریکا و سه چهارم گاز در سال ۲۰۱۹ را تشکیل می داد، و این امر کمک کرد تا آمریکا از بزرگترین وارد کننده نفت در جهان در سال ۲۰۱۳ به یک صادر کننده خالص انرژی تا سال ۲۰۱۹ تبدیل شود. در حالی که قیمت‌های پایین‌تر نفت باعث شد که در سال گذشته تولید نفت شیل در آمریکا کاهش یابد، اما آگاهی از اینکه ایالات متحده هیدروکربن های ارزان قیمت کافی برای تأمین انرژی اقتصاد خود برای دهه ها دارد، تأثیر روانی عمیقی داشته است.
در این مقاله تصریح شده است: آسیا در مکانی کاملاً متفاوت است. کره جنوبی بیش از ۹۸ درصد از سوخت های فسیلی خود را وارد می کند. به طور معمول ، بین ۷۰ تا ۸۰ درصد نفت خام کره جنوبی از خاورمیانه تامین می‌شود، در حالی که برای ژاپن نزدیک به ۹۰ درصد است. واردات قابل توجه گاز طبیعی از منطقه روابط آسیا با خاورمیانه را بیش از پیش تعمیق می‌کند.
این مقاله می افزاید: چین همچنین توجه زیادی به خاورمیانه دارد، زیرا حدود ۵۰ درصد از نفت خام این کشور از آنجا تأمین می‌شود. چین خاورمیانه را به دلیل تسلطی که آمریکا در آنجا ایجاد کرده منبع ناامنی قلمداد می‌کند، برای دهه ها تلاش کرده تا تولید انرژی داخلی خود را بطور متوسط هم شده تقویت کند و از زغال سنگ آلاینده و دودزا تولید داخل کشور خود دوری کند. چین نه تشکیلات زمین شناسی و نه آب لازم برای تولید کلان نفت و گاز را از منابع غیر متعارف در اختیار ندارد. چین همچنین از سال ۱۹۹۳ که وارد کننده خالص نفت شد، سعی کرده است منابع وارداتی خود را متنوع کند، اما آنچنان که انتظار داشتند نیز جواب نداد. حتی در حالی که چین روابط جدید تأمین منابع مورد نیاز را از جمله با خود آمریکا توسعه دهد باز هم خاورمیانه همچنان بزرگترین منبع نفتی آن به شمار می‌رود.
بنا بر مقاله این اندیشکده، خاورمیانه نیز به چین وابسته‌تر شده است. چین نه تنها به تمام معنی یک بازار عظیم است (اکنون ۱۴ درصد از کل تقاضای جهانی نفت را تشکیل می دهد) ، بلکه به مدت دو دهه بزرگترین عامل رشد تقاضای جهانی نفت بوده است. با کاهش واردات آمریکا و اروپا ، صادرکنندگان به دنبال توسعه فروش به چین می روند. برای پیگیری این روابط ، چین آنچه “مشارکت جامع استراتژیک” با سه تولیدکننده بزرگ نفت – ایران ، عربستان سعودی و امارات متحده عربی (امارات متحده عربی) می نامد، ایجاد کرده و در این روند به بزرگترین شریک تجاری دوجانبه از هر سه کشور تبدیل شده است.
در ادامه این گزارش با اشاره به دیگر موارد روز افزون تعاملات چین و منطقه خاورمیانه بخصوص این که برخی از این تعاملات فراتر از تجاری و بازرگانی بوده، آمده است: متحدان آمریکا در آسیا به نقش رو به رشد چین در خاورمیانه و به آن به عنوان نقش عقب افتاده از سوی آمریکا نگاه می‌کنند و نگران هستند که تحت فشار قرار گیرند. رویکرد چین به همسایگان نزدیک آن در شرق آسیا، از جمله تأیید مالکیت بر جزایر دریای جنوب چین، الگویی از برنامه‌ها و اقدامات صبورانه، آگاهانه و هماهنگ چین در طول سال ها بوده است که هر کدام از آنها اغلب بی ضرر به نظر می رسند.
این گزارش می‌افزاید: همپیمانان آسیایی آمریکا نگران هستند که چین بخواهد بر خاورمیانه سلطه یابد و این کار را بدون این که کسی متوجه شود که چه اتفاقی در حال وقوع به انجام رساند و سپس از این سلطه بر منابع انرژی خاورمیانه به عنوان پیشبرد کنترل بر این کشورها استفاده کند.
در انتهای این مقاله یکی از راهکارهای مقابله با این روند را همکاری نزدیک میان آمریکا و همپیمانان آسیایی برای پیشبرد منافع مشترک امنیتی در خاورمیانه عنوان کرده و آمده است: آمریکا شاید بخواهد که از خاورمیانه خارج شود اما تا زمانی که آسیا در خاورمیانه منافع و سهم مهمی دارد، آینده آمریکا در آسیا نیازمند حضور آن در خاورمیانه است.
- این مطلب، صرفاً جهت اطلاعِ مخاطبان، نخبگان، اساتید، دانشجویان، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران بازنشر یافته و الزاماً منعکس‌کننده‌ی مواضع و دیدگاه‌های اندیشکده راهبردی تبیین نیست.
منبع: خبرگزاری تسنیم
