پروژه نورد استریم-۲ با وجود فشارها و مخالفت کشورهای مختلف، تا پایان سال جاری میلادی تکمیل می‌شود. ایالات متحده آمریکا، اوکراین و لهستان مخالفان اصلی این خط لوله هستند و نگرانی آنها بیشتر به دلیل امکان استفاده سیاسی و ژئوپلتیکی روسیه از این خط لوله است. به اعتقاد آنها، نورد استریم-۲ موجب پایان وابستگی مسکو به انتقال انرژی از اوکراین و لهستان و همچنین قطع درآمد حاصل از آن برای کیف و ورشو می‌شود. به‌تازگی، آلمان و آمریکا برای رفع برخی نگرانی‌ها توافق‌نامه‌ای را امضاء کردند که با واکنش منفی مقامات اوکراین و لهستان مواجه شد.
در همین زمینه، ولادیسلاو بیِلوف، کارشناس مسائل اروپا و رئیس مرکز مطالعات آلمانی، با انتشار مقاله‌ای در وبسایت شورای امور بین‌الملل فدراسیون روسیه (ریاک)، به واکاوی توافق اخیر آلمان و آمریکا و دلایل نگرانی کشورهای اروپای شرقی می‌پردازد.
وی در این مقاله می‌نویسد: در تاریخ ۲۱ ژوئیه، گزارشی درباره نتایج مذاکرات بین آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان و جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا انتشار می‌یابد. همچنین، در وبسایت وزارت امور خارجه آلمان نیز بیانیه مشترکی آلمان-آمریکا درباره حمایت از اوکراین، امنیت انرژی در اروپا و اهداف مشترک آب‌وهوایی آنها منتشر شد. به طور کلی، علاقه اصلی جامعه کارشناسان مشخص شدن آینده بلندمدت پروژه نورد استریم-۲ بود که از سال ۲۰۱۷ به یکی از اصلی‌ترین موانع همکاری برلین و واشنگتن تبدیل شده است.
کارشناس روس، اشاره می‌کند: باید یادآور شد که قانون کاتسا (در آگوست ۲۰۱۷) و اصلاح بودجه دفاعی (که در قانون پیسا طی سال ۲۰۱۹ به طور قانونی با تعدادی از مقررات جدید تکمیل می‌شود)، نه تنها به ایالات متحده آمریکا این اجازه را می‌دهد که به صورت مؤثری ساخت فاز سوم و چهارم خط لوله دریایی را متوقف کند، بلکه مسائل جدیدی را درباره امکان راه‌اندازی و آغاز بهره‌برداری تجاری آن مطرح می‌کند. ماشین تحریم آمریکایی بار دیگر قدرت و اثربخشی خود را بر رفتار آن دسته از نهادهای اقتصادی که نمی‌خواهند تابع آن باشند، نشان می‌دهد. اتحادیه اروپا و آلمان نیز به نوبه خود عدم وجود سازوکار مناسب برای حمایت مؤثر از شرکت‌های خود را نشان دادند.
بایدن موضع نرم‌تری نسبت به نورد استریم-۲ دارد!
بیِلوف در رابطه با مخالفت آمریکا با خط لوله نورد استریم، می‌نویسد: بهانه اولیه واشنگتن ضرورت دفاع از امنیت انرژی و حاکمیت اتحادیه اروپا بود که به تدریج به موقعیت حفاظت از منافع اوکراین به عنوان اولویت کاخ سفید تغییر کرد، از این دیدگاه، منافع اوکراین توسط روسیه تهدید می‌شود. ادعای تبلیغاتی ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا این بود که مسکو از طریق خط لوله نورد استریم منابع اضافی گاز را روانه اروپا می‌کند و از درآمدهای ارزی دریافتی خود برای تأمین مالی سیلاست‌های تهاجمی خود استفاده خواهد کرد. بایدن اینگونه لفاظی‌های سلف خود را نمی‌پذیرد و در بهار ۲۰۲۱ موضع تقریباً نرم‌تری را نسبت به پروژه اتخاذ می‌کند.
کارشناس مسائل اروپا، تأکید می‌کند: در هر صورت پروژه نورد استریم-۲ تقریباً تکمیل شده است و این خط می‌تواند مسیر کوتاه‌تر، ارزان‌تر و از نظر فنی مطمئن‌تر برای انتقال گاز از میدان‌های یامال (منطقه‌ای در شمال غربی سیبری-روسیه) به اروپا باشد. ظرفیت عبوری چهار خط لوله دریایی (و شاخه‌های زمینی آن) ۱۱۰ میلیارد متر مکعب برآورد می‌شود که تقریباً برابر با نیازهای واقعی آلمان به خط لوله روسیه است. از سوی دیگر، ویژگی‌های فنی نورد استریم-۲ ظرفیت انتقال ترکیب متان-هیدروژن را نیز فراهم می‌کند.
چالش برلین؛ خط لوله اقتصادی یا سیاسی؟
وی می‌نویسد: مرکل به صورت مداوم با انتقادهای واشنگتن مواجه است و همواره در پاسخ به آن، ماهیت و محتوای خط لوله نورد استریم-۲ را منحصراً اقتصادی اعلام می‌کند که نه تنها تهدیدی محسوب نمی‌شود، بلکه امنیت انرژی را تقویت می‌کند و بر حاکمیت اتحادیه اروپا و آلمان تأثیری نمی‌گذارد. اما تحت فشار مداوم آمریکا، لهستان، اوکراین و مخالفان این پروژه در نیروهای سیاسی آلمان، مرکل اعلام کرد که حمل‌ونقل گاز از طریق خط لوله اوکراین، پس از راه‌اندازی نورد استریم-۲ مورد حمایت خواهد بود. در واقع، به نوعی ماهیت ژئوپلتیک این اقدام را پذیرفته است که در نتیجه آن کرملین می‌تواند از مسیرهای جایگزین تأمین گاز، به عنوان وسیله‌ای برای فشار بر رهبری اوکراین استفاده کند.
دولت آینده آلمان احتمالاً ماهیت سیاسی نورد استریم-۲ را می‌پذیرد
در این مقاله آمده است: چند هفته گذشته، آرمین لاشت، نامزد پست صدراعظمی در آلمان از حزب اتحادیه دموکرات مسیحی به همراه رقبای خود مانند آنالنا بائربوک از حزب سبز (اتحاد ۹۰/سبزها) و اولاف شولتز، معاون صدراعظم آلمان و عضو حزب سوسیال دموکرات، در یک برنامه تلویزیونی به مناظره می‌پردازند که این برنامه توسط ولفگانگ ایشینگر، رئیس کنفرانس امنیتی مونیخ برگزار شده بود. لاشت طی مباحثه این ایده را بیان کرد که اگر روسیه پس از سال ۲۰۲۴ از انتقال گاز از طریق خط لوله اوکراین (جی‌تی‌اس) امتناع کند، آلمان می‌تواند انتقال نورد استریم-۲ را متوقف کند. بنابراین، به احتمال زیاد رئیس ائتلاف دولت آینده با ماهیت ژئوپلتیک پروژه موافقت کرده است.
کارشناس روس، تبیین می‌کند: بنابراین آمریکا و آلمان درباره برخی از منافع مشترک به توافق رسیدند که در صورت مشاهده تجاوز و اقدامات خرابکارانه روسیه، همچنین تلاش این کشور برای استفاده از انتقال انرژی به عنوان یک سلاح، از جمله علیه اوکراین، به طور مشترک پاسخ می‌دهند. واکنش واشنگتن-برلین نیز در عرصه‌هایی مانند استفاده از تحریم‌ها برای محدود کردن فرصت‌های صادراتی روسیه به اروپا در بخش انرژی(به ویژه گاز) و اقدامات مؤثر در سایر حوزه‌های مهم اقتصادی خواهد بود و اطمینان حاصل شود که روسیه به هیچ وجه از خط لوله نورد استریم-۲ برای دستیابی به اهداف سیاسی و تهاجمی خود استفاده نمی‌کند.
وی می‌افزاید: آمریکا و آلمان ضرورت حفظ ترانزیت گاز روسیه از طریق اوکراین را تأیید کرده‌اند و بر این اساس، آلمان متعهد شده که برای تمدید قراداد فعلی روسیه و اوکراین (۲۰۲۰-۲۰۲۴) برای پرداخت هزینه انتقال سالانه ۴۰ میلیارد متر مکعب گاز را برای یک دوره ۱۰ ساله، اقدامات لازم در حد امکان را انجام دهد.
به اعتقاد بیِلوف، رهبران اوکراین و لهستان چنین توافق‌نامه‌هایی (بین آلمان و آمریکا) را بسیار منفی ارزیابی می‌کنند و این نشان می‌دهد که چنین وعده‌هایی نمی‌تواند ناامیدی عمیق آنها را خنثی کند. مبارزه مشترک اوکراین و لهستان علیه نورد استریم-۲ ادامه خواهد یافت و برای نمونه دیمترو کولبا، دیپلمات اوکراینی اعلام کرد که «با این توافق بازی به پایان نرسید، بلکه به وقت اضافه منتقل شد. ما ۲ نیمه دیگر و در زمان ضربات پنالتی فرصت داریم تا بتوانیم در حد امکان از اوکراین دفاع کنیم».
کارشناس روس با توجه به اینکه رئیس‌جمهور روسیه نیز نیاز آلمان به شروع مذاکرات در اسرع وقت را درک کرده است، می‌نویسد: پوتین اخبار مربوط به محتوای توافق‌های صورت گرفته در واشنگتن را با آرامش پذیرفت. وی در گفت‌وگوی تلفنی با مرکل طی تاریخ ۲۱ ژوئیه، چشم‌اندازهای تمدید قرارداد بین گازپروم و نفت‌وگاز اوکراین در زمینه ترانزیت گاز را مورد بحث قرار داد و از نزدیک شدن به اتمام پروژه ساخت نورد استریم-۲ و نقش آلمان ابراز رضایت کرد.
- این مطلب، صرفاً جهت اطلاعِ مخاطبان، نخبگان، اساتید، دانشجویان، تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران بازنشر یافته و الزاماً منعکس‌کننده‌ی مواضع و دیدگاه‌های اندیشکده راهبردی تبیین نیست.
منبع: خبرگزاری تسنیم
