🔹 «عبدالعزیز الشمری» سفیر عربستان سعودی در عراق پس از بازدید از کربلا در ماه گذشته روز شنبه این هفته (۱۲ خرداد) نیز با سفر به نجف اشرف و زیارت بارگاه مطهر امام علی (ع) با دو تن از مراجع شیعه دیدار کرد. این سفر با برقراری اولین پرواز تجاری میان شهر دمام (یکی از مراکز تجمع شیعیان عربستان) و نجف اشرف مصادف بود. در خصوص این اقدام سفیر عربستان چند نکته حائز اهمیت است:
🔸 این اولین بار است که یک سفیر سعودی به طور عمومی به کربلا و نجف سفر می‌کند. این اقدام سفیر عربستان می‌تواند ریشه در تغییرات داخلی عربستان داشته باشد و در چارچوب سياست‌های جدید عربستان پس از اصلاحات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بن‌سلمان به ویژه تلاش برای کاهش نفوذ وهابیت و اصلاح سیاست‌های فرقه‌گرایانه مذهبی قابل تفسیر باشد. یک هدف سیاسی این اقدام می‌تواند کاهش فشار بر عربستان درباره نحوه تعامل با شیعیان باشد.
🔸 این اقدام سفیر همزمان با برقراری پروازهای هوایی مستقیم میان دمام و نجف (به عنوان مقصد میلیون‌ها شیعه از جمله شیعیان عربستان) همچنین می‌تواند نشانه خواست ریاض برای تقویت روابط با عراق از طریق گردشگری دینی و سپس گسترش آن به سمت افق‌های جدید اقتصادی از طریق سرمایه‌گذاری و گسترش تبادلات تجاری در چارچوب سیاست‌های جدید اقتصادی عربستان باشد.
🔸 در واقع باروی کار آمدن ملک سلمان در سال ۲۰۱۵ و تعیین بن‌سلمان به‌عنوان ولیعهد و درگیر شدن عربستان در بحران‌های منطقه‌ای مانند جنگ یمن، تنش با ایران و همچنین قطر، نفوذ عربستان در عراق کمرنگ‌تر شد. اهل سنت عراق به عنوان گروه مورد حمایت عربستان در این دوره، همواره دچار اختلافات جدی میان خود بوده به‌نحوی‌که از سال ۲۰۲۳ تاکنون این گروه نتوانسته است در مورد رئیس پارلمان به اجماع برسد. این امر سرمایه‌گذاری سیاسی عربستان روی اهل سنت عراق را با تردید روبه‌رو کرده است.
🔸 روند تنش‌زدایی روابط عربستان و ایران نیز به نظر می‌رسد در این موضوع بی‌تاثیر نباشد. در حالی که اختلافات و تنش‌ها با ایران باعث حمایت عربستان از گروه‌های افراطی در عراق در چارچوب جنگ نیابتی برای نفوذ در منطقه شد با بهبود روابط با ایران عربستان دیگر نیازی به پیگیری سیاست‌های گذشته نمی‌بیند.
✅ به نظر می‌رسد مجموع این دلایل باعث شده است عربستان رویکرد متفاوتی در روابط خود با عراق در پیش بگیرد که از یک طرف نوید ایجاد ثبات سیاسی در عراق و منطقه را می‌دهد و از سوی دیگر زنگ خطری نشان‌دهنده نفوذ نرم عربستان در عراق و ایجاد زمینه‌هایی برای واگرایی بغداد با تهران محسوب می‌شود.
☘️ اندیشکده راهبردی تبیین🌿
