در سایه تحولات غرب آسیا در چهار سال اخیر، شاهد اقدامات مشکوکی هستیم از جمله:
همچون یورش‌های سازمان‌یافته شهرک‌نشین‌ها، اعمال محدودیت‌ها در ورود و خروج مسلمانان، هتک حرمت‌های مداوم نظامیان و بازداشت عوامل اجرایی مسجد از جانب صهیونیست‌ها در جهت یهودی‌سازی تدریجی مسجدالاقصی و پیرامون آن. این اقدامات، این سؤال را ایجاد کرده است که اهداف صهیونیست‌ها از انجام این اقدامات چیست؟
وجود یک اندیشه و ایدئولوژی وحدت‌بخش، زمینه‌ساز توسعه‌طلبی یك كشور یا جریان قومی و ملی است. یک اندیشه نافذ در توسعه‌طلبی معمولاً از نظرات، اعتقادات و نگرش‌های وحدت‌بخش و تجدیدنظرطلبانه یک نژاد یا گروه اجتماعی غالب در یک ملت ایجاد می‌شود. این امر در مورد رژیم صهیونیستی، پیش از تشکیل و ایجاد آن وجود داشته و بعد از استقلال آن نیز همواره تداوم داشته است و این اندیشه وحدت‌بخش و تجدیدنظرطلبانه همان اندیشه صهیونیسم است.[1]
رژیم صهیونیستی در ابتدای تشکیل خود با همکاری قدرت‌های استعماری با استفاده از قدرت نظامی خود سرزمین‌هایی را از فلسطینیان اشغال و به خود الحاق کرد به‌طوری که در چارچوب توسعه‌طلبی این رژیم بعد از جنگهای سال‌های 1948 و 1949، 77 درصد سرزمین فلسطین را اشغال و الحاق نمود.
این رژیم با ادامه توسعه‌طلبی خود در پی جنگ ژوئن 1967 و اشغال سرزمین‌های جدید، به فکر انضمام این سرزمین‌ها به خاک خود بوده است تا اندیشه خود یعنی ایجاد اسرائیل بزرگ را عملی نمايد[2]، اما این امر با مشکلات زیادی روبرو بود كه عبارت‌اند از:
1. تغییر اوضاع بین‌المللی نسبت به دهه چل و پنجاه میلادی و عدم به رسمیت شناختن ضمیمه سرزمین‌های اشغالی به اسرائیل توسط اکثر کشورهای جهان و سازمان‌های بین‌المللی؛
2. عدم وجود جمعیت یهودی در سرزمین‌های اشغالی جدید برخلاف اراضی اشغالی 1949 که در آن مناطق اقلیت یهودی ساکن بود؛
3. ضمیمه قطعی مناطق اشغالی به خاک اسرائیل احتمال وقوع جنگهای دیگر و اقدامات شدیدتر کشورهای عربی را مانند جنگ 1973 در پی داشت؛
4. پیروزی انقلاب اسلامی ایران و قدرت یافتن گرو‌های مقاومت ضد اسرائیلی.
| رژیم صهیونیستی در ابتدای تشکیل خود با همکاری قدرت‌های استعماری با استفاده از قدرت نظامی خود سرزمین‌هایی را از فلسطینیان اشغال و به خود الحاق کرد به‌طوری که در چارچوب توسعه‌طلبی این رژیم بعد از جنگهای سال‌های 1948 و 1949، 77 درصد سرزمین فلسطین را اشغال و الحاق نمود. |
دولت‌های صهیونیستی مخصوصاً احزاب راست‌گرا از جمله حزب تندرو لیکود و نخست‌وزیران آن یعنی مناخیم بگین، اسحاق شامیر، آریل شارون و بنیامین نتانیاهو به این فکر افتادند که با الحاق و کنترل اماکن مذهبی همچون مسجد ابراهیمی و مسجدالاقصی، حضور خود را در مناطق اشغالی فلسطین مشروعیت ببخشند. در این راستا اقدام به یهودی‌سازی مناطق از طریق شهرک‌سازی و مصادره اراضی فلسطینی و یهودی‌سازی اماکن مقدس از طریق تقسیم‌بندی زمانی و مکانی کردند.
تقسیم‌بندی زمانی و مکانی اماکن مقدس بین صهیونیست‌ها و مسلمانان، زمینه‌ساز کنترل این اماکن توسط ارتش اسرائیل و بعد یهودی‌سازی کامل این اماکن است. برای نمونه مسجد ابراهیمی در شهر الخلیل نیز ابتدا شاهد یورش‌های متعدد شهرک‌نشین‌ها بود و حتی در فوریه 1994 حمله یک پزشک صهیونیست شهرک‌نشین به نام باروخ گولدشتاين به نمازگزاران موجب شهید شدن 29 نفر و بیش زخمی شدن 150 فلسطینی شد.[3]
بعد از مدتی ارتش رژیم صهیونیستی به بهانه جلوگیری از درگیری میان صهیونیست‌های شهرک‌نشین و مسلمانان، درهای مسجد ابراهیمی را بست و به‌تدریج در اوقات مشخصی درهای مسجد را برای یهودیان و مسلمان بازگشایی می‌کرد.
پس از حصارکشی داخل مسجد ابراهیمی، این مسجد را از نظر زمانی و مکانی بین صهیونیست‌ها و مسلمانان تقسیم کرد به‌طوری که از نظر مکانی مقام حضرت اسحاق و همسرش برای مسلمانان قرار داده شد و مقام حضرت ابراهیم، حضرت یعقوب و حضرت یوسف و همسرانشان در قسمت یهودیان قرار گرفت و از نظر زمانی، ده روز از سال در اعیاد یهودی مسجد به شکل کامل در اختیار صهیونیست‌ها است و ده روز از اعیاد اسلامی در اختیار مسلمانان است و پخش اذان از آن نیز با محدودیت زیادی روبرو شده است.
تقسیم زمانی و مکانی مسجد ابراهیمی که هم‌اکنون نیز در حال اجرا است.
صهیونیست‌ها هر از چند گاهی نیز با جسارت و حرمت‌شکنی در قسمت مسلمانان، سعی در ایجاد درگیری و حصارکِشی جدید می‌کنند تا به هدف نهایی خود یعنی یهودی‌سازی این مکان مقدس اقدام کنند. لازم به ذکر است بر اساس شریعت اسلامی، ورود غیر مسلمانان به مساجد و اماکن مقدس با محدودیت‌های شرعی و فقهی زیادی روبروست و ورود یهودیان به این اماکن در حقیقت حرمت‌شکنی شریعت اسلامی محسوب می‌شود.
به نظر می‌رسد صهیونیست‌ها بار دیگر در پی اجرای سناریوی مسجد ابراهیمی برای مسجدالاقصی می‌باشند به‌طوری که در یک سال اخیر نیز ما شاهد یورش‌های زیادی از طرف شهرک‌نشین‌ها به مسجدالاقصی بودیم که چندبار با انداختن مواد آتش‌زا خساراتی را به مسجد وارد نمودند و مورد اخیر نیز- ورود وزیر کشاورزی اسرائیل یوری آرئیل از حزب دست راستی کانون یهود با تعداد زیادی از شهرک‌نشین‌ها به مسجدالاقصی[4]- زمینه درگیری مسلمانان و یهودیان را ایجاد کرده است. بر اساس گزارش‌های غیررسمی در سال 2014، بیش از 8100 یورش به مسجدالاقصی صورت گرفته است که این امر غیر از محدودیت‌ها و ورود و خروج نظامیان اسرائیلی به بهانه ایجاد نظم در مسجد است.[5]
این در حالی است که تلاش‌های رسمی نیز برای قانونی کردن تقسیم‌بندی زمانی و مکانی در رژیم صهیونیستی در جریان است به‌طوری که از سال 2014 برخی از اعضای دست راستی کنست به رهبری خانم میری ریگف از حزب لیکود و حيليک بار از حزب کارگر به دنبال ارائه طرحی به کنست هستند که بر اساس آن مسجدالاقصی نیز مانند مسجد ابراهیمی تقسیم‌بندی زمانی و مکانی شود. در کنار این اقدامات، مقامات نظامی و امنیتی اسرائیل نیز اصرار زیادی به تقسیم‌بندی زمانی و مکانی این مسجد و ایجاد حصارهای جدید دارند و دلیل این اصرار خود را جلوگیری از درگیری احتمالی مسلمانان و صهیونیست‌ها بیان می‌کنند.[6]
صهیونیست‌ها در نقشه اولیه خود درصدد به دست آوردن قسمتی از مسجدالاقصی هستند که از صحن جنوب غربی تا دیوار غربی رواق مسجدالاقصی و بالای سر دیوار براق آغاز و در صحن غربی در بخش باب المغاربه ختم می‌شود که در نقشه زیر با رنگ زرد مشخص‌شده است.[7]
نقشه اولیه طرح تقسیم مکانی مسجدالاقصی صهیونیست‌ها
اما دلیل انتخاب وضعیت کنونی برای اجرای طرح تقسیم‌بندی زمانی و مکانی توسط صهیونیست‌ها را می‌توان در اوضاع متشنج کنونی جهان اسلام جستجو کرد زیرا باوجود اقدامات گروه‌های تکفیری مسلح و ماجراجویی عربستان و ترکیه در یمن، سوریه و عراق فضای مناسبی برای انجام طرح‌هایی این‌چنینی خواهد بود.
در مورد اقدامات گروه‌های تکفیری مسلح و ماجراجویی عربستان و ترکیه دو دیدگاه وجود دارد:
1. این اقدامات با برنامه‌ریزی رژیم صهیونیستی انجام می‌شود؛
2. اقدامات گروه‌های تکفیری مسلح و ماجراجویی این کشورها به دلیل نداشتن درک صحیح از شرایط کنونی جهان اسلام است.
در صورت پذیرفتن هر یک از این دو دیدگاه، می‌توان نتیجه گرفت اوضاع کنونی، خواسته یا ناخواسته، در جهت اجرای نقشه رژیم صهیونیستی در توسعه‌طلبی و یهودی‌سازی است.
لازم به ذکر است که مردم فلسطین در اعتراض به اقدامات اخیر صهیونیست‌ها، از گروه‌های فلسطینی و برخی کشورهای اسلامی هوشیارتر بوده‌اند و اقدام به برگزاری اعتراضات پراکنده‌ای کرده‌اند ولی در اینجا باید گروه‌های فلسطینی و کشورهای اسلامی با درک خطر واقعی، اختلافات کنونی خود را کنار زنند و با ابزارهای در دسترس و توانمندی‌های خود مانع از اقدامات صهیونیست‌ها شوند.
برخی از رهبران کشورهای اسلامی همچون رهبر انقلاب اسلامی ایران، سعی در اولویت‌بخشی به قضیه فلسطین دارند و هیچ‌گاه این مسائل حاشیه‌ای (اختلافات درونی جهان اسلام) را مانعی برای دور شدن از آن نمی‌دانند. به‌طوری که مقام معظم رهبری در سخنرانی خود در سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی (ره) در چهارده خرداد 1394 تأکید کردند: «مسئله‌ی فلسطین برای ما یک مسئله‌ی اصلی است؛ این را همه بدانند. مسئله‌ی فلسطین از دستور کار نظام جمهوری اسلامی خارج نخواهد شد. مسئله‌ی فلسطین، عرصه‌ی یک مجاهدتِ واجب و لازم اسلامی است، هیچ حادثه‌ای ما را از مسئله‌ی فلسطین جدا نمی‌کند. ممکن است کسانی در صحنه‌ی فلسطین باشند که به وظایفشان عمل نکنند، حساب آن‌ها جدا است امّا مردم فلسطین، ملّت فلسطین، مجاهدان فلسطینی مورد تأیید و حمایت ما هستند.»[8] و یا درجایی دیگر اشاره دارند: «فلسطین، مسئله‌ی اول در میان همه‌ی موضوعات مشترک کشورهای اسلامی است.»[9]
در جمع‌بندی مطالب فوق باید گفت صهیونیست‌ها از ابتدای ورود به منطقه غرب آسیا، همواره درصدد توسعه‌طلبی بوده‌اند: در ابتدای تشکیل، از طریق اشغال نظامی و اکنون نیز با یهودی‌سازی مناطق اشغالی از طریق شهرک‌سازی و یهودی کردن اماکن مقدس. طرح تقسیم‌بندی زمانی و مکانی مسجدالاقصی نیز در این راستا قابل تحلیل است و هوشیاری جهان اسلام را می‌طلبد تا مانند مسجد ابراهیمی در اختیار صهیونیست‌ها قرار نگیرد.
[1]. سيدمحمدکاظم سجادپور؛ سيد روح الله حاج زرگرباشی و حسین آجورلو، “سياست جغرافيايی و توسعه طلبی: شهرک سازى در اراضی اشغالی”، فصلنامه روابط خارجی، سال دوم، شماره دوم، شماره مسلسل هشتم، زمستان 1389، ص 117.
[2]. نورالدین مصالحه، اسرائیل الکبری و الفلسطینیون سیاسة التوسع 1967-2000، بیروت: موسسة الدراسات الفلسطینیة، 2001، ص 89.
[3]. الجزيرة نت،”المسجد الابراهیمی”، 23 اکتبر 2014، قابل دسترسی در:
http://www.aljazeera.net/encyclopedia/citiesandregions/2014/11/21/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85%D9%8A
[4]. القدس العربی،”وزير الزراعة الإسرائيلي يعتزم اقتحام الأقصى الأحد”، 17 می 2015، قابل دسترسی در:
http://www.alquds.co.uk/?p=342596
[5]. عدنان أبوعامر، الموقف الإسرائيلي من تقسيم المسجد الأقصى، بیروت: مؤسسة القدس الدولية، 2014، 4.
[6]. انظر: عدنان أبوعامر، الموقف الإسرائيلي من تقسيم المسجد الأقصى، بیروت: مؤسسة القدس الدولية، 2014.
[7]. انظر: مؤسسة القدس الدولية، عين على الأقصى: تقرير توثيقي يرصد الاعتداءات على المسجد الأقصى ما بين 1/8/2013 و 1/8/2014، بیروت: مؤسسة القدس الدولية، 2014.
[8]. سید علی خامنه‌ای، “بیانات در مراسم بیست و ششمین سالروز رحلت حضرت امام خمینی رحمه‌الله”، پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی سید علی خامنه‌ای ، چهاردهم خرداد 1394، قابل دسترسی در:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=29914.
[9]. سید علی خامنه‌ای، “بیانات در کنفرانس حمایت از انتفاضه فلسطین”، پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی سید علی خامنه‌ای ، نهم مهر 1390، قابل دسترسی در:
http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=17401.
