آدام زوبین مدیر اداره کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری امریکا (OFAC) در سخنانی در موسسه واشینگتن جزئیات راهبرد دولت امریکا برای حفظ ساختار تحریم ها در طول دوران اجرای توافق هسته ای را تشریح کرد.

وی در این سخنرانی تاکید کرده است که فشار تحریم ها بر ایران از این پس عملا بیشتر خواهد شد نه کمتر.

در ادامه، متن کامل سخنان او در این نشست می آید.

***

در دولت فعلی و پیشین آمریکا ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هسته ای اولویتی با درجه اهمیت بالا است. ایران برخوردار از سلاح هسته ای مستقیماً نه تنها امنیت آمریکا بلکه امنیت اسرائیل و سایر متحدان این کشور را در منطقه و بقیه جهان تهدید می کند. به همین دلیل توافقی که در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به دست آمد بسیار مهم است. همکاری نزدیک با متحدان آمریکا و اعمال مجموعه تحریم های بین المللی، آمریکایی و چندجانبه سبب شد ایران به شیوه ای موثر از اقتصاد جهانی منزوی شود. تلاش دو دولت پیشین و حمایت فراحزبی کنگره سبب شد چهار قطعنامه سختگیرانه در شورای امنیت علیه ایران به تصویب رسد و در کنار تحریم آمریکا فلج کننده ترین رژیم تحریم را علیه این کشور به اجرا درآورد. تحریم ها آن گونه که قرار بود نتیجه داد. آنها ایران را ناچار به مذاکره کرد و فرصت دستیابی به توافق را فراهم کرد. توافقی که همه مسیرهای دستیابی ایران به سلاح هسته ای را مسدود می کند. در مقابل و تنها پس از آنکه ایران گام های کلیدی قابل راستی آزمایی برداشت، تحریم های هسته ای ایران تعلیق می شود. برجام به هیچ وجه بر تحریم های مرتبط با حمایت ایران از گروه های تروریستی چون حزب الله، جهاد اسلامی فلسطینی یا سایر نیروهای برهم زننده ثبات نظیر نیروی قدس و نقض حقوق بشر یا سایر حوزه ها نظیر حمایت از بشار اسد در سوریه و حوثی ها در یمن تاثیر ندارد.

در ده سال گذشته بیشتر وقت خود را در وزارت خزانه داری صرف متوقف کردن فعالیت های بی ثبات کننده ایران کرده ام و با شیوه های فراوان ایران برای ایجاد بی ثباتی در منطقه آشنا هستم. ابزارها قدرتمند آمریکا برای ممانعت از این اقدامات پابرجا خواهد ماند و من و همکاران من در خزانه داری و دولت آمریکا متعهد به اجرای تحریم های غیر هسته ای ایران هستند.

از زمانی که توافق نهایی، برجام، حدود دو ماه پیش اعلام شد، بحث های داغ و فراوانی را در محافل سیاسی شاهد بودیم. در این مدت من و سایرین در خزانه داری به شدت در تعامل با اعضای کنگره و مردم عادی بوده ایم تا مطمئن شویم بحث ها در این باره بر پایه اطلاعات و گزینه های واقعی پیش رو انجام شود.

رقم صحیح درباره داریی های قابل استفاده بانک مرکزی ایران در جهان حدود پنجاه میلیارد دلار است. این رقم شامل مبالغی می شود که ایران امروز و در حالی که تحریم ها هنوز پابرجاست می تواند هزینه کند و آنچه ایران پس از عمل به تعهداتش به آنها دسترسی خواهد یافت. دلیلی که این رقم پنجاه میلیارد دلار است و نه یکصد میلیارد دلار یا بیشتر این است که اغلب ذخایر ایران از هم اکنون اختصاص یافته است یا قابل نقد شدن یا اصلاً در دسترس نیست. ایران بیش از بیست میلیارد دلار بابت وثیقه پروژه های خود به چین متعهد است و نمی تواند از آن استفاده کند. دهها میلیارد دلار از این دارایی ها وام های معوقه به بخش های انرژی و بانکداری ایران است. مبالغی که قرار نیست بازپرداخت شود و در اختیار ایران قرار ندارد. به همین دلیل مقام های اقتصادی، رئیس بانک مرکزی ایران و وزیر اقتصاد ایران به مطبوعات ایران و مردم اعلام کردند، شاید پس از برداشته شدن تحریم ها به فقط سی میلیارد دلار از دارایی های خود دسترسی داشته باشند. البته سی میلیارد دلار و پنجاه میلیارد دلار پول زیادی است و همگی شاهد بوده ایم ایران چقدر کارآمد از این مبالغ برای تجهیز ایادی خود استفاده می کند.

آزاد سازی دارایی های ایران بخش قابل پیش بینی و ضروری هر توافق هسته ای با ایران بود و اصرار بر بازنگرداندن دارایی های ایران به این کشور مثل آن بود که بگوییم نباید با ایران صرفاً در بحث هسته ای مذاکره کرد، بلکه باید مشکل ایران را به صورت تمام وکمال حل کرد و همه نگرانی های موجود درباره ایران را به یک باره مرتفع کرد. اما وقتی ایران دو ماه تا تهیه مواد شکافت پذیر کافی برای ساخت سلاح هسته ای فاصله داشت، وقت کافی برای چنین کاری وجود نداشت. بنابراین کسانی که با من هم نظر هستند درک می کنند آزاد سازی دارایی های ایران بخش لاینفک هر توافقی با این کشور است.

پنجاه میلیارد دلار کل ذخایر خارجی ایران را تشکیل می دهد و نه بودجه جاری سالانه کشور، ایران ناچار است بخشی از دارایی های خارجی خود را برای تقویت و پشتوانه پول ملی، ریال، حفظ کند. پیش بینی می شود قسمت عمده از آن بخشی که ایران هزینه خواهد کرد، صرف بازپرداخت بدهی ها و نیازهای داخلی ایران شود. اقتصاد ایران به واردات متکی است و پنجاه میلیارد دلار برای تامین هزینه واردات پنج تا نه ماه کشوری به اندازه ایران کافی است. علاوه بر این، ایران احتمالاً بخش قابل توجهی از دارایی های ارزی خود را صرف مرتفع کردن مطالبات سرکوب شده در زمینه واردات خواهد کرد. علاوه بر این پنجاه میلیارد دلار رقمی است که صندوق بین المللی پول برای ایجاد حاشیه امنیتی در برابر شوک های خارجی درآینده بازار ارز کشوری چون ایران پیشنهاد می کند. به بیان دیگر پیشنهاد صندوق بین المللی پول به ایران آن است که همه ذخایر خارجی خود را حفظ کند و هیچ رقمی از آن را هزینه نکند. اما با توجه به توقعاتی که در ایران ایجاد شده است پیش بینی می شود مقداری از این پول هزینه شود.

مردم و مسئولان ایران به شدت نیازمند محقق شدن منافع اقتصادی توافق هستند. حتی پیش از سقوط قیمت نفت، تحریم های تنبیهی اقتصاد ایران را دچار دگرگونی شدیدی کرد. اقتصاددان های آمریکایی تخمین می زنند ایران برای برآورده کردن نیازهای ضروری خود در بخش سرمایه گذاری و عمل به تعهدات دولتی به پانصد میلیارد دلار نیاز دارد: یکصد میلیارد دلار برای تامین مستمری نظامیان و بازپرداخت بدهی ها به نظام بانکی داخلی، یکصد میلیارد دلار برای بازسازی و ایجاد زیرساخت ها، یکصد و هفتاد میلیارد دلار برای نوسازی صنعت نفت و گاز و ایجاد ظرفیت های از دست رفته نیاز دارد. حسن روحانی، رئیس جمهور ایران با وعده تجدید حیات اقتصادی انتخاب شد و می بایست به وعده هایش عمل کند. او و دولتش آشکارا اعلام کرده اند هر دارایی خارجی آزاد شده را در زیرساخت های کشور هزینه خواهند کرد و مردم ایران بی صبرانه در انتظار تحقق این وعده ها هستند. ایرانی ها که با هدف گشایش اقتصادی به روحانی رای دادند تا کنون هیچ گشایشی مشاهده نکرده اند و نظام تحریم ها در مقایسه با دو ماه قبل که توافق حاصل شد هیچ تغییری نکرده است. گشایش واقعی زمانی اتفاق خواهد افتاد که ایران به تعهداتش عمل کند و راههای دستیابی ایران به سلاح هسته ای مسدود شده باشد. بنابراین وعده روحانی هنوز در حد وعده باقی مانده است. با وجود این در مقام کسی که پرداخت های ایران به گروههایی چون نیروی قدس و حزب الله را بیش از یک دهه ردیابی کرده است، نمی تواند آزادسازی دارایی های ایران را آسان بگیرد. رابطه ایران با گروه های تروریستی دقیقاً همان چیزی است که به واسطه آن توافق هسته ای تا این اندازه اهمیت دارد. با توافق اخیر نخست گزینه دسترسی مهمترین دولت حامی تروریسم از پیش رو برداشته خواهد شد و در ادامه بر راههای مقابله با سایر فعالیت های زیانبخش ایران تمرکز خواهد شد.

تحریم هایی که حتی پس از اجرای کامل توافق هسته ای پابرجا خواهد ماند چنین است: تحریم های آمریکا علیه ایران تقریباً مثل امروز دست نخورده باقی خواهد ماند. سرمایه گذاری شرکت های آمریکایی در ایران کماکان ممنوع خواهد بود و ایران نمی تواند در بانک های آمریکایی حساب باز کند یا به نظام بانکی آمریکا حتی دسترسی لحظه ای داشته باشد. پیشینه تحریم های آمریکا به مدت ها پیش از مطرح شدن برنامه هسته ای ایران باز می گردد و پابرجا خواهد ماند. علاوه بر این همه تحریم های مرتبط با حمایت ایران از تروریسم، فعالیت های بر هم زننده ثبات در منطقه، توسعه موشکی و نقض حقوق بشر پابرجا خواهد ماند.

در چارچوب برجام بیش از دویست شخص حقیقی و شرکت مرتبط با ایران از جمله شرکت مهم در حوزه نظامی، مهندسی و انرژی در فهرست OFAC باقی خواهد ماند. تحریم های ثانویه ایران پابرجا خواهد ماند. منظور از تحریم های ثانویه تمهیدات تنبیهی است که بانک های خارجی را در بر می گیرد که با افراد و شرکت های ذیل فهرست خزانه داری همکاری کنند. تحریم های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یا هر کدام از نهادهای وابسته به آن نظیر بنیاد تعاون سپاه، بازوی مهندسی و ساختمانی آن قرارگاه خاتم الانبیا و شرکت نفت و گاز سپاه (سپانیر)، خط هوایی ماهان، بانک صادرات و دویست نهاد و شرکت دیگر پابرجا خواهد ماند. تحریم نهادهای دفاعی کلیدی ایران، از جمله وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، سازمان صنایع دفاع، سازمان صنایع هوافضا و سایر نهادهای موشکی مهم همچون گروه صنعتی شهید همت و گروه صنعتی شهید باقری برجا خواهد ماند. آمریکا به تحریم شرکت های ایرانی نظیر گروه تیوا صنعت که در توسعه قایق های تندرو با قابلیت حمل سلاح برای استفاده در سپاه پاسداران مشارکت داشته است و سازمان هواپیماسازی ایران (هسا) به سبب ساخت هواپیماهای بدون سرنشین به سفارش سپاه پاسداران و شرکت های ثالثی که ایران را در برنامه های موشکی و دفاعی این کشور کمک کرده اند ادامه خواهد دارد. اگر بانکی خارجی تراکنشی قابل توجه را با هریک از افراد مرتبط با ایران که پیش تر یاد شد با هر کسی که در فهرست STN یا OFAC قرار دارد تسهیل کند، دسترسی خود را به نظام مالی آمریکا به خطر انداخته است. این تحریم ها در حد نوشته نخواهد بود و با قدرت اجرا می شود.

اگر ایران پس از لغو تحریمها تعهداتش را لغو کند، آمریکا، سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا بلافاصله تحریم ها را اعمال خواهند کرد. تحریم های آمریکا در مدت چند روز دوباره اعمال خواهد شد و این کشور می تواند حتی در صورت مخالفت سایر اعضای دائمی شورای امنیت، تحریم های سازمان ملل را یک جانبه اجرا کند. اگر تخلف کوچک باشد، می توان به روش های مختلفی با آن برخورد کرد و بازگشت پذیری تحریم ها لازم نیست همه یا هیچ باشد. در صورت اعمال دوباره تحریم ها تعاملات مشروع در چارچوب برجام مشمول تمهیدات تنبیهی نخواهد شد.

برجام به هیچ وجه توانایی آمریکا را برای مقابله فعالیت های بی ثبات کننده ایران محدود نمی کند و همه نهادهای اطلاعاتی آمریکا در در خدمت مقابله با این دست فعالیت ها خواهد بود. تحریم یک شرکت بزرگ لبنانی فعال در حوزه مسکن و ساخت ساز در ماه ژوئن که پروژه های خود در عراق ابزاری برای حمایت از حزب الله قرار داده بود از جمله اقدامات مهم در زمینه مقابله با اقدامات بی ثبات کننده در منطقه است و آمریکا به اقدامات خود علیه حامیان حزب الله، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نیروی قدس و رژیم اسد ادامه خواهد داد.

خط هوایی ماهان عنصری مهم در فعالیت های آماد و پشتیبانی نیروی قدس و حمایت از ایادی ایران در عراق و سوریه است. آمریکا به تلاش خود برای برملا کردن فعالیت های این شرکت و ممانعت از تهیه هواپیما توسط این شرکت ادامه خواهد داد.

***

منبع: وبسایت ایران هسته‌ای

گروه رصد