اندیشکده راهبردی تبیین- چند روز پس از اعلامیه «مایک پمپئو» مبنی بر قصد دولت آمریکا برای قراردادن انصارالله یمن در فهرست گروه‌های تروریستی وزارت خارجه واکنش‌هایی به این اقدام ابراز شد. از آن‌جایی‌که انصارالله عملاً دولت مستقر در یمن است و هرگونه تعامل در ابعاد مختلف امدادرسانی، انجام مذاکرات و … باید از طریق تعامل با این گروه صورت گیرد، لذا قراردادن این گروه در فهرست تحریمی آمریکا مشکلات و پیامدهای گسترده‌ای به دنبال خواهد داشت که بحران یمن را از وضع دشوار فعلی پیچیده‌تر خواهد کرد.
واکنش‌ها به اقدام جدید آمریکا
یکی از مهم‌ترین واکنش‌ها مربوط به «جیک سولیوان» گزینه بایدن برای سمت مشاور امنیت ملی دولت آتی آمریکاست. او در توئیتی ضمن بیان این نکته که باید فرماندهان انصارالله پاسخگو باشند، تعیین کل سازمان انصارالله را به عنوان گروهی تروریستی، اشتباهی توصیف کرد که تنها موجب رنج بیشتر مردم یمن می‌شود و فرآیند دیپلماسی برای پایان دادن به جنگ را با مشکل روبرو می‌کند. آقای سولیوان این توئیت را در تایید توئیت چند روز قبل سناتور «تاد یانگ» منتشر کرده که گفته بود: «تروریستی اعلام کردن انصارالله، اقدام نادرست دیگری در رویکرد غلط سال‌های اخیر آمریکا درباره درگیری در یمن است».
در ادامه این واکنش‌ها نماینده سازمان ملل در امور یمن نیز تاکید کرد ما از این می‌ترسیم که قرار دادن جنبش انصارالله به عنوان یک سازمان تروریستی از سوی آمریکا تاثیر هولناکی بر تمام طرف‌های درگیر داشته باشد. گریفیتس از دولت آمریکا خواست هر‌چه زودتر به خاطر مسائل انسانی از این تصمیم خود علیه انصارالله عقب‌نشینی کند.
چند نکته درباره فهرست گروه‌های ترویستی
در ارتباط با فهرست گروه‌های ترویستی چند نکته قابل ذکر وجود دارد.
نخست اینکه بر طبق مقررات مرتبط با این موضوع، زمانی که وزیر خارجه درخواست خود را مبنی بر قرار دادن گروه یا سازمانی در فهرست گروه‌های تروریستی وزارت خارجه اعلام می‌کند، کنگره هفت روز فرصت خواهد داشت تا نسبت به این تصمیم واکنش نشان داده و با آن مخالفت یا درباره آن درخواست ارائه توضیحات کند.
در مورد انصارالله نیز پمپئو با اعمال یک زمانبندی دقیق و زیرکانه دقیقاً روزی اعلامیه صادر کرد که هفت روز بعد از آن، آخرین روز دولت ترامپ و یک روز پیش از مراسم تحلیف بایدن است و همانگونه که تا امروز شاهد بودیم، بعید است مخالفتی از سوی کنگره در قبال این تصمیم وزارت خارجه ابراز شود.
بر این اساس می‌توان این احتمال قوی را به عنوان فرض در‌نظر گرفت که در پایان روز سه‌شنبه به وقت آمریکا به صورت خودکار انصارالله و سه تن از رهبران آن که سید عبدالملک حوثی در صدر آنهاست وارد سازوکار تحریمی «اوفک» خواهند شد که نظارت و اجرای تحریم‌های آمریکا علیه افراد و سازمان‌ها را ذیل وزارت خزانه‌داری آمریکا بر عهده دارد.
نکته دیگر اینکه از آنجایی که در سازوکار فهرست گروه‌های تروریستی وزارت خارجه، کنگره بیشتر نقش اطلاعی دارد تا استصوابی، پس نمی‌توان چندان روی آن حساب باز کرد. البته این مسئله مزیتی نیز در دل خود دارد و آن اینکه در صورت انجام مذاکرات و … با دولت بعدی آمریکا، خارج کردن یک گروه از این فهرست نیز تنها با رایزنی و تایید وزیر خارجه آمریکا امکانپذیر است و نیازی به رایزنی و تایید کنگره و دیگر نهادها نخواهد داشت.
ابزارهای مقابله با تصمیم آمریکا
با توجه به مباحث گفته شده و پذیرش این واقعیت که به احتمال قریب به یقین انصارالله نیز مانند اکثر گروه‌های مقاومت در فهرست تروریسم آمریکا قرار گرفته، ضروری است مجموعه‌ای از تلاش‌ها برای متقاعد‌کردن دولت بایدن به منظور خارج کردن انصارالله از فهرست گروه‌های تروریستی انجام شود.
نخستین گام، استفاده از ابزارهای حقوق بین‌الملل است. همانگونه که می‌دانیم جنبش انصارالله تاکنون در سه سند رسمی بین‌المللی به صورت «دوفاکتو» به رسمیت شناخته شده است. اولین و مهم‌ترین سند قطعنامه ۲۲۱۶ شورای امنیت سازمان ملل محسوب می‌شود که در آن انصارالله به صورت بالفعل و در عمل به عنوان یک طرف منازعه یمن به رسمیت شناخته شده است. دومین سند نیز مربوط به قطعنامه شورای حقوق بشر سازمان ملل درباره جنگ یمن است.
سومین مورد نیز توافق استکلهم است که بین دولت مستعفی منصور هادی و انصارالله منعقد شد و طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و حتی عربستان آن را تایید کردند و در آن به صراحت جنبش انصارالله به عنوان یک طرف اصلی در یمن به رسمیت شناخته شده است.
با استناد به این موارد می‌توان بر دولت آمریکا فشار آورد که انصارالله تنها یک گروه یا جنبش نیست، بلکه یک دولت یا بخشی از دولت مستقر در یمن است و امکان حقوقی قراردادن آن در فهرست گروه‌های تروریستی منتفی است.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
بحث بعدی یا ابزار دوم، استفاده از موضوعات انسانی و حقوق بشری است. همان‌طور که به تکرار بیان شده جنگ تحمیلی شش ساله ائتلاف سعودی علیه مردم یمن، یکی از فاجعه‌بارترین بحران‌های انسانی معاصر را رقم زده که در اثر آن میلیون‌ها انسان گرسنه و بیمار نیاز به کمک‌های غذایی و دارویی دارند و اگر سازمان‌های امدادی و خیریه بخواهند به وظایف خود عمل کنند، تروریستی اعلام کردن انصارالله مانع جدی بر سر آنهاست؛ چرا که بیش از ۷۰ درصد جمعیت یمن در مناطق زیر کنترل انصارالله زندگی می‌کنند و کمک‌رسانی به آن‌ها نیازمند تعامل و ارتباط با این جنبش است. در این صورت ممکن است این سازمان‌ها با تحریم‌های آمریکا مواجه شوند و بعید به نظر می‌رسد که سازمان و یا گروهی بخواهد خود را در معرض تحریم‌های آمریکا قرار دهد.
ابزار دیگر، اتخاذ گام‌ها و راه‌حل‌های سیاسی است. از آنجایی که حصول یک راه‌حل سیاسی برای آینده یمن بدون در نظر گرفتن انصارالله به عنوان یک طرف اصلی عملاً غیر ممکن است، اگر دولت بایدن بنا دارد به جنگ یمن از طریق حصول یک توافق سیاسی خاتمه دهد، پس ضروری است که انصارالله را از فهرست گروه‌های تروریستی خارج کند؛ چرا که مذاکره با یک جنبش برای رسیدن به یک توافق و سهیم کردن آن در یک دولت توافقی در صورت تروریستی بودن آن غیر ممکن و نشدنی است.
از سویی آن‌چه بدیهی به نظر می‌رسد اینکه نزاع در یمن فاقد هرگونه راه‌حل نظامی است. این حقیقتی است که هم طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به آن اذعان کرده‌اند و هم خود ائتلاف سعودی در عمل به آن واقف است.
اگر بایدن به وعده خود مبنی بر لزوم پایان دادن به جنگ یمن و قطع حمایت‌های یک‌سویه از سعودی‌ها عمل کند که بارها در رقابت‌های انتخاباتی بر آن تاکید داشته، می‌توان امیدهای بیشتری برای ختم این جنگ متصور بود. بر این اساس اظهارنظر غیر‌رسمی سولیوان را می‌توان در این راستا ارزیابی کرد و شاید به عنوان یک چشم‌انداز در سیاست خارجی دولت بایدن در غرب آسیا قابل طرح باشد.
نتیجه‌گیری
در مجموع به نظر می‌رسد در ششمین سال آغاز تجاوز ائتلاف سعودی به یمن باید مجموعه‌ای از اقدامات برای رهایی مردم این کشور از آتش جنگ صورت گیرد که در این مسیر استفاده از همه فرصت‌ها و ابزارها ولو روی کار‌آمدن دولتی جدید در آمریکا قابل اشاره است.
