اندیشکده راهبردی تبیین- همزمان با آغاز نشست مجمع عمومی سازمان ملل، هیئت دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران نیز رهسپار آمریکا خواهد شد. با توجه به استقرار دولت سیزدهم، این حضور میتواند حاوی فرصتهایی برای نمایش تغییر رویکرد سیاست خارجی ایران نسبت به قبل باشد. متن سخنرانی مقامات مسئول، گزینش مقامات خارجی برای دیدارها و اهداف و مقاصد بیانشده در این نشست در گفتگوهای دو یا چندجانبه، نشانگر آن خواهد بود که سیاست خارجی دولت جدید بر چه اهدافی متمرکز بوده و در چه راستایی عمل خواهد کرد. تبیین تحریمهای ظالمانه آمریکا، ضرورت خروج آمریکا از منطقه، دیدار و گفتگو با کشورهای همسایه و آسیایی و مذاکره حول محورهای تجارت خارجی و ائتلافهای سیاسی و دیپلماتیک علیه استکبار، در این نشستها میتواند متبلور شود.
کنشهای کلامی
کنشهای کلامی هیئت ایرانی را میتوان در موارد زیر برشمرد:
سخنرانی رییسجمهور: سخنرانی رییسجمهور محترم گرچه به صورت مجازی ولی نقش مهمی در تبیین رویکرد دولت سیزدهم در سیاست خارجی کشور خواهد داشت. متن این سخنرانی طبعاً معطوف به مهمترین مسائل سیاست خارجی کشور خواهد بود. پرونده هستهای و تحریمهای ظالمانه آمریکا یکی از مهمترین بخشهای آن است. ضرورت دارد طراحان این متن سخنرانی دقت لازم را به عمل بیاورند که در برابر چشمان جهانیان، این حربه که ایران از مذاکره میگریزد و عامل عدم توافق شده، از دست آمریکا ستانده شود. دولت بایدن در شرایطی که حاضر به اجرای تعهدات دولت اوباما نیز نمیباشد، سعی دارد ایران را مقصر وضعیت کنونی و تأخیر در توافق اعلام نماید. اینکه مطالبات ایران در چارچوب متن برجام قرار دارد و عدم پایبندی طرف مقابل، چه آمریکا و چه اروپا، وضعیت فعلی را موجب شده، اهمیت اساسی دارد که در متن تبیین شود.
نشستهای رسانهای: یکی دیگر از کنشهای کلامی، برگزاری نشستهای رسانهای با مطبوعات و خبرگزاریهای مطرح آمریکا و دیگر کشورهای مشهور است که در این نشست حضور دارند. گفتگوی وزیر خارجه و یا نشست او و یا معاونان دستگاه دیپلماسی با این رسانهها، نقش مهمی در مقابله با جنگ روانی آمریکا و متحدانش علیه ایران و شبههزدایی و رفع اتهام از ادعاهای مجعولی مانند صدور تروریسم، نقض حقوق بشر و همچنین دفاع از سیاستهای راهبردی مانند محور مقاومت و توسعه برنامه دفاعی ایران دارد.
کنشهای عملی
دیدارهای وزیر خارجه: وزیر محترم خارجه در دیدارهای دو یا چندجانبه با دولتمردان اعضای برجام میتواند صریح و با بیانی شفاف بر مطالبات مشخص ایران تأکید کرده و بر مطالبات بر حق ایران مانند فروش نفت و دریافت ارز حاصله از آن و یا مبادلات بانکی تأکید کند. کارشناسان اقتصادی همراه در هیئت دیپلماتیک نقش مهمی در تبیین شفاف و آماری و دقیق مطالبات ایران در حوزههای تجاری، نفتی، بانکی و صنعتی دارند. همچنین دیدارهای وزیر خارجه با کدامین اعضای برجام، کدامین کشورهای آسیایی یا آمریکای لاتین در نمود رویکرد سیاست خارجی دولت، نقش مهمی دارد. کمّیت و کیفیت برگزاری دیدارها، در ارتقای وجهه بینالمللی ایران مؤثر خواهد بود. برای مثال اینکه دیدارها عمدتاً با دولتمردان آسیایی باشد و در میان کشورهای منطقه، کدامین بازیگران میزبان یا میهمان هیئت ایرانی باشند، نشانگر تمرکز و توجه دستگاه سیاست خارجی کشور در سالهای آینده است.
دیدار با ایرانیان مقیم آمریکا: دیدار با ایرانیان مقیم آمریکا، کنش عملی مهمی است که در راستای افزایش وجهه دولت ایران در زمینه نمایش اهمیت فعالیتها و نقاط قوت ایرانیان خارج از کشور صورت میپذیرد. تلاش برای بازگشت برخی نخبگان علمی در حوزههای مهندسی، پزشکی و مدیریتی و بهرهمندی از آنان در مسئولیتهای کارشناسی و مدیریتی دولت جدید و همچنین تلاش برای جذب سرمایهگذاریهای ایرانیان مقیم در کنار توجه به ابعاد رسانهای این دیدارها در افکار عمومی داخل و خارج از کشور، اهمیت دارد.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]گفتگوهای اقتصادی: گفتگوهای کارشناسان و مسئولان اقتصادی هیئت دیپلماتیک ایران با هیئتهای دولتهای دیگر بسیار مهم است. علاوه بر مسأله تحریمها، مبادلات تجاری ایران و اینکه فارغ از محدودیتهای ظالمانه آمریکا درصدد گشایش تجارت خارجی و جذب سرمایه خارجی باشیم، یک عامل مهم در کاهش اراده تحریمگری آمریکاست که در تغییر محاسبات هیئت حاکمه ایالات متحده در اثرگذاری تحریم نقشی مهم ایفا خواهد کرد. به نظر میرسد تلاش برای جذب فناوریهای نو از چین که با توجه به استراتژی «چرخه دوگانه» گامی اساسی در راستای استقلال از آمریکا در این حوزه برداشته، میتواند برای هیئت دیپلماتیک ایران مفید باشد. بهویژه که در راستای تحکیم موازین توافق راهبردی 25 ساله نیز تفسیر خواهد شد. نکته مهم دیگر تلاش برای ساماندهی صادرات و واردات کالاهایی که مزیت نسبی ایران هستند، چه در حبوبات برای مقاصد منطقهای و جهانی و چه مواردی مانند خودرو برای همسایگان در غرب آسیا، به گونهای که مبادلات ارزی آن به دور از محدودیتهای مالی آمریکا باشد، بسیار ثمربخش خواهد بود. تلاش برای توافقهای ارزی دو یا چندجانبه در این نشست میتواند از دستور کارهای هیئت دیپلماتیک ایران باشد.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]جمعبندی
در سفر هیئت ایرانی به نیویورک اولین برداشت از رویکرد سیاست خارجی دولت سیزدهم در رسانهها و افکار عمومی جهان ثبت خواهد شد. بنابراین لازم است هر گونه تغییر راهبردی سیاستها و تغییر نگرش نسبت به پیش، در این سفر نمود بیابد. اینکه چه نگرشی به محور مقاومت، حضور نظامیان بیگانه در غرب آسیا، مسأله امنیت خلیج فارس و مسأله فلسطین وجود دارد. همچنین اینکه عمده دیدارهای دیپلماتیک، نشستها و گفتگوهای وزیر محترم خارجه و هیئت همراه با کدامین دولتها و بازیگران منطقهای و بینالمللی باشد. یک نکته مهم اینکه مسأله افغانستان و سناریوهای آتی آن محتملاً از مهمترین مسائل این نشست خواهد بود. اینکه ایران بتواند راهکاری ایجابی، جامع و عملیاتی ارائه کند که قابلیت اقناع دیگر بازیگران مؤثر مانند پاکستان، چین، هند، روسیه و دیگر همسایگان افغانستان را داشته باشد، در نمایش ابتکار عمل ایران در سیاست خارجی بسیار مؤثر خواهد بود. پس لازم است این نکته در برنامههای هیئت همراه به عنوان یکی از کارویژههای این هیئت، در دستور کار قرار داشته باشد. مسأله خلع سلاح اتمی منطقه غرب آسیا و راهکارهای جلوگیری از دستیابی دیگر بازیگران به آن نیز میتواند ترفند دشمنان برای اتهامزنی به ایران در این زمینه را خنثی کند.