اندیشکده راهبردی تبیین- در روزهای اخیر، بسیاری از تحلیل‌گران برای ارائه پیش‌بینی در مورد تأثیر خروج آمریکا از افغانستان بر وضعیت منطقه‌ای و جهانی چین، پیش‌قدم شده‌اند. برخی استدلال می‌کنند که خروج، منابع آمریکا را برای تمرکز بر چین و هند و اقیانوس آرام آزاد خواهد کرد. برخی دیگر، این خروج را موجب خلأ قدرت می‌دانند که فرصتی برای بهره‌برداری چین ایجاد می‌کند. برخی دیگر ادعا می‌کنند که تایوان اکنون آسیب‌پذیرتر است، زیرا پکن آمریکا را فاقد عزم و اراده لازم برای مقابله با خود یافته است.
گرچه نمی‌توان با اطمینان درک کرد که رهبران چین چگونه تحولات افغانستان را ارزیابی می‌کنند، ولی می‌توان چند نتیجه اولیه گرفت. مشاهدات زیر بر بیش از یک دهه بحث و گفتگو با مقامات و کارشناسان چینی که بر چنین پرسش‌هایی متمرکز هستند استوار است.
آیا چین در خروج آمریکا از افغانستان فرصتی برای بهره‌برداری مشاهده می‌کند؟
اکثر همتایان چینی که می‌شناسم هیچ خوش‌بینی‌ای درباره ظرفیت تغییر در افغانستان، ندارند. آنها هیچ جاه‌طلبی‌ای برای اداره افغانستان یا تبدیل افغانستان به یک مدل از حکومت‌داری چین ندارند. پکن تنها بر منافع خود در افغانستان نظر دارد، که عمدتاً ناشی از نگرانی‌های امنیتی است. رهبران چین نگران گسترش بی‌ثباتی از افغانستان به مناطق مجاور از جمله به چین هستند. آنها همچنین نگران این هستند که میلیتاریسم اسلامی، الهام‌بخش دیگر گروه‌ها شود.
اگرچه رهبران چین مشتاق تصرف افغانستان توسط طالبان نیستند، اما این مانع عمل‌گرایی آنان نیست. همانطور که میزبانی وانگ‌یی وزیر امور خارجه چین از ملا عبدالغنی برادر، رهبر طالبان[i] در تیانجین در سه هفته قبل این پیام را منتقل کرد. پکن طالبان را به رسمیت خواهد شناخت و به دنبال راه‌هایی برای ترغیب این گروه است که به نگرانی‌های امنیتی چین توجه کند. پکن از طالبان می‌خواهد که پناهگاه امنی برای جنگجویان اویغور و دیگر گروه‌هایی که می‌توانند آسیای مرکزی را بی‌ثبات کنند یا به منافع چین در منطقه یا در داخل کشور آسیب برسانند، نباشد.
با گذشت زمان، چین از فرصت‌ها برای بهره‌مندی از ذخایر معدنی غنی افغانستان و ادغام افغانستان در ابتکار «کمربند و جاده»[ii] استقبال می‌کند، اما احتمالاً از تجربه آمریکا آموخته که حتی انتظارات متوسط در افغانستان نیز باید تعدیل شود. عدم توسعه سرمایه‌گذاری پکن در معدن مس عینک[iii]، نشان‌دهنده تمایل این کشور برای صبوری در جهت بازگشت سرمایه است. پکن به احتمال زیاد، قبل از پیشبرد منافع خوش‌بینانه خود در افغانستان، زمانی را صرف خواهد کرد تا اطمینان حاصل کند الزامات امنیتی و دفاعی آن برآورده می‌شود.
چین چگونه به خروج آمریکا پاسخ خواهد داد؟
اصلی‌ترین روشی که چین می‌تواند از خروج آمریکا سود ببرد، تلاش‌هایش برای ایجاد روایتی از افول آمریکا است. مقامات تبلیغاتی چینی احتمالاً به دنبال سوءاستفاده از تصاویر غم‌انگیز کنار گذاشتن شرکای افغانستانی از سوی آمریکا به عنوان اثبات عدم اعتماد به آمریکا و ناتوانی ایالات متحده هستند. این تلاش‌ها به احتمال زیاد به دنبال جذب دو مخاطب است: مخاطب داخلی و بین‌المللی(غیرآمریکایی).
برای مخاطبان داخلی، پیام پکن این خواهد بود که ایالات متحده یک بُت نیست. بر خلاف واشنگتن، پکن در جنگ‌های داخلی سایر کشورها دخالت نمی‌کند، خون نمی‌ریزد و کشورها را با آشفتگی رها نمی‌کند.
برای مخاطبان بین‌المللی، پیام احتمالاً این خواهد بود که بهترین روزهای آمریکا پشت سرگذاشته شده است. افغانستان ایستگاه دیگری در مسیر افول آمریکاست. ظهور چین داستان اصلی آینده جهان است.
عدم ظرافت پکن در کسب امتیاز از تراژدی [خروج آمریکا]، تأثیر این روایت را کاهش می‌دهد. قوی‌ترین اقدامی که ایالات متحده می‌تواند برای از بین بردن روایت پکن انجام دهد، نه مقابله با آن، بلکه تلاش برای بازگرداندن اعتماد به شایستگی‌های ایالات متحده برای انجام درست کارهای بزرگ است. اعتبار در صحنه جهانی در نهایت با عملکرد، مشخص می‌شود.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
با توجه به اتفاقات افغانستان، آیا تایوان در حال حاضر در معرض خطر بزرگتری قرار دارد؟
از دیدگاه امنیتی سخت، تایوان امروز آسیب‌پذیرتر از یک هفته قبل نیست. به دلیل تحولات افغانستان، هیچ یک از محدودیت‌های پکن برای جنگ با تایوان کاهش نیافته است. رهبران چین احتمالاً می‌دانند که تنها منافع حیاتی آمریکا در افغانستان جلوگیری از حمله تروریستی در خاک ایالات متحده است.
تایوان افغانستان نیست. تایوان یک جامعه دموکراتیک پررونق، یک حلقه مهم در زنجیره‌های عرضه جهانی و یک شریک نزدیک و دوست ایالات متحده و دیگر کشورهای منطقه از جمله ژاپن و استرالیاست. همچنین به عنوان پیشانی و نمودی از اعتبار تعهدات امنیتی آمریکا تلقی می‌شود، اگرچه تایوان شریک رسمی و متحد آمریکا نیست.
تمرکز تقریبی تلاش‌های چین احتمالاً در جهت تضعیف اعتماد روانی مردم تایوان در آینده خواهد بود. پکن مایل است روایتی را در داخل تایوان پیش ببرد که آمریکا غیرصمیمی و غیرقابل اعتماد است، تایوان تنها و منزوی است و تنها راه تایوان برای صلح و رفاه از طریق پکن می‌گذرد. تقریباً رسانه های تبلیغاتی چینی به دنبال استفاده از رویدادهای افغانستان برای پیشبرد روایت مورد نظر خود در داخل تایوان خواهند بود.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]با توجه به رویکرد سختگیرانه فعلی پکن در قبال تایوان، حوادث اخیر هنگ‌کنگ و تسلط حزب پیشرو دموکراتیک بر دولت و قوه مقننه، احتمال کمی وجود دارد که فشار روانی پکن منجر به تغییر سیاست‌های تایپه در کوتاه‌مدت شود. افزایش پرسش‌های مربوط به قابل اعتماد بودن آمریکا، به عنوان موضوعی برای بحث سیاسی در تایوان، می‌تواند به مثابه عاملی در انتخابات آینده و سیاست‌های ناشی از آن مطرح شود.
رویدادهای افغانستان بر عزم آمریکا برای حفظ موقعیت نظامی ثابت و پایدار در غرب اقیانوس آرام، تأثیر نخواهد گذاشت. با این وجود، مقامات ارشد آمریکایی همچنین باید به رهبران تایوان و افکار عمومی پیامی معتبر بدهند تا اطمینان حاصل کنند که اختلافات در تنگه تایوان در نهایت به صورت مسالمت‌آمیز و به گونه‌ای که اراده مردم تایوان را منعکس کند حل می‌شود.
نویسنده: رایان هس
Ryan Hass
مترجم: احسان کیانی، کارشناس سیاست خارجی
پیوند متن اصلی ترجمه:
[i] به نظر می‌رسد نویسنده دچار اشتباه شده است. ملا عبدالغنی برادر، رئیس دفتر سیاسی طالبان در دوحه است و رهبر طالبان ملا هبت‌الله آخوندزاده محسوب می‌شود.
[ii] Belt and Road Initiative
[iii] Mes Aynak copper mine
