اندیشکده راهبردی تبیین- بعد از سال 2014 که داعش خلافت خود را در خاورمیانه اعلام نمود، هر ساله شاهد کاهش فعالیتهای تروریستی در جهان بودهایم اما میزان فعالیتهای تروریستی در حال حاضر هنوز هم دو برابر دهه قبل و پنج برابر سال 2001 است[1]. منطقه آسیا-اقیانوسیه که مشتمل بر بخش عمدهای از آسیا و همچنین آمریکای شمالی، اقیانوسیه و قسمتهایی از آمریکای جنوبی نیز است، مدتها است که دارای یکی از بالاترین میزان جرایم تروریستی در جهان است و چند سال اخیر نیز در این میان استثنا نبوده است. در این مقاله ابتدا نگاهی نظری به ریشهها و تقسیمبندیهای تروریسم در این منطقه خواهیم داشت؛ سپس به بررسی حملات تروریستی انجام شده در این منطقه در طی سالهای 2019 تا 2020 خواهیم پرداخت و نهایتاً تحلیلی کلی از وضعیت تروریسم در منطقه و آینده آن خواهیم داشت.
- وضعیت کلی:
فعالیتهای آشوبگرایانه و تروریستی در منطقه آسیا-اقیانوسیه را میتوان به سه دسته کلی تقسیم کرد: تروریسم چپگرایانه که در پی براندازی حکومتهای سرمایهداری است، تروریسم قومی-سیاسی که توسط گروههایی انجام میشود که انگیزههای قومی دارند و آشوبهای سیاسی-مذهبی که گروههای دارای انگیزههای دینی آن را انجام میدهند[2]. تداوم آشوب و بیثباتی در بخشهایی از این منطقه مانند افغانستان، پاکستان، سوریه و عراق وضعیت تروریسم در سراسر دنیا را تحت تأثیر قرار داده است. در حال حاضر شاهد آن هستیم که درگیریهای چپگرایانه و قومی هنوز هم در این منطقه رواج دارد و افزایش تنشهای سیاسی-مذهبی در سراسر جهان، این منطقه را نیز تحت تأثیر قرار داده است. ریشه تروریسم سیاسی-مذهبی در منطقه آسیا-پاسفیک به دهه 90 بازمیگردد که جنگجویان فعال در جنگ افغانستان و شوروی به کشورهای خود بازگشتند و به گروههای تروریستی موجود ملحق شدند.
ویژگی فعالیتهای تروریستی در حال حاضر تأثیرپذیری عمده از جنبشهای فراملی مانند داعش و گروههای مرتبط با آن است. برای درک بیشتر وضعیت گروههای جهادی در منطقه آسیا-پاسفیک اشاره به چند نکته میتواند روشنگر باشد. مطابق با پژوهشی که موسسه تحقیقاتی پیو[أ] انجام داده است، بین 1 تا 10 درصد مسلمانان ساکن منطقه آسیا- اقیانوسیه حمایت و پشتیبانی خود را از داعش اعلام کردهاند که اکثریت عمده آنان نیز ساکن مالزی هستند[3]. جلوهای از این مسئله را میتوان در مثلاً با تأمل به این نکته بیشتر دریافت که در حال حاضر بیشتر از 800 مالزیایی و اندونزیایی که تعدادی از آنها را هم زنان و کودکان تشکیل میدهند، تحت لوای داعش در عراق و سوریه مشغول فعالیت هستند؛ این به غیر از اتباع دو کشور مذکور است که به جبههالنصره پیوستهاند[4]. تعداد اتباع آسیای مرکزی هم که به داعش یا جبههالنصره پیوستهاند، 2500 نفر است که شامل 700 تاجیک، 500 قرقیز، 400 قزاق، 360 ترکمن و 200 ازبک است[5]. تعداد اتباع اهالی کشورهای شمال شرق آسیا و جنوب اقیانوسیه نیز اگرچه پایین است، اما بیسابقه و فراتر از حد پیشبینیها است؛ به طوری که مثلاً در حال حاضر 1000 اویغور چینی در سوریه حضور دارند و 110 تبعه استرالیا نیز در سوریه و عراق به گروههای تروریستی پیوستهاند[6]. در جنوب آسیا نیز وضعیتی مشابه حاکم است. مطابق با گزارشهای موجود بین 500 تا 100 افغانستانی و پاکستانی در عراق و سوریه به داعش، جبههالنصره یا سایر گروههای مشابه پیوستهاند[7] و 200 نفر از اتباع مالدیو، 36 سریلانکایی و 23 هندی نیز به عضویت گروههای تروریستی داعش و النصره درآمدهاند[8].
در دو دهه گذشته، حداقل در منطقه آسیا-اقیانوسیه، شاهد آن بودهایم که خطر گروههای چپگرا و قومی-سیاسی تهدید برخاسته از گروههای سیاسی-مذهبی را تحتالشعاع خود قرار داده است. گروههای چپگرا همچنان خطر مهمی برای دولتهای این منطقه به شمار میروند. ازجمله این گروهها میتوان به ناگزالها[ب] (گروه شورشی و جداییطلب مائوئیستی که از اواسط دهه 60 در هند به صورت متناوب فعال است)، حزب کمونیستی ارتش جدید خلق[ت] فیلیپین (شاخه نظامی حزب کمونیست فیلیپین که در سال 1969 توسط خوزه ماریو سیسون[ث] تأسیس شده است) و گروههای جداییطلبی مانند Runda Kumpulan Kecil در جنوب تایلند و ارتش آزادیبخش بلوچستان[ج] که به دنبال تجزیه منطقه بلوچستان است، اشاره کرد. علیرغم آنچه درباره تهدید گروههای چپ و جداییطلب گفته شد، خطر اصلی تروریسم در مقطع فعلی گروههای سیاسی-مذهبی هستند. از این منظر هم اشاره به این نکته ضروری است که در بین گروههای سیاسی-مذهبی نیز شاهد کاهش نفوذ و فعالیت گروههای مسیحی، سیک، هندی و بودیست هستیم و در عوض فعالیت گروههای سلفی بالا رفته است. نقطه اوج فعالیت این گروهها در منطقه آسیا-پاسفیک، افغانستان و پاکستان هستند و علیالخصوص میزان فعالیت آنها در قسمتهایی از خاک پاکستان که موسوم به مناطق قبیلهای فدرال[ح] هستند و در مرز شمال غربی این کشور با افغانستان قرار دارند، بهشدت بالا است. وزیرستان جنوبی و شمالی نیز در جنوب خاک پاکستان از نقاط بحرانی فعالیت گروههای سلفی است. با توجه به اینکه منطقه آسیا-اقیانوسیه محل زندگی 64 درصد از مسلمانان جهان به شمار میرود، گفته میشود که داعش در این منطقه به دنبال گسترش نفوذ، بیثباتسازی و تشکیل خلافت است. زمانی هم که در سال 2015، تعدادی از فرماندهان میانی طالبان پاکستان بیعت خود را با ابوبکر البغدادی رهبر طالبان اعلام نمودند، ابو محمد عدنانی، سخنگوی داعش، تشکیل شاخه این گروه در منطقه موسوم به خراسان – شامل کشورهای افغانستان، پاکستان، بخشهایی از ایران و … – را اعلام نمود و به این ترتیب منطقه مذکور به اولین “ولایت ” این گروه در قاره آسیا- البته به جز خاورمیانه- بدل شد[9].
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr2', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr2", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
در منطقه آسیا-اقیانوسیه، داعش بیشترین فعالیت را در جنوب آسیا دارد و در تمامی کشورهای این منطقه، به جز نپال و بوتان، به شبکهسازی روی آورده است. اتباع هند، سریلانکا، مالدیو، بنگلادش، پاکستان و افغانستان هم در سوریه و عراق به داعش، النصره و دیگر گروههای سلفی پیوستهاند. البته داعش به جز منطقه مذکور در مقطعی بهشدت به دنبال گسترش خلافت خود در شمال شرق و جنوب شرق آسیا نیز بود و حتی تحلیلهای کارشناسان مختلف در مقطعی نشان میداد که تحکیم شبکههای تروریستی این گروه در جنوب آسیا، آسیای مرکزی، آسیای جنوب شرق، آسیای شمال شرق و اقیانوسیه، منطقه آسیا-پاسفیک را در معرض تهدید فزاینده داعش قرار خواهد داد[10]. زمانی هم که داعش در ژوئن 2014 نقشهای را منتشر کرد که در آن منطقهای به نام خراسان که مشتمل بر تمامی کشورهای آسیای مرکزی، سریلانکا، هند، پاکستان و ایران بود را یکی از ولایات خود اعلام نمود، این نگرانیها افزایش یافت[11]. در حوالی سال 2016 نیز شاهد بودیم که داعش بهشدت به دنبال جذب نیرو از منطقه آسیای جنوب شرقی است تا به رویای تشکیل خلافت خود در این منطقه جامه عمل بپوشاند. در آن زمان گفته میشد که این کار در یکی از این دو منطقه انجام خواهد گرفت: شمال اندونزی یا جنوب فیلیپین[12] که نهایتاً شاهد اتفاقات سال 2017 در منطقه ماراوی فیلیپین و تصرف پنج ماهه این منطقه توسط شاخه داعش در فیلیپین بودیم.
- مروری بر فعالیتهای تروریستی در منطقه آسیا-پاسفیک در دو سال 2019 و 2020
- انفجار کلیسای جامع کاتولیکها در فیلیپین
اولین عملیات تروریستی در سال 2019 و در کلیسای جامع کاتولیکها در جزیره جولو در جنوب فیلیپین به وقوع پیوست که در آن 23 نفر کشته شده و دهها نفر مجروح شدند. انفجار اول ساعت هشت و چهلوپنج دقیقه صبح و هنگامی که دعای صبح روز یکشنبه در حال برگزاری بود داخل کلیسا به وقوع پیوست و پس از رسیدن نیروهای پلیس و امداد به محل بمب دوم در پارکینگ کلیسا و مقابل در کلیسا منفجر شد[13]. این عملیات توسط دو تبعه اندونزیایی انجام شده بود و انجام آن به گروه معروف و شناخته شده ابوسیاف و گروه جماعه انشار الدوله[خ]– یکی از گروههای سلفی فعال در اندونزی که عملیات زنجیرهای تروریستی معروف به سورابایا در سال 2018 هم به آن نسبت داده شده است- نسبت داده شده است. آنچه به این عملیات تروریستی اهمیت زیادی داده بود، از دو نکته منبعث میشد: اولاً این عملیات توسط گروههای تروریستی از کشور اندونزی و توسط اتباع این کشور در خاک فیلیپین انجام شده بود و حاکی از گسترش دامنه سلولهای تروریستی در منطقه و ترا-ملی[د] شدن این پدیده بود. ثانیاً این عملیان دومین اتفاق از این جنس در فاصله زمانی شش ماهه در خاک فیلیپین بود و نکته مهمتر آنکه وقوع دو عملیات تروریستی در خاک این کشور با این فاصله زمانی کوتاه در تاریخ فیلیپین بیسابقه بود[14].
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr3', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr3", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
- ظهور تروریسم دست راستی
اتفاق دیگری که در این زمان در منطقه آسیا-اقیانوسیه شاهد آن بودیم، انجام عملیاتهای تروریستی بود که از سوی افرادی با گرایشهای دست راستی و علیه اقلیتها انجام میشد. نقطه اوج این عملیاتهای تروریستی حمله برنتون تارانت در 15 مارس 2019 به مساجد نور و لینوود در شهر کرایستچرچ نیوزلند بود که در آن 51 نفر جان خود را از دست دادند. آنچه باعث اهمیت این عملیات میشد، این بود که یک فرد بدون وابستگی به گروه تروریستی خاص و به صورت منفرد و خودجوش دست به انجام عملیات تروریستی زده بود- این پدیده اصطلاحاً تروریسم گرگ تنها[ذ] نامیده میشود[15].
- تیراندازی در پایگاه هوایی پنساکولا[ر]
در ششم دسامبر 2020 در طی تیراندازی در پایگاه نظامی پنساکولا توسط یک افسر نیروی هوایی عربستان به نام محمد سعید الشمرانی که دورههای آموزشی را در این پایگاه سپری میکرد، سه ملوان آمریکایی جان خود را از دست دادند و 8 نفر نیز مجروح شدند. بررسی حساب توئیتری الشمرانی پسازاین حادثه نشان داد که او محتواهای ضدآمریکایی در این شبکه اجتماعی بارگذاری نموده و در مواردی هم نقلقولهایی از چهرههای اصلی گروه القاعده مانند اسامه بن لادن یا ایمن الظواهری منتشر نموده است[16]. بیل یار، وزیر دادگستری ایالاتمتحده اظهار داشت که این عملیات با انگیزه افراطگرایی و الهام از «ایدئولوژی جهادی» صورت گرفته است. او افزود که الشمرانی روز یازدهم سپتامبر ۲۰۱۹ پیامی با این مضمون در اینترنت منتشر کرده بود: «شمارش معکوس آغاز شده است». وی سپس به محل برجهای دوقلویی که در حملات یازده سپتامبر مورد حمله قرار گرفته بود میرود و پس از آن بر شدت پیامهای ضدآمریکایی خود تا دو ساعت قبل از انجام تیراندازی ادامه میدهد. این مقام بلندپایه قضایی در آمریکا در ادامه یادآور میشود که در تحقیقات تکمیلی پلیس فدرال که بلافاصله پس از تیراندازی انجام شد هیچ نشانهای از همکاری و یا اطلاع دیگر نظامیان تحت آموزش در آمریکا از این اقدام یافت نشده است. با این وجود به گفته وزیر دادگستری آمریکا پلیس فدرال در ادامه تحقیقات خود به این نتیجه رسید که بیستویک نفر از نظامیان تحت آموزش در ایالات متحده حامل و یا منتشرکننده «محتویهای تهاجمی» بودهاند. بر اساس اظهارات وزیر دادگستری آمریکا پروفایل هفده تن از این نظامیان سعودی حاوی مطالبی با گرایشهای «جهادی و ضد آمریکایی» بوده اما هیچ نشانهای از عضویت و یا همدستی آنها با یک گروه تروریستی یافت نشده است[17]. ازآنجاکه این عملیات توسط یک افسر سعودی انجام گرفته بود، چالشهای جدی درباره تحقیق از نظامیان خارجی که برای آموزش به ایالات متحده اعزام میشوند، ایجاد شده است. علاوه بر این عملیات مذکور، یکی از معدود نمونههای عملیات تروریستی در خاک ایالات متحده پس از حملات 11 سپتامبر 2001 به شمار میرود.
- چپ افراطی هند
یکی از گروههایی که در سالهای اخیر در کنار تروریستهای سلفی به دلیل فعالیتهای خود از شهرت بسیاری، مخصوصاً در هند، برخوردار گشته است، ناگزالها[ز] هستند. ناگزال در هندوستان به اعضای هر گروه گریلایی کمونیستی گفته میشود که با حزب کمونیست هند (مائوئیست) در پیوند باشد. اگرچه میزان مرگ و میز بر اثر عملیاتهای آنها بسیار کمتر از عملیاتهای گروههای سلفی است اما آنها بسیار فعالتر از گروههای جهادی هستند و میزان عملیاتهای انجام شده توسط آنان در سال 2018، دو برابر عملیاتهای کل گروههای تروریستی است[18].
- ارتش نوین خلق فیلیپین[س]
ارتش نوین خلق یک گروه شورشی مائویستی و شاخه چهارهزارنفره از شورشیان مسلح حزب کمونیست فیلیپین است که اعضای آن از چهار دهه گذشته تاکنون علیه دولت مرکزی میجنگند. ارتش نوین خلق فعالترین گروه تروریستی در فیلیپین به شمار میرفت- پیش از بحران ماراوی و قدرت گرفتن داعش- که از نظر تعداد فعالیتهای تروریستی در سال 2018، رتبه 5 را در منطقه آسیا-اقیانوسیه به خود اختصاص داده بود.
[phps] if ( get_post_meta($post->ID, 'stitr4', true) ) : [/phps] [quote align="left"] [phps] echo get_post_meta($post->ID, "stitr4", true);[/phps] [/quote] [phps] endif; [/phps]
- شورشهای جداییطلبانه در جنوب تایلند:
در کشور تایلند نیز شاهد آن هستیم که مذاکرات صلح از سال 2018 متوقف شده است و موج خشونتها نیز که از سال 2004 رو به آرامی گذاشته بود، بعد از کشته شدن یکی از مظنونین جداییطلب در بازداشت دولت، دوباره شدت گرفته است. نوامبر 2019 خونینترین ماه تایلند بعد از سال 2001 بود که در آن مردان مسلح 15 نفر را در یک ایست و بازرسی در جنوب تایلند به قتل رساندند[19]. البته در سال 2020، گروه باریسان رولوسی ناسیونال[ش] که بزرگترین گروه شورشی در جنوب تایلند به شمار میرود، در اقدامی که از سال 2013 بیسابقه بود، با نمایندگان دولت بانکوک دیدار نمود و با آنها مذاکره کرد. البته اگرچه این دیدار اقدامی مثبت تلقی میشود، اما دورنمای برقراری صلح در جنوب تایلند ناامیدکننده است.
- شورشهای جداییطلبانه در میانمار
در چند سال گذشته منطقه آسیا-پاسفیک باز هم درگیر شورشهای جداییطلبانه در میانمار و علیالخصوص ایالت غربی روهینگیا بوده است؛ شورشهایی که حاصل آن آوارگی 900 هزار نفر از مسلمانان این منطقه و مهاجرت اجباری آنان به بنگلادش و تشکیل بزرگترین اردوگاههای آوارگان جهان در این کشور بودهایم. با این وجود، بیشتر خشونتهای این منطقه منبعث از فعالیتهای گروه موسوم به ارتش آرخان[ص] است که در پی کسب استقلال از دولت مرکزی است اما در قبال مسلمانان سیاستی خشونتبار و مشابه دولت دارد[20]. ارتش آرخان در دو سال گذشته به فعالیتهای خود شدت بخشیده است، به طوری که اولین عملیات خود را در سال 2019 علیه یک پاسگاه مرزی انجام داد که طی آن 13 نفر جان خود را از دست دادند؛ از آن زمان و بر اثر درگیریهای دو طرف صدها نفر جان خود را از دست دادهاند[21].
- وضعیت فعلی و دورنمای آینده
همانطور که در ابتدای گزارش هم مورد اشاره قرار گرفت، علیرغم تمامی فعالیتهای تروریستی که از آنها سخن به میان آمد، این قبیل حملات چندین سال است که روندی نزولی دارند و بهطور مشخص این مسئله را میتوان در پاکستان، تایلند، هند و اندونزی دید. مثلاً تعداد حملات تروریستی در سال 2019 در اندونزی از 15 عدد در سال قبل از آن به 8 عدد کاهش یافت[22]. یکی از دلایل این امر قطعاً کشته یا دستگیر شدن رهبران اصلی گروههای تروریستی در منطقه است؛ مثلاً در سال 2019 محد رفیعالدین[ض] و وان مهد آکوئیل وان زینال عابدین[ط] که اصلیترین جذبکنندگان نیرو برای داعش در مالزی به شمار میرفتند، در حمله نیروی هوایی روسیه در باغوز[ظ] سوریه کشته شدند[23]. ارتش فیلیپین نیز در همین سال آخرین رهبر گروه مائوته شاخه داعش در فیلیپین- را به هلاکت رساند[24]. یکی دیگر از اقداماتی که در این میان بسیار مؤثر بوده است، مقابله نرم با تروریسم است. مثلاً در ژوئن 2019 دولت هند 21 مرکز مشاوره را در ایالت کرالا- که اصلیترین مرکز حامیان داعش در هند به شمار میرود- تأسیس نمود تا از طرق نرم و استفاده از مشاوره به زدودن رادیکالیسم از منطقه اقدام کنند[25]. در جولای 2019 نیز دولت فیلیپین مجموعه جدیدی از قوانین را اجرایی نمود که یکی از بندهای آن، همکاری بین رهبران مذهبی و دولت برای جلوگیری از افتادن جوانان به دام افراطیگرایی است[26]. البته در این میان چالشهای جدی هم وجود دارند که از جمله آنها میتوان به بالاگرفتن موج ملیگرایی هندوئیستی در هند، وقایع مربوط به شینجیانگ در چین، بحران آوارگان روهینگیا و بازگشت تروریستها از خاورمیانه به کشور خود اشاره کرد.
پی نوشت و منابع
[أ] Pew Research Center
[ب] Naxalites
[ت] New People’s Army of the Communist Party
[ث] Jose Maria Sison
[ج] Balochistan Liberation Army (BLA)
[ح] Federally Administered Tribal Areas (FATA)
[خ] Jamaah Ansharut Daulah
[د] Trans-national
[ذ] Lone Wolf
[ر] Pensacola
[ز] Naxalites
[س] New People’s Army
[ش] Barisan Revolusi Nasional
[ص] Arakan Army
[ض] Mohd Rafi Udin
[ط] Wan Mohd Aquil Wan Zainal Abidin
[ظ] Baghuz
[1] * in the Indo-Pacific: The Year Gone By and the Road Ahead,” Security Nexus 21 (2020): https://apcss.org/wp-content/uploads/2020/01/Terrorism-in-the-Indo -Pacific-The-Year-Gone-by-and-the-Road-Ahead-012420.pdf
[2] Rohan Gunaratna, and Stefanie Kam, (Eds.), Handbook of Terrorism in the Asia-Pacific. : World Scientific Publishing, 2016
[3] Asia One. 2015. “Study: 1 in 10 in M’sia supports ISIS,” 23 November 2015, Accessed 12 March 2016, http://news.asiaone.com/news/malaysia/study-1-10-msia-supports-isis.
[4] 1 V. Arianti and Jasminder Singh. “ISIS’ Southeast Asia Unit: Raising the Security Threat” RSIS
Commentaries, 19 October 2015, https://www.rsis.edu.sg/wp-content/uploads/2015/10/CO15220.pdf
[5] 2 Nodirbek Soliev. “Central Asia: Threat Assessment,” Counter Terrorist Trends and Analysis. Volume 7, Issue 11, http://www.rsis.edu.sg/wp-content/uploads/2014/07/CTTA-January-2016.pdf
[6] David Wroe and Michaela Whitbourn, “Number of Australian jihadists in Syria and Iraq drops for first time,” The Sydney Morning Herald, 6 November 2015, Accessed 8 March 2016, http://www.smh. com.au/federal-politics/political-news/number-of-australian-jihadists-in-syria-and-iraq-drops-forfirst-time-20151106-gksx2s.html#ixzz42IRQKZ00.; Kor Kian Beng, “ISIS issues Mandarin video to recruit Chinese,” The Straits Times, 9 December 2015, Accessed 8 March 2016, http://www.straitstimes.com/asia/isis-issues-mandarin-video-to-recruit-chinese.
[7] Zia Ur Rehman, “Pakistani Fighters Joining The War In Syria,” Zia Ur Rehman, Combating Terrorism Center, 24 September 2013, Accessed 8 March 2016, https://www.ctc.usma.edu/posts/ pakistani-fighters-joining-the-war-in-syria.
[8] 0 Oliver Wright, “Islamic State: The Maldives — a recruiting paradise for jihadists,” Independent, 14 September 2014, Accessed 6 March 2016, http://www.independent.co.uk/news/world/asia/islamicstate-the-maldives-a-recruiting-paradise-for-jihadists-9731574.html; “36 Sri Lankans gone to Syria; some to join ISIS,” Daily Mail, 4 January 2016, Accessed 5 March 2016, http://www.dailymirror. lk/101721/36-sri-lankans-gone-to-syria-some-to-join-isis-def-secy#sthash.Ytvdr7HJ.dpuf; “23 Indians joined ISIS to fight in Iraq and Syria, 17 belong to southern states,” Z News, 29 December 2015, Accessed 6 March 2016, http://zeenews.india.com/news/india/23-indians-joined-isis-to-fightin-iraq-and-syria-17-belong-to-southern-states-report_1839650.html.
[9] “Pakistani Taliban splinter group again pledges allegiance to Islamic State,”Long War Journal, 13 January 2015, , http://www.longwarjournal.org/archives/2015/01/video_ pakistani_tali_2.php
[10] ISIS is starting to expand its presence in Southeast Asia,” Business Insider, 22 January 2016
[11] 8 John Hall, “The ISIS map of the world: Militants outline chilling five-year plan for global domination as they declare formation of caliphate — and change their name to the Islamic State,” Daily Mail, 30 June 2014, Accessed 14 March 2016, http://www.dailymail.co.uk/news/article-2674736/ISISmilitants-declare-formation-caliphate-Syria-Iraq-demand-Muslims-world-swear-allegiance.html.
[12] 9 Rohan Gunaratna, “ISIS in Philippines a threat to region,” Straits Times, 12 January 2016, Accessed 12 March 2016, http://www.straitstimes.com/opinion/isis-in-philippines-a-threat-to-region.
[13] s, “Terrorism in the Indo-Pacific: The Year Gone By and the Road Ahead,” Security Nexus 21 (2020): https://apcss.org/wp-content/uploads/2020/01/Terrorism-in-the-Indo -Pacific-The-Year-Gone-by-and-the-Road-Ahead-012420.pdf
[14] . Jim Gomez, “Philippines: 1st Known Filipino Suicide Attacker Identified,” ABC News, 1 July 2019, https://abcnews.go.com/.
[15] . See Weiyi Cai and Simone Landon, “Attacks by White Extremists Are Growing. So Are Their Connections” New York Times, 3 April 2019, https://www.nytimes.com/.
[16] Nic Robertson and Paul Cruikshank, “Tweet Purportedly from Gunman in Pensacola Navy Base Shooting Suggests al Qaeda Inspiration,” CNN, 8 December 2019, https://www.cnn.com/; “Shooting at Naval Air Station Pensacola Called ‘Act of Terrorism’,” Federal Bureau of Investigation, 13 January 2020, https://www.fbi.gov/.
[17] “Shooting at Naval Air Station Pensacola Called ‘Act of Terrorism’.”
[18] National Consortium for the Study of Terrorism and Responses to Terrorism, Global Terrorism Database (University of Maryland, 2020).
[19] Matthew Wheeler, “Behind the Insurgent Attack in Southern Thailand,” International Crisis Group,
8 November 2019, https://www.crisisgroup.org/
[20] https://media.defense.gov/20.%20David%20Scott%20Mathieson,%20%E2%80%9CShadowy%20Rebels%20Extend%20Myanmar%E2%80%99s%20Wars,%E2%80%9D%20Asia%20Times,%2010%20June%202017,%20https://www.asiatimes.com/.n/08/2002311969/-1/-1/1/MULLINS.PDF
[21] Anthony Davis, “Myanmar’s Military Takes a Strike to the Heart” Asia Times, 15 August 2019, https://www.asiatimes.com/.
[22] V. Arianti and Ahmad Sobirin, “Indonesia,” Counter Terrorist Trends and Analyses 12, no. 1 (2020): 5–10, https://www.rsis.edu.sg/.
[23] Muzliza Mustafa, “Counterterror Chief: Senior Malaysian IS Members Killed in Syria Airstrikes,” Benar News, 12 November 2019, https://www.benarnews.org/.
[24] Carmela Fonbuena, “Leader of Isis in Philippines Killed, DNA Tests Confirm,” Guardian, 14 April 2019, https://www.theguardian.com/.
[25] Sneha Mary Koshy, “ISIS Shift in Strategy May Threaten India, Sri Lanka, Warns Intel,” NDTV, 20 June 2019, https://www.ndtv.com/.
[26] “Philippines Adopts Strategy against Violent Extremism,” Japan Times, 21 July 2019, https://www. japantimes.co.jp/.