🔹 شهر «پاراچنار» در ایالت «خیبرپختونخوا»ی پاکستان در هفته‌های گذشته شاهد درگیری‌های خونباری با قریب به ۵۰ نفر کشته و ۲۰۰ زخمی بوده که در جریان آن از انواع سلاح‌های سنگین همچون راکت و موشک نیز استفاده شده است.
🔸 «پاراچنار» مرکز بخش یا ایجنسی «کرم» است که در مرز پاکستان و افغانستان واقع شده و کوتاه‌ترین مسیر برای عبور به کابل از پاکستان به شمار می‌رود. اکثریت جمعیت این منطقه را پشتون‌های قبایل «توری» و «بنگش» تشکیل می‌دهند. برخلاف دیگر قبایل پشتون، تمامی مردمان «توری» و نیمی از مردمان «بنگش» شیعه اثنی‌عشری هستند.
🔸 درگیری‌های اخیر که بنابر روایت‌های رسمی منتشر شده بر سر اختلافات ارضی میان قبایل شیعه و سنی آغاز شده است، سبقه‌ای پیچیده و چندوجهی دارد. به بیان دیگر، برای آتشی که در «پاراچنار» زبانه کشید اختلاف ارضی تنها حکم جرقه داشته است.
🔸 «کرم» از چهار طرف با مناطق سنی‌نشین قبایلی در افغانستان و پاکستان محاصره شده است که جولانگاه گروه‌های تکفیری همچون تحریک طالبان پاکستان و طالبان افغانستان به حساب می‌آیند. طالبان نیز پس از استقرار مجدد در افغانستان برای دور کردن داعش خراسان از «کریدور واخان» و مرز چین، آنها را به سمت ننگرهار در مجاورت «کرم» هدایت نموده است.
🔸با خروج طالبان از افغانستان در سال ۲۰۰۱، خیل عظیمی از آنها از نواحی مرزی به پاکستان سرازیر شدند و دست به ایجاد پایگاه‌هایی برای تجدید قوا، سازماندهی مجدد و تثبیت خود زدند.
🔸 در سال ۲۰۰۷، طالبان و سایر گروه‌های تکفیری حملات خود به «پاراچنار» را با امید فتح کامل و اخراج شیعیان آغاز کردند. این درگیری‌ها به کشته شدن بیش از ۳ هزار نفر انجامید و سرانجام با مداخله نهاد سنتی جرگه متوقف شد. بعدتر، مشارکت شیعیان «پاراچنار» در قالب بریگاردهای زینبیون و فاطمیون برای دفاع از حرم حضرت زینب (س) دستاویز موج جدیدی از حملات و اقدامات انتقام‌جویانه گروه‌های تکفیری علیه آنان قرار گرفت.
🔸 دولت پاکستان علیرغم تلاش‌های متعدد در طول چندین دهه، کماکان کنترل کامل بر این مناطق پشتون‌نشین ندارد و ساز و کارهای سنتی همچون جرگه کماکان نقش اصلی را در مدیریت محلی ایفا می‌کنند. در خصوص مرز «کرم» نیز همین مساله صادق است و عبور و مرور از این مرز تحت کنترل دولت پاکستان نیست.
✅ با این آزادی عمل و با توجه تشدید تنش‌ها میان طالبان افغان و دولت پاکستان، دور از ذهن نخواهد بود که گروه‌های تکفیری شیعیان «پاراچنار» را بیشتر تحت فشار قرار دهند تا از این طریق، علاوه بر ایجاد چالش برای پاکستان، ایران را نیز در این شرایط پیچیده محور مقاومت با مساله امنیتی جدیدی مواجه کنند.
🌐اندیشکده راهبردی تبیین🌐
▫️ @Tabyincenter
