در روزهای اخیر صدها هزار گرجستانی در اعتراض به پیش‌نویس قانون بحث‌برانگیز در پارلمان گرجستان به خیابان‌های تفلیس آمدند. لایحه‌ای جنجالی که دولت به رهبری حزب «رویای گرجستان» آن را لایحه «شفافیت نفوذ خارجی» می‌نامد و معترضان معتقدند این لایحه از قوانین روسیه الهام گرفته شده و نگرانی‌ها نسبت به محدود شدن آزادی رسانه‌ها در این کشور را افزایش داده است. در همین زمینه اندیشکده هادسون طی گزارشی به بررسی این لایحه و ارتباط آن با روسیه پرداخته است.
🔹طبق این گزارش، انتظار می‌رود که سومین وآخرین قرائت این لایحه در 17 ماه مه برگزار شود (یک نقطه پرتنش دیگر در خیابان‌های تفلیس). پس از تصویب احتمالی، این لایحه به «سالومه زورابیشویلی»، رئیس‌جمهور گرجستان که قول وتو کردن این لایحه را داده است، ارسال خواهد شد. سپس حزب «رویای گرجستان» می‌تواند از اکثریت خود در پارلمان استفاده کند تا حق وتو را نادیده گرفته و این لایحه را به قانون تبدیل کند.
🔹سال گذشته، دولت گرجستان مصوبه مشابهی را معرفی کرد، اما پس از چند روز از اعتراضات اساسی، مجبور به برداشتن مصوبه از پارلمان شد. مصوبه جدید اساساً مشابه قانون سال گذشته است. اما تفاوت این‌بار این است که اعتراضات (که توسط سیاستمداران مخالف و گروه‌های جامعه مدنی حمایت می‌شوند) بزرگتر و بیشتر از قبل است.
🔹مقامات اتحادیه اروپا و ایالات متحده با ابراز ناامیدی و نگرانی این لایحه را محکوم کرده‌اند. در همین حال، مسکو حمایت خود را از دولت گرجستان اعلام کرده و غرب را به تحریک احساسات ضد روسی متهم می‌کند. نویسنده این گزارش در ادامه با نام بردن از دخالت‌های روسیه طی سال‌های اخیر در بلاروس، قزاقستان، اوکراین و.. چنین استدلال می‌کند که گرجستان نیز از این امر مستثنی نیست و روسیه برای اینکه این کشور به سمت غرب تمایل پیدا نکند سناریوهای مختلفی را برای مداخله می‌تواند در پیش بگیرد.
🔹 از دیدگاه نویسنده اگر به نظر برسد که حزب رویای گرجستان در حال از دست دادن قدرت است احتمال زیادی دارد که روسیه مداخله کند. مداخله روسیه در گرجستان می‌تواند در اشکال مختلفی ظاهر شود. یک سناریو تحریک نظامی از ناحیه اوستیای جنوبی یا آبخازیا است تا جامعه گرجستان به علت ترس از حمله روسیه با حزب حاکم همسو شوند؛ چرا که این حزب خود را به عنوان تنها مانع حمله روسیه به گرجستان معرفی می‌کند.
🔹 یک سناریوی دیگر این است که با توجه به مهاجرت صدها هزار روسی به گرجستان، روسیه مداخله کند تا از اقلیت روس «حفاظت» کند؛ به ویژه اگر اتهام بدرفتاری با شهروندان روس وجود داشته باشد. در حادترین سناریو ممکن روسیه است تلاش کند به گرجستان حمله کند تا این کشور را کاملاً در مدار کرملین قرار دهد.
🔹 مداخله مجدد روسیه در گرجستان می‌تواند پیامدهایی برای منافع ایالات متحده در منطقه داشته باشد. به‌عنوان مثال، کنترل گرجستان در زمانی که با حملات پهپادی و موشکی اوکراین نیروی دریایی روسیه از غرب دریای سیاه، از جمله بنادر شبه جزیره کریمه خارج شده است دسترسی به مقدار بیشتری از خط ساحلی دریای سیاه را به روسیه می‌دهد.
🔹 حتی تصرف بخش کوچکی از گرجستان باعث کنترل روسیه بر تمام خطوط لوله نفت و گاز بزرگی می‌شود که منابع عظیم انرژی آذربایجان و قزاقستان را به اروپا متصل می‌کند. در نزدیک‌ترین نقاط، هم بزرگراه اصلی شرق به غرب گرجستان و هم چندین خط لوله انرژی تقریباً مماس با اوستیای جنوبی هستند. هر گونه اختلال در این خطوط لوله می‌تواند مشکلات قابل‌توجهی در زمینه انرژی برای اروپا و به تبع آن ناتو و ایالات متحده به وجود آورد.
🔹در نهایت، کنترل روسیه بر گرجستان یک پل زمینی بسیار مطلوب را با ارمنستان متحد مسکو ایجاد خواهد کرد. این امر به نوبه خود باعث ایجاد یک کریدور زمینی و هوایی مستقیم بین روسیه و ایران همزمان با تعمیق همکاری‌های نظامی بین دو کشور می‌شود. با نگاهی به نقشه، چنین کریدوری بین روسیه و ایران به مسکو این امکان را می‌دهد که بخش عمده‌ای از ترانزیت شرق به غرب در خشکی اوراسیا را کنترل کند. یک مداخله کوچک در گرجستان می‌تواند پس از بیش از دو سال غرق شدن در اوکراین، یک پیروزی ژئوپلیتیک موردنیاز پوتین را برای او به ارمغان آورد.
رسول صادقی
منبع:
https://www.hudson.org/democracy/turmoil-georgia-could-draw-russia-luke-coffey
