🖊رسول صادقی
🔹اندیشکده راهبردی تبیین: از سال 2014 تا سال 2020، بودجه‌های عربستان شاهد کسری مداوم بیش از 400 میلیارد دلار تجمیعی بوده است که همین عامل سبب شد تا این کشور هم از وام و هم از ذخایر ارزی خود استفاده کند؛ ذخایری که از 125 میلیارد دلار در سال 2019 به 92 میلیارد دلار در سال 2020 کاهش یافت .
🔹عربستان در سال ۲۰۲۲ حدود ۳۲۶ میلیارد دلار از فروش خارجی نفت درآمد کسب کرد که این رقم دومین درآمد بزرگ عربستان در تاریخ این کشور است. بودجه این کشور در این سال، 254 میلیارد دلار و بر اساس مازاد 24 میلیارد دلاری تنظیم گردید. در سال 2023 نیز بودجه این کشور 296 میلیارد دلار تصویب گردید و درمجموع در این سال، با کسری بودجه ۱.۲ درصدی مواجه شد.
🔹در سال 2024، بودجه کل درآمدهای سال مالی 2024 را 1.172 تریلیون ریال و کل هزینه‌ها را 1.251 تریلیون ریال(333 میلیارد دلار) با کسری 79 میلیارد ریال(حدود 21 میلیارد دلار) برآورد شده است. گفته می‌شود، برنامه‌های انبساطی ریاض،کاهش قیمت نفت و کاهش داوطلبانه تولید یک‌میلیون بشکه‌ای این کشور (که در اجلاس پیشین اوپک پلاس تا ماه سپتامبر تمدید شد) ، از مهم‌ترین دلایل این کسری بودجه است و ممکن است به درآمدهای نفتی این کشور ضربه بزند و بر رشد اقتصادی تأثیر بگذارد.
🔹عربستان از هر روشی برای جبران کسری بودجه و معرفی خود به‌عنوان کشوری مطرح که از نفت عبور کرده، استفاده می‌کند. در همین رابطه، این کشور سال‌هاست برای جبران کسری بودجه و کاهش وابستگی به نفت، اقدام به توسعه گردشگری و اجرای پروژه‌های جذب سرمایه کرده است. توسعه گردشگری در عربستان در قالب طرح کلی ایجاد تنوع اقتصادی در عربستان سعودی با نام “ویژن ۲۰۳۰” انجام می‌شود که هدف آن ایجاد و توسعه صنایع جدید و اشتغال‌زایی است تا در آن به درآمد سالیانه صد میلیارد دلار از طریق جذب گردشگران دست پیدا کند. پروژه 500 میلیارد دلاری نئوم نیز در راستای همین چشم‌انداز در سواحل دریای سرخ جهت گسترش انرژی‌های تجدید پذیر و تنوع‌بخشی به اقتصاد و کاهش وابستگی به نفت طراحی‌شده است.
🔹با عنایت به موارد فوق الذکر می‌توان چنین اظهار داشت که اگرچه نفت همچنان بخش عمده‌ای از درآمد دولت عربستان را فراهم می‌کند و تا حدود زیادی، دیکته کننده عملکرد اقتصاد است، اما پیش‌بینی می‌شود در یک دهه آینده، درآمدهای غیرنفتی نفتی که اکنون به بیش از یک‌سوم رسیده است ، بیشتر هزینه‌های بودجه را پوشش خواهد داد.
